بخش خصوصی منتظر همکاری اروپایی ها
مذاکرات بر سر ایجاد SPV یا همان ساز و کار ویژه مالی به کندی پیش می‌رود. مصاحبه‌های اخیر ظریف و عراقچی نشان چندان امیدوار‌کننده نیست اما مساله این است که بخش خصوصی بر روی شکل‌گیری این مسیر حساب ویژه‌ای باز کرده است. ظریف در مصاحبه اخیر خود درباره پاسخ به این سوال که آیا ایران باید برای ایجاد SPV برای اروپا ضرب الاجل تعیین کند گفت متاسفانه اروپا آمادگی هزینه کردن را ندارد. این باعث می‌شود اروپایی‌ها نتوانند از شرایط بین‌المللی بیشترین استفاده را بکنند در شرایطی که می‌توانستند و دیگران استفاده کردند. کسی که در قضیه SPV ضرر کرده، اروپاست. با این وجود مسوولان تشکل‌های بخش خصوصی به ویژه تشکل‌هایی که با طرف‌های اروپایی در ارتباط هستند می‌گویند SPV به سرانجام خواهد رسید.
کانال مالی سوییس تا نیمه ژانویه راه‌اندازی می‌شود
در همین رابطه رییس اتاق مشترک ایران و سوییس با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته از طرف دولت سوییس به‌منظور ایجاد یک کانال مالی برای ادامه صادرات غذا و دارو به ایران گفت: دولت سوییس طی مذاکره با طرف امریکایی در نظر دارد هرچه سریع‌تر کانال مالی ویژه صادرات موادغذایی و دارو به ایران را راه‌اندازی کند. مذاکره برای راه‌اندازی این کانال مالی از مدت‌ها پیش در جریان بوده است. به نظر می‌رسد این کانال تا نیمه ژانویه سال جدید میلادی [3 هفته دیگر] راه‌اندازی شود تا تجار ایرانی بتوانند به‌صورت قانونی در دو صنعت غذا و دارو به کار خود با طرف‌های سوییسی ادامه دهند. شریف نظام مافی تصریح کرد: ۶۰ درصد از واردات ایران در دو صنعت غذا و دارو از کشور سوییس است و راه‌اندازی کانال مالی جداگانه از طرف دولت سوییس که در موازات با همان سازوکار ویژه مالی اتحادیه اروپاست، نشان می‌دهد که این کشور برای حفظ روابط تجاری خود با ایران تا چه اندازه مصمم است. به اعتقاد رییس اتاق مشترک ایران و سوییس در شرایط تحریم‌ها سوییس نقش حیاتی برای ایران در دو حوزه غذا و دارو ایفا خواهد کرد.
تاخیر با هدف است
نظام مافی تاکید کرد که هدف از راه‌اندازی این سازوکار ویژه مالی میان ایران و سوییس بیشتر معطوف به آینده است. وی گفت: در حال حاضر صنعت دارویی کشور مشکل حادی ندارد اما پیش‌بینی می‌شود که با توجه به منابع دارویی فعلی، این صنعت در آینده با مشکل مواجه شود. علاوه بر این باید روشن کنیم که وقتی صحبت از تامین دارو در کشور می‌شود، بحث کیفیت هم مطرح است. در حال حاضر به دلیل مشکلات موجود ناشی از اعمال تحریم‌ها و واردات دارو شاهدیم که داروهای هندی جایگزین داروهای با کیفیت سوییسی در بازار شده‌اند که چون پزشکان از تاثیرات جانبی آنها مطمئن نیستند از تجویز آنها خودداری می‌کنند.
نظام مافی افزود: اینکه شرکت‌ها به‌خصوص شرکت‌های بزرگ و چندملیتی سوییس که مخاطب اصلی راه‌اندازی این کانال هستند، بخواهند از کانال مالی جدید استفاده کنند یا نه کاملاً بستگی به این موضوع دارد که آنها ریسک فعالیت با ایران را چطور ارزیابی می‌کنند. علاوه بر این نباید تصور کنیم که با راه‌اندازی این کانال همه مشکلات حل خواهد شد. متاسفانه پس از آغاز دور دوم تحریم‌های امریکا علیه ایران شاهدیم که حتی شرکت‌های کوچک و متوسط سوییسی برای تداوم فعالیت‌های خود در ایران، چندان تمایلی ندارند.
او تاکید می‌کند وقتی نقل و انتقال مالی در این شرایط دچار مشکل است بنابراین چندان فرقی نمی‌کند که شرکت‌های طرف همکار با ایران کوچک باشند یا بزرگ و چندملیتی. از طرفی آنچه در حال حاضر حاکم بر شرکت‌های اروپایی و سوییسی است و مانع از تداوم فعالیت‌ها می‌شود، ترس از محدودیت‌هاست. به همین دلیل معتقدم که راه‌حل این مشکل تنها اقتصادی نیست، بلکه نیازمند راهکار سیاسی هم هستیم.
به اعتقاد رییس اتاق مشترک ایران و سوییس اگر دولت سوییس قوانین لازم مرتبط با راه‌اندازی این کانال مالی را ایجاد و مجوزهای لازم را برای فعالیت شرکت‌ها در این چارچوب را صادر کند تا ازلحاظ حقوقی شرکت‌ها دچار مشکل نشوند، آنها هم به استفاده از این کانال مالی ترغیب خواهند شد. نظام مافی همچنین در ادامه صحبت‌های خود با اشاره به تأخیر اتحادیه اروپا در راه‌اندازی سازوکار ویژه مالی با ایران (SPV) افزود: اول از همه باید در نظر بگیریم که این تأخیر کاملاً باهدف انجام‌شده است زیرا اروپا درصدد راه‌اندازی موسسه مالی است که تا پیش‌ازاین وجود نداشته است. تجربه راه‌اندازی SPV و این تصمیم که دلار از مبادلات اقتصادی حذف شود هم برای ایران و هم اتحادیه اروپا کاملاً جدید است. از طرف دیگر اجرایی شدن این موضوع به‌سادگی نخواهد بود؛ اما قدم مثبتی است که در صورت موفقیت می‌تواند به صورت فراگیر، در سایر کشورها نیز اجرا شود.
تماس شرکت‌های اروپایی برای حضور در ایران بعد از راه‌اندازی SPV
معاون امور بین‌الملل اتاق بازرگانی گفت: قبل از اجرایی شدن مکانیسم مالی اروپایی برخی شرکت‌ها تماس‌هایی با ایران برقرار کردند و برای حضور خود برنامه‌ریزی‌هایی انجام داده‌اند. من معتقدم با راه‌اندازی این مکانیزم شاهد پیشرفت محسوسی در تجارت خارجی ایران خواهیم بود. محمدرضا بختیاری در خصوص تاثیرگذاری تحریم‌ها و زمان راه‌اندازی مکانیسم مالی بین ایران و اروپا گفت: واقعیت این است که از زمان ریاست‌جمهوری ترامپ در امریکا تهدید ایران و خروج از برجام تا حدود زیادی در طرف‌های تجاری ما اثر گذار بوده، ما نمی‌توانیم منکر این اثر باشیم البته در برخی از کشورها این تاثیرات بیشتر و در برخی دیگر کمتر بود. معاون امور بین‌الملل اتاق بازرگانی افزود: بعد از خروج امریکا دنیا منتظر بود تا ببیند اعمال مرحله اول و دوم تحریم‌ها چه تاثیری بر کشور می‌گذارد اما چیزی که مشخص شد این بود که هیمنه تهدیدهای ترامپ به خصوص بعد از مرحله دوم تحریم‌ها عملا با مستثنی شدن هشت کشور که به خرید نفت ایران ادامه داده‌اند فرو ریخت. وی گفت: بعد از تهدیدهای ترامپ و اعمال تحریم‌های یک جانبه کشورهای دیگر فکر می‌کردند که با اعمال این تحریم‌ها اقتصاد ایران فلج می‌شود اما در واقعیت این اتفاق صورت نگرفت و حتی برای خود ما نیز تا اندازه‌ای این ترس وجود داشت اما خودمان نیز از عدم کارآیی این تحریم‌ها غافلگیر شدیم.
معاون امور بین‌الملل اتاق بازرگانی ادامه داد: با معافیت‌هایی که امریکا برای ۸ کشور قائل شد و حتی کشورهایی که در این لیست نبودند کم و بیش به روابط تجاری خود ادامه دادند و همه اینها باعث شد جای امیدواری بیشتری برای بهبود عملکردها و مدیریت‌ها وجود داشته باشد و با پیگیری مکانیسم اروپا یا همان اس پی وی روابط تجاری کشور با دنیا بهتر شود.
بختیاری تصریح کرد: اجرای مکانیسم مالی اروپا قاعدتا شکست بزرگی علیه تحریم‌های امریکا خواهد بود.
وی در خصوص حضور شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی و همکاری آنها با ایران گفت: در صورت عملیاتی شدن spv شرکت‌های اروپایی که علاقه‌مندی زیادی برای همکاری با ایران دارند حضور فعال‌تری خواهند داشت.
بختیاری گفت: این شرکت‌ها ستون فقرات اقتصاد کشورهای اصلی اروپایی محسوب می‌شود و حتی اطلاعاتی که به ما رسیده این است که قبل از اجرایی شدن مکانیسم مالی این شرکت‌ها تماس‌هایی با ایران برقرار کردند و برای حضور خود برنامه‌ریزی‌هایی انجام داده‌اند. من معتقدم با راه‌اندازی این مکانیزم شاهد پیشرفت محسوسی در تجارت خارجی ایران خواهیم بود. معاون امور بین‌الملل اتاق بازرگانی در خصوص زمان اجرایی شدن این مکانیسم گفت: قاعدتاً پس از پایان تعطیلات سال نو میلادی این مکانیزم اجرا خواهد شد اما جزییات آن هنوز مشخص نیست.
