معضلات رسوب کالا در گمرک

معاون فنی و خدمات بازرگانی اتاق ایران گفت: برابر آمار فقط در بندر شهید رجایی 140 هزار کانتینر رسوب داریم که در تنظیم بازار، زنجیره تولید و تأمین مواد اولیه، ما را با مشکل مواجه کرده است. مدیرکل مرکز واردات و امور مناطق آزاد و ویژه اقتصادی گمرک در یک برنامه تلویزیونی از عادی شدن روند ترخیص کالا در گمرک خبر داد اما در ادامه معاون فنی و خدمات بازرگانی اتاق ایران اعلام کرد هنوز از نگاه تولید و تنظیم بازار، رسوب کالا در گمرک مشکل آفرین است و برای رفع آنها باید تصمیمات ویژه و مختص دوران تحریم گرفته شود.

مدیرکل مرکز واردات و امور مناطق آزاد و ویژه اقتصادی گمرک به عنوان نخستین میهمان گفت‌وگوی خبری، از عادی شدن روند ترخیص کالا خبر داد و گفت: 95 درصد کالاهایی که اظهار می‌شود اکنون در کمتر از 3 روز از گمرک ترخیص می‌شود و انباشت کالا نداریم.

علی معقولی افزود: تا چند ماه قبل محدودیت‌هایی برای ترخیص کالا از گمرک داشتیم اما با ترخیص‌هایی که انجام شد، انباشت کالایی در گمرکات نداریم و شرایط نرمال شده است. از قبل از شهریور که شرایط ارزی نرمال شد روال ترخیص عادی شده است. در بنادر همیشه گردش کالا داریم و به دنبال سرعت بخشیدن به مراحل ترخیص کالا هستیم.   معقولی ادامه داد: 95 درصد کالاهایی که اظهار می‌شود در کمتر از 3 روز از گمرک ترخیص می‌شود، بخشی از کالاها که ثبت سفارش شده و انتظار تخصیص و تأمین ارز است.  او افزود: ما 4 خط قرمز در گمرک داریم: 1. کالای اساسی 2. دارو 3. تجهیزات پزشکی 4. تمام موارد مربوط به خط تولید که در تأمین کالای اساسی مجوزهای مربوطه گرفته شده و هیچ مشکلی برای تخصیص ارز و تأمین آن در گمرک از این بابت نداریم. برای دارو مصوبه‌ای گرفته‌ایم که با حداقل اسناد بتوانند دارو را از گمرک ترخیص کنند و دو ماه بعد اسناد را ارائه کنند. برای تجهیزات پزشکی هم این مصوبه گرفته شد و مشمول دو ماه با حداقل اسناد برای ترخیص از گمرک می‌شوند. برای خدمات تولیدی نیز مشکلات برطرف شده و هیچ واحد تولیدی نیست که 70 درصد کالا بدون کد رهگیری بانک کالا داده نشود؛ بنابراین ما بحران کمبود در 4 حوزه ذکر شده نداریم.

به گفته معقولی، برای انتهای سال و سال آینده نیز طرح‌های جدیدی داریم تا روال خروج کالا از گمرک تسهیل شود با کاهش نرخ دلار و ارز نیز مشکلات تخصیص ارز در حال برطرف شدن است.  او اظهار کرد: تلاطمات ارزی و سیاست‌ها بسیاری از گزینه‌ها را متغیر کرد. افزایش و کاهش نرخ ارز تأثیرات عمیقی می‌گذارد که سازمان‌ها به همان نسبت باید خود را با شرایط تطبیق دهند. بالای 95 درصد کالا زیر سه روز ترخیص می‌شود و مشکلات در حال برطرف شدن است.

در ادامه معاون فنی و خدمات بازرگانی اتاق ایران، که دیگر مهمان این برنامه بود، گفت: معتقدند بر اساس فرایند زمان شرایط گمرک نسبت به ماه‌های گذشته بهتر شده است اما اگر از منظر تنظیم بازار، زنجیره تولید و توزیع، تأمین مواد اولیه نگاه کنیم کماکان شرایط با مشکل مواجه است.   مظفر علیخانی افزود: برابر آمار فقط در بندر شهید رجایی 140 هزار کانتینر رسوب داریم که این رسوب ما را در تنظیم بازار و تأمین کالاهای مصرفی و اساسی با مشکل مواجه می‌کند و هم در تأمین مواد موردنیاز خط تولید مشکل‌آفرین است که به همین نسبت تولید کالا در داخل و فرایند صادرات مشکلات بیشتر می‌شود.  او ادامه داد: مشکل دیگر این است که از یک‌سو منجر به دموراژ کشتی‌ها می‌شود؛ چراکه مدیریت بازار ارز از چالش‌های جدی دولت است از سوی دیگر انبارداری واحدهای تجاری و تولیدی با مشکل می‌خورد و ملزومات موردنیاز با ترخیص کالا به مشکل می‌شود درنتیجه در فرایند توزیع و تأمین کالا را با چالش مواجه می‌کند.

 علیخانی تصریح کرد: به تعبیر بخش خصوصی، در نگاه میان‌مدت اگر به کالاهای گمرک می‌توان به کالاهای رسوب کرده در گمرک به‌عنوان کالای استراتژیک نگاه کنیم و فرایند ترخیص مدیریت نشود و گواهی‌های فنی نتواند به‌موقع انجام شود و مشکل ارزی و پرداخت‌ها انجام نشود، اسناد در اختیار واردکننده قرار نمی‌گیرد بنابراین گمرک نمی‌تواند کارهای ترخیص را انجام دهد.  او ادامه داد: با توجه به اینکه مشکلات سامانه نیما نتوانسته مشکل ارزی را حل کند و در تأمین کالاهای اساسی و شوینده و بهداشتی دچار مشکل هستیم، پس مشکل را باید در دو زاویه گمرک و پشتیبانی دید تا در نظام تولید و تأمین کالا به مشکل نخوریم.

عیلخانی همچنین با بیان اینکه مقررات کشور برای شرایط عادی تصویب می‌شود؛ گفت: بنابراین در شرایط خاص امروز که با تحریم‌ها مواجه هستیم نیازمند استراتژی و برنامه خاص هستیم. در شرایط تحریم و مشکلات اقتصادی انتظار از ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی این است شرایط را سهل کنند و به سمت خود تحریمی نرویم.بنابه اظهارات علیخانی، برخی از مشکلات ناشی از سیاست‌های ارزی و تجاری است. فرایند ثبت سفارش کند است و با تأخیر انجام می‌شود. قبلاً فعال اقتصادی بر اساس تجربه و پشتوانه ثبت سفارش را بدون انتقال ارز انجام می‌داد اما امروزه ثبت سفارش با تغییر تعرفه باید مجدد انجام شود که این روند کار را کند می‌کند بنابراین در شرایط تحریم باید فرایند ترخیص کالا را تسهیل کرد چراکه برخی مشکلات به سازمان گمرک برمی‌گردد.  از سوی دیگر، مدیرکل مقررات، صادرات و واردات سازمان توسعه تجارت نیز با بیان اینکه برای گذر از شرایط مختلف، تصمیمات مختلف گرفته‌ایم، گفت: شرایط نسبت به نیمه اول سال متفاوت و راحت‌تر شده است.

 سیدمهدی نیازی افزود: سال گذشته فرایند تجاری حدود 50 درصد عملیات بدون انتقال ارز نیاز به فرایند ثبت سفارش بدین شکل نبود. متقاضی و بازرگان با ثبت آماری کالای وارداتی آن را ترخیص می‌کرد بنابراین حدود 50 درصد تجارت بدون انتقال ارز بود.

او با بیان اینکه با تصمیمات دولت خیل عظیم کالاهای وارداتی در گمرک ترخیص شد، گفت: با تأکید بانک مرکزی ثبت سفارش از طریق ارز بانکی انجام شد تا ارز بانکی قابل‌کنترل شود.  او با بیان اینکه عملیات تجاری یک فرایند پویا است افزود: در مقاطع مختلف احتمال انباشت کالا وجود دارد. او با اشاره به اینکه 30 خرداد امسال برای توانمندی تولیدات داخلی ثبت سفارش برخی کالاها ممنوع اعلام شد، افزود: 21 شهریور امسال بر اساس مصوبه دولت به‌جز خودرو، کالاهای انبار شده در گمرک اجازه ترخیص پیدا کرد.