دوستانی که «دشمن» و دشمنانی که «هم‌پیمان» شدند
گروه جهان| طلا تسلیمی|
جهان در سال 2018 تحولات غیرمنتظره و تاثیرگذار بسیاری را شاهد بود. در بستر سیاسی، از خاورمیانه گرفته تا اروپا و امریکا و شرق آسیا، میانه بسیاری از متحدان دیرینه شکراب شد و بسیاری از دشمنان قدیمی دوست شدند. مقامات ارشد دو کره پس از سال‌ها با یکدیگر دیدار کردند و دست دوستی فشردند. حتی دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا با کیم جونگ اون رهبر کره‌شمالی دیدار و بر سر خلع سلاح هسته‌ای شبه‌جزیره کره توافق کرد. اما در سوی دیگر ماجرا، رویکردهای یک‌جانبه‌گرایانه امریکا از اعمال تعرفه‌های وارداتی گرفته تا خروج از توافق هسته‌ای ایران، میانه واشنگتن را با متحدان دیرینه اروپایی خراب کرده است. در بستر اقتصادی، مناقشات خطر تبدیل شدن به جنگی تمام عیار را دارند و رشد جهانی با چالش‌های بسیاری مواجه شده است. جنگ تعرفه‌ای امریکا و چین که اقتصادهای اول و دوم جهان به شمار می‌روند، بر اقتصاد هر دو کشور تاثیر گذاشته‌اند و انتظار می‌رود تاثیرگذاری‌های آن در سال 2019 بیشتر قابل مشاهده باشد. حتی در پی تاثیرات این درگیری‌ها، بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول چشم‌انداز خود از رشد اقتصادی سال 2019 را تغییر داده‌اند. در بستر اجتماعی، رخدادهای مثبت و منفی هر دو در جاهایی دور از انتظار رخ دادند؛ عربستان در نیمه اول سال شاهد اصلاحاتی همچون رانندگی زنان و بازگشایی سینماها بود و فرانسه در اواخر سال به صحنه درگیری‌های خیابانی تبدیل گشت. در ادامه گاه‌شماری از مهم‌ترین اتفاقات در سال 2018 میلادی را می‌خوانید:
20ژانویه رجب طیب اردوغان رییس‌جمهوری ترکیه آغاز عملیات نظامی برای اشغال بخش‌هایی از شمال سوریه را از نیروهای کرد اعلام کرد. عملیات نظامی ترکیه در عفرین تحت عنوان عملیات شاخه زیتون مواضع چندین گروه کرد در سوریه از جمله یگان‌های مدافع خلق، حزب اتحاد دموکراتیک، حزب کارگران کردستان، اتحادیه اجتماعات کردستان و نیروهای دموکراتیک سوریه را هدف گرفت. این عملیات در ابتدا با مخالفت امریکا مواجه شد، اما با تصمیم دونالد ترامپ رییس‌جمهوری این کشور به خارج کردن نیروهای امریکایی از سوریه، به نظر می‌رسد که ترکیه چراغ سبز لازم برای پیشبرد مقاصد خود را دریافت کرده است.
5فوریه جرومی پاول در سمت رییس فدرال رزرو امریکا جانشین ژانت یلن شد. او در سیاست‌گذاری‌های پولی و مالی تغییر چندانی ایجاد نکرد و در ادامه مسیر یلن در بازگشت از سیاست‌های تسهیل پولی، افزایش تدریجی نرخ بهره را در پیش گرفت. ترامپ که پیش از ریاست‌جمهوری از یلن به‌دلیل شدیداللحن نبودن انتقاد می‌کرد، اکنون یکی از منتقدان افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی امریکاست چراکه نمی‌خواهد این مساله به چالشی برای رشد اقتصادی تبدیل شود. مناقشات بین ترامپ و پاول در یکی دو هفته اخیر با گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال برکناری پاول همراه بود که این مساله به سقوط شدید ارزش سهام در بازارها انجامید.
9 تا 25فوریه بیست‌وسومین دور بازی‌های المپیک زمستانی در پیونگچانگ کره‌جنوبی برگزار شد. ورزشکاران کره‌شمالی نیز در این بازی‌ها شرکت کردند و این المپیک به بهانه‌ای برای دیدار نمایندگان بلندپایه دو کره پس از چند سال دوری از یکدیگر تبدیل شد.
14فوریه جاکوب زوما رییس‌جمهوری آفریقای جنوبی پس از 9 سال در قدرت ماندن، استعفا کرد. از ماه اوت سال 2017 که پارلمان آفریقای جنوبی جلسه‌ای محرمانه برای تصمیم‌گیری درباره سرنوشت زوما به‌دنبال بالاگرفتن رسوایی فساد مالی و سوء‌استفاده از قدرت برگزار کرد، مخالفان دولت آفریقای جنوبی در شهرهای کیپ‌تاون، ژوهانسبورگ و پرتوریا به خیابان‌ها ریختند و در نهایت، این اعتراض‌ها به کناره‌گیری او منجر شدند. در حال حاضر سیریل راماپوسا ریاست‌جمهوری در این کشور را برعهده دارد.
4مارس سرگی اسکریپال جاسوس دوجانبه پیشین روسیه و دخترش در خاک بریتانیا با گاز اعصاب مسموم شدند. تحقیقات پلیس مبارزه با تروریسم بریتانیا درباره احتمال دست داشتن کرملین در این اتفاق همچنان ادامه دارد. هر دوی آنها در شرایطی بحرانی در بیمارستان سالزبری بستری شدند. مسمومیت اسکریپال با محکومیت و انتقادهای عمومی از کرملین همراه شد.
9مارس دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا دعوت کیم جونگ اون رهبر کره‌شمالی را برای دیدار در ماه مه و مذاکره درباره روند غیرهسته‌ای شدن شبه جزیره کره پذیرفت.
11مارس دولت چین تغییراتی را در قانون‌اساسی این کشور تصویب کرد که به لغو محدودیت دوره فعالیت رهبران این کشور انجامید. در نتیجه این اتفاق، ریاست‌جمهوری شی جین‌پینگ می‌تواند برای ابد ادامه پیدا کند.
18مارس ولادیمیر پوتین برای چهارمین مرتبه در انتخابات ریاست‌جمهوری روسیه پیروز شد.
19مارس در ادامه گفت‌وگوهای خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، مذاکره‌کنندگان از لندن و بروکسل موفق شدند بر سر دوره انتقالی جدایی توافق کنند؛ اما این توافق بعدها در پی اتخاذ رویکرد «تا زمانی که روی همه موارد توافق وجود داشته باشد، بر سر هیچ موردی توافقی وجود نخواهد داشت» به تعویق افتاد.
24مارس در بیش از 900 شهر در سراسر جهان مردم در تظاهرات علیه خشونت‌های مرتبط با اسلحه گرم و تیراندازی‌ها شرکت کردند و کنترل شدیدتر بر قوانین مالکیت اسلحه را خواستار شدند. این تظاهرات گسترده «راهپیمایی برای زندگی» نام گرفت.
26مارس بیش از 100 دیپلمات روس در پی مناقشات مربوط به مسمومیت اسکریپال و دخترش از بیش از 20 کشور جهان اخراج شدند. 28مارس کیم جونگ اون رهبر کره‌شمالی و شی جین‌پینگ رییس‌جمهوری چین دیدار کردند. این اولین مرتبه‌ای بود که رهبر کره‌شمالی از زمان روی کار آمدن در سال 2011، کشور خود را ترک می‌کرد.
5آوریل حکم دستگیری لوئیز ایناچیو لولا دا سیلوا رییس‌جمهوری پیشین برزیل به اتهام فساد و دیگر رسوایی‌ها صادر شد و دیوان عالی این کشور با 6 در برابر 5 رای محرومیت او را از نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری تایید کرد. این اتفاق بستری برای بروز یک تحول عمده در سیاست برزیل و چرخش از چپ به راست تبدیل شد.
11آوریل مارک زوکربرگ بنیان‌گذار فیس‌بوک پس از برعهده گرفتن مسوولیت سوء‌استفاده از اطلاعات ۸۷ میلیون کاربر فیس‌بوک برای تاثیرگذاری بر روند یا نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا در جریان کمپین‌های انتخاباتی، در کنگره شهادت داد.
18آوریل سینماها در عربستان سعودی برای اولین مرتبه از سال 1983 تاکنون با پخش فیلم امریکایی «پلنگ سیاه» بازگشایی شدند.
19آوریل میگوئل دیاز-کانل به عنوان رییس‌جمهوری کوبا سوگند یاد کرد. این اولین مرتبه در تاریخ کوباست که رییس‌جمهوری غیر از فیدل و رائول کاسترو روی کار آمده است. با وجود این، او از متحدان رائول کاسترو به‌شمار می‌رود و احتمال که دست به تغییراتی اساسی در کشور نخواهد زد. رائول کاسترو به عنوان رهبر حزب حاکم کمونیست همچنان از نفوذ سیاسی در این کشور برخوردار است.
27آوریل کیم جونگ اون از مرز با همسایه جنوبی خود گذشت تا به «مون جائه این» رییس‌جمهوری کره‌جنوبی دیدار کند و بدین‌ترتیب به اولین رهبر کره‌شمالی تبدیل شد که از منطقه غیرنظامی ایجاد شده در سال 1953 گذشته است.
30آوریل بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی بالغ بر 100 هزار صفحه سند مربوط به برنامه هسته‌ای ایران را منتشر و این کشور را به نقض برجام متهم کرد. ایران این ارایه نتانیاهو را «پروپاگاندای ضد ایرانی» دانست.
8مه ترامپ از تصمیم خود مبنی بر خروج از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران خبر داد. باراک اوباما رییس‌جمهوری پیشین با انتشار بیانیه‌ای این اقدام ترامپ را «یک اشتباه فاحش» خواند. دیگر امضاکنندگان برجام یعنی بریتانیا، آلمان، فرانسه، روسیه و چین از قصد خود برای محافظت از این توافق بین‌المللی خبر دادند.
9مه ائتلاف اپوزیسیون پاکاتال هاراپان به رهبری ماهاتیر محمد نخست‌وزیر پیشین مالزی موفق شد اکثریت را در پارلمان این کشور به دست آورد و به حکومت 61 ساله ائتلاف باریسان نشنال پایان دهد.
12مه انتخابات مجلس عراق برگزار شد. در این انتخابات فهرست سائرون به رهبری مقتدی صدر که موضعی ملی‌گرایانه و مستقل در برابر ایران و امریکا دارد، در صدر قرار گرفت. فهرست فتح به رهبری هادی عامری فرمانده حشد الشعبی که متحد ایران است، در جای دوم قرار گرفت و ائتلاف نصر به رهبری حیدر عبادی که هم با ایران و هم با امریکا تعامل مثبت دارد، در جای سوم ایستاد. پس از مناقشات بسیار دولت جدید عراق به ریاست‌جمهوری برهم صالح و نخست‌وزیری عادل عبدالمهدی تشکیل شد؛ اما مشکلات برای تکمیل کابینه همچنان ادامه دارد.
۱۴مه ایالات متحده امریکا سفارت خود را از تل‌آویو به قدس اشغالی منتقل کرد. در نوار غزه تظاهرات گسترده‌ای علیه این اقدام برگزار شد و بسیاری از کشورها نیز از امریکا به‌دلیل این اقدام انتقاد کردند.
16مه انور ابراهیم رهبر اپوزیسیون مالزی مورد عفو پادشاهی قرار گرفت و بلافاصله آزاد شد.
24مه اولین گزارش‌ها درباره تخریب تونل‌ها در یک سایت هسته‌ای کره‌شمالی منتشر شد که حاکی از گام برداشتن این کشور در جهت کاهش تنش‌های منطقه‌ای بود.
31مه دولت ایالات متحده از اعمال تعرفه‌های مضاعف بر واردات فولاد (25 درصد) و آلومینیوم (10 درصد) خبر داد که اگرچه اقدامی در تلافی کسری تجاری گسترده با چین بود، اما واردات از اتحادیه اروپا، مکزیک و کانادا را نیز شامل می‌شد. متحدان امریکا موفق شدند برای مدتی از این تعرفه‌ها معاف شوند، اما مناقشات آغاز شده با اعمال این تعرفه‌های مضاعف همچنان ادامه دارد و بر رشد اقتصادی جهان در 2019 تاثیر منفی می‌گذارد.
8 و 9ژوئن چهل و چهارمین اجلاس گروه هفت برگزار شد و دونالد ترامپ برای وارد شدن مجدد روسیه به این گروه و تبدیل آن به گروه 8 تلاش کرد.
۱۲ژوئن کیم و ترامپ «نشست تاریخی» خود را در سنگاپور برگزار و بر سر خلع سلاح هسته‌ای شبه جزیره کره توافق کردند. ترامپ که با سیاست تهدید و ارعاب به این نقطه رسیده بود، این نشست را یک پیروزی بزرگ برای خود خواند، اما این نشست تاکنون نتیجه ملموسی در خلع سلاح هسته‌ای کره‌شمالی نداشته است.
14ژوئن جام جهانی فوتبال در روسیه آغاز شد. بازی‌ها تا 15 ژوئن ادامه داشت و در نهایت جام فیفا 2018 به فرانسه رسید. تیم ملی فرانسه در یک بازی نفس‌گیر تیم ملی کرواسی را با نتیجه چهار بر دو شکست داد. بازیکنان آلمان که با امید بسیار برای دفاع از عنوان قهرمانی خود پا به میدان گذاشته بودند، در آن زمان دو هفته‌ای بود که در تعطیلات به سر می‌بردند.
19ژوئن امریکا خروج خود را از شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد اعلام کرد.
24ژوئن ممنوعیت قانونی رانندگی برای زنان در عربستان سعودی لغو شد و اکنون زنان بطور رسمی مجاز به رانندگی در این کشور هستند، اما برخی از فعالان حقوق زنان که سال‌ها برای رسیدن به این حق مبارزه کرده‌اند، هنوز در زندان به سر می‌برند.
6جولای تعرفه‌های ایالات متحده بر واردات کالاهای چینی به ارزش کلی 34 میلیارد دلار به اجرا درآمد و این در حالی است که ترامپ گفته حجم کالاهایی که می‌تواند مشمول تعرفه شود ممکن است به 550 میلیارد دلار برسد. چین در واکنش به این تعرفه‌ها ایالات متحده را به «شروع بزرگ‌ترین جنگ اقتصادی در تاریخ» متهم کرد و از اعمال تعرفه‌های تلافی جویانه خبر داد.
9جولای اریتره و اتیوپی بطور رسمی به جنگ 20 ساله خود پایان دادند.
روزهای 11 و 12جولای نشست ناتو 2018 در بروکسل برگزار شد که با تنش‌ها بین ترامپ و رهبران اروپایی به ویژه آنگلا مرکل صدراعظم آلمان همراه بود. ترامپ در این جلسه در حمله لفظی به اعضای اتحاد ناتو، آنها را جیره‌خوران قدرت امریکا خواند و تهدید کرد که اگر آنها هزینه‌های دفاعی خود را نپردازند، راه خود را از آنها جدا خواهد کرد. هدف انتقادهای ترامپ در این جلسه به‌ویژه آلمان و برنامه این کشور برای پیشبرد خط لوله گازی «نورد استریم 2/جریان شمالی 2» بود. ترامپ یک روز پیش از این اظهارات نیز در برابر دوربین خبرنگاران آلمان را به فعالیت «تحت کنترل کامل روسیه» به دلیل همین خط لوله جدید گازی متهم کرده بود.
12جولای دولت ترزا می‌نخست‌وزیر بریتانیا از توافق بر سر «برنامه چکرز» به عنوان پیش طرحی برای روابط با اتحادیه اروپا بعد از جدایی خبر داد. منتقدان این برنامه به‌شدت برای دولت ترزا می‌مشکل درست کردند و در نهایت دیوید دیویس وزیر برگزیت و بوریس جانسون وزیر امور خارجه بریتانیا در اعتراض به این طرح از کابینه دولت استعفا کردند. دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا هم که قصد داشت فردای آن روز به بریتانیا سفر کند، اعلام کرد اگر ترزا می‌به پیشبرد طرح چکرز اصرار داشته باشد، احتمالا نخواهد توانست پس از خروج از اتحادیه اروپا توافق تجاری دوجانبه‌ای با امریکا به دست آورد.
16جولای ترامپ و پوتین نشستی دو جانبه در در هلسینکی فنلاند برگزار کردند و ترامپ در جریان کنفرانس خبری پس از این دیدار نتیجه‌گیری نهادهای اطلاعاتی امریکا درباره دخالت روسیه در انتخابات 2016 را به چالش کشید. بسیاری از جمهوری‌خواهان از این جلسه ابراز نارضایتی کردند.
17جولای اتحادیه اروپا و ژاپن توافقنامه همکاری اقتصادی امضا کردند که بزرگ‌ترین توافق تجارت آزاد دوجانبه به شمار می‌رود و منطقه تجارت آزادی به وسعت یک‌سوم تولید ناخالص داخلی جهانی تشکیل می‌دهد.
در همان روز، ارزش سهام فیس‌بوک در پی هشدار این شرکت به سرمایه‌گذاران درباره کند شدن پیوستن کاربران جدید به این شبکه اجتماعی در پی رسوایی افشای اطلاعات، نزدیک به 20درصد کاهش یافت و بیش از 109 میلیارد دلار از ارزش این شرکت در بازار کاسته شد که بیشترین میزان خسارت روزانه در تاریخ این شرکت بود.
7اوت امریکا اولین دور از تحریم‌ها علیه ایران را مجددا اعمال کرد که مبادلات به دلار و فلزات ارزشمند و بخش خودروسازی را هدف گرفت.
12اوت پنج کشور حوزه دریای خزر یعنی روسیه، قزاقستان، آذربایجان، ایران و ترکمنستان کنوانسیون نظام حقوقی دریای خزر را امضا کردند و به مناقشات 20 ساله در این زمینه پایان دادند.
19اوت ولادیمیر پوتین رییس‌جمهوری روسیه در سفر خود به آلمان، با آنگلا مرکل صدراعظم این کشور دیدار کرد. تنش‌ها در اوکراین، پروژه خط لوله گازی نورد استریم 2، بحران سوریه و توافق هسته‌ای ایران از جمله مواردی بودند که دو مقام در دیدار سه ساعته خود به آنها پرداختند.
19سپتامبر سران اتحادیه اروپا در سالزبورگ دیدار کردند و ترزا می‌نخست‌وزیر بریتانیا برای پیش‌روی در مذاکرات برگزیت تلاش کرد.
30سپتامبر مذاکرات بین ایالات متحده، مکزیک و کانادا بر سر بازنگری در توافق تجارت آزاد امریکای شمالی (نفتا) به نتیجه رسید که البته به درخواست ترامپ دیگر نفتا خوانده نمی‌شود.
2اکتبر جمال خاشقجی روزنامه‌نگار مخالف سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول کشته شد که این مساله آغاز یک بحران دیپلماتیک برای خاندان سلطنتی سعودی بود. ترکیه تحقیقات درباره عاملان این قتل را آغاز کرد و در نهایت انگشت اتهامات به سمت محمد بن‌سلمان ولیعهد سعودی دراز شد. ریاض در چند واکنش متناقض، ابتدا از این اتفاق اظهار بی‌اطلاعی کرد و سپس عناصر یاغی در دولت را عامل این حادثه ناخوشایند خواهند. مناقشات بین ترکیه و عربستان سعودی بر سر این مساله همچنان ادامه دارد. این اتفاقات همچنین به واکنش‌هایی در امریکا به روابط با خاندان سعودی انجامید و بسیاری منطق این روابط را زیر سوال بردند و به‌ویژه از حمایت‌های امریکا از ائتلاف تحت رهبری عربستان در جنگ یمن انتقاد کردند.
6 اکتبر برت کاوانا نامزد جنجالی دونالد ترامپ برای پر کردن جای خالی موجود در دیوان عالی سوگند یاد کرد. انتصاب کاوانا برای این سمت به دلیل اتهامات و رسوایی‌های اخلاقی مطرح شده علیه او با مناقشاتی همراه بود.
20اکتبر صدها هزار بریتانیایی با برگزاری تظاهراتی در مرکز لندن برگزاری همه‌پرسی مجدد درباره خروج از اتحادیه اروپا (برگزیت) را خواستار شدند. این تظاهرات دومین حضور پرجمعیت مردمی در بریتانیا در قرن 21 پس از راهپیمایی گسترده «جنگ را متوقف کنید» در اعتراض به جنگ عراق در سال 2003، به شمار می‌رود.
در همان روز ترامپ اعلام کرد که از معاهده منع گسترش موشک‌های میان‌برد هسته‌ای که در زمان جنگ سرد با اتحاد جماهیر شوروی سابق و پس از آن با روسیه به امضا رسیده بود، خارج می‌شود. ترامپ روسیه را به نقض پیمان متهم کرده و به علاوه، پیوستن دیگر کشورها به این معاهده را خواستار شده است.
23اکتبر نشست اقتصادی ریاض در پی انتقادهای گسترده از خاندان آل‌سعود در ارتباط با قتل خاشقجی در حالی برگزار شد که بسیاری از مقامات خارجی و مدیران‌عامل شرکت‌های بزرگ جهانی آن را از شرکت در آن امتناع کردند. محمد بن سلمان که میزبان اصلی این نشست به‌شمار می‌رفت در واکنش به تحریم گسترده نشست موسوم به طرح سرمایه‌گذاری‌های آتی (داووس صحرا) در افتتاحیه این نشست حضور نداشت.
28اکتبر ژایر بولسونارو رهبر حزب راست افراطی با کسب 55 درصد آراء در دور اول انتخابات ریاست‌جمهوری برزیل پیروز شد. او که به ترامپ برزیل معروف است، با وعده‌های پوپولیستی و استفاده از تاکتیک‌های رفتاری و انتخاباتی مشابه رییس‌جمهوری امریکا موفق شد توجه مردم را جلب کند و به دور دوم انتخابات راه یابد. اما مهم‌ترین عامل مطرح شدن او، بی‌اعتمادی فعلی مردم برزیل نسبت به احزاب جناح چپی سنتی این کشور بود.
۲۹اکتبر آنگلا مرکل صدراعظم آلمان بطور رسمی کناره‌گیری خود را از ریاست حزب اتحاد دموکرات مسیحی اعلام کرد و گفت قصد ندارد که برای رقابت در انتخابات پارلمانی در اکتبر ۲۰۲۱ نامزد شود و پس از پایان دوران صدراعظمی خود در آن سال، بطور کامل از فعالیت‌های سیاسی کناره‌گیری می‌کند.
در همین روز، ژایر بولسونارو در دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری برزیل در برابر فرناندو حداد رقیب خود از حزب جناح چپی کارگران برزیل به پیروزی رسید. ژایر بولسونارو بعد از پیروزی گفت که دولت او مدافع دموکراسی و قانون اساسی برزیل خواهد بود. او همچنین وعده داده است که فساد را در برزیل ریشه‌کن کند و با افزایش امنیت در کشور، سطح بالای جرم و جنایت در برزیل را کاهش دهد. با این حال، اقدامات پوپولیستی او به مذاق بازارها چندان خوش نیامده و سرمایه‌گذاران را بی‌اعتماد کرده است.
نوامبر مرحله دوم از تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران که بخش بانکی و انرژی کشور را هدف گرفته‌اند، به اجرا درآمدند.
6نوامبر رای‌دهندگان در ایالات متحده برای شرکت در انتخابات میان‌دوره این کشور پای صندوق‌های رای رفتند. جمهوری‌خواهان توانستند در این انتخابات همچنان برتری خود را در مجلس سنا حفظ کنند، اما برتری در مجلس نمایندگان را به دموکرات‌ها وا دادند. نمایندگان دموکرات نیز وعده داده‌اند از این اکثریت برای رسیدگی به پرونده‌های ترامپ و در صورت نیاز استیضاح او استفاده کنند.
7 نوامبر جف سشنز دادستان کل ایالات متحده به درخواست ترامپ از سمت خود استعفا کرد و متیو ویتکر جای او را گرفت. ویتکر از حامیان سرسخت ترامپ و مخالفان جدی پرونده موسوم به «روسیه گیت» یا همان مداخله روسیه در کمپین‌های انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2016 به شمار می‌رود و از آنجایی که او رسما به عنوان مافوق رابرت مولر بازرس ویژه این پرونده مشغول به کار شده، بسیاری نگران متوقف شدن تحقیقات یا اعمال نفوذ رییس‌جمهوری در آن هستند.
8نوامبر آتش‌سوزی در ایالت کالیفرنیای امریکا آغاز و با 88 کشته و تخریب 18 هزار و 804 ساختمان به مهلک‌ترین و مخرب‌ترین آتش‌سوزی در تاریخ این ایالت تبدیل شد. منطقه مالیبوی کالیفرنیا که به‌دلیل طبیعت زیبا و بی‌نظیرش بهشت روی زمین خوانده می‌شد، در نتیجه این آتش‌سوزی به تلی از خاکستر بدل شد.
11نوامبر بسیاری از کشورها در سراسر جهان و به ویژه کشورهای اروپایی و مشترک‌المنافع و امریکا صدمین سالگر پایان جنگ جهانی اول را جشن گرفتند.
14نوامبر در پی جلسه 5ساعته اعضای کابینه دولت بریتانیا، ترزا می‌از توافق بر سر پیش‌نویس برگزیت خبر داد. در همان روز، دولت متن توضیحات توافقنامه خروج بریتانیا و ایرلند شمالی از اتحادیه اروپا را منتشر و اعلام کرد که مذاکرات درباره روابط آتی بروکسل و لندن همچنان ادامه دارد و توافقنامه خروج بدون اعلامیه سیاسی در این زمینه امضا نخواهد شد. این توافقنامه پیشنهادی پرداخت هزینه خروج دست‌کم 39 میلیارد پوندی را نیز شامل می‌شد و از احتمال مبسوط شدن دوره انتقالی تا 2 سال حکایت داشت.
17نوامبر فرانسه شاهد وخیم‌ترین ناآرامی‌های اجتماعی از زمان تظاهرات سال 1968 بود. این ناآرامی‌ها که به دلیل پوشیدن جلیقه‌های شبرنگ موجود در خودروهای فرانسوی به «جنبش جلیقه زردها» موسوم شد، با اعتراض در فضای مجازی به طرح افزایش مالیات سوخت‌های فسیلی امانوئل ماکرون رییس‌جمهوری فرانسه آغاز و خیلی سریع به شورش‌های همه‌گیر با درخواست برای اصلاحات اجتماعی تبدیل شد. صدها نفر در جریان این تظاهرات زخمی و هزاران نفر دستگیر شدند. تظاهرکنندگان شورشی صدها خودرو را به آتش کشیدند و به‌ویژه در مرکز پاریس خرابی‌های بسیاری به بار آوردند.
27نوامبر با بحران در تنش‌های اوکراین همراه بود. پارلمان اوکراین در واکنش به توقیف سه کشتی این کشور در یک حادثه مسلحانه توسط نیروهای روسیه در تنگه مناقشه آمیز کرچ در دریای آزروف، به حکومت نظامی رای داد.
30نوامبر جورج اچ. دابلیو بوش (بوش پدر) چهل‌و‌یکمین رییس‌جمهوری امریکا درگذشت.
6دسامبر مذاکرات صلح یمن با حضور نمایندگان دولت منصور عبدالربه هادی رییس‌جمهوری برکنار شده یمن و نمایندگان حوثی‌ها که کنترل بخش‌های زیادی از این کشور از جمله صنعا را در دست دارند، در استکهلم سوئد برگزار شد. مذاکرات در نهایت در ۱۸دسامبر به حصول توافق آتش‌بس انجامید؛ آتش‌بسی که از نظر بسیاری از ناظران «شکننده» است. جنگ چهار ساله یمن دست‌کم ۱۰ هزار کشته برجا گذاشته و محاصره این کشور توسط ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی میلیون‌ها یمنی را با مخاطره قحطی، گرسنگی و بیماری مواجه کرده است.
15دسامبر در بیست‌وچهارمین کنفرانس تغییرات آب‌و‌هوایی که در شهر کاتوویتس لهستان برگزار شد، نمایندگان حدود ۲۰۰ کشور شرکت کردند. هدف این کنفرانس بررسی چگونگی اجرای توافقنامه اقلیمی ۲۰۱۵ پاریس بود. پس از مناقشات بسیار این توافق به حصول توافقنامه‌ای غیرالزام‌آور انجامید که حتی ایالات متحده با وجود برنامه خود برای خروج از توافقنامه پاریس آن را امضا کرد. برخی ناظران مصوبات این کنفرانس را گام مهمی در سیاست اقلیمی جهانی می‌دانند و برخی معتقدند که کنفراس به‌ویژه در زمینه کمک به کشورهای در حال توسعه موفقیت‌آمیز نبوده است.
19دسامبر دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا در اقدامی ناگهانی از تصمیم خود به خارج کردن نیروهای امریکایی از سوریه خبر داد. این تصمیم با انتقاد بسیاری از چهره‌های دموکرات و جمهوری‌خواه امریکایی و همچنین متحدان امریکا چه در اروپا و چه در منطقه خاورمیانه مواجه شد. سناتور لیندزی گراهام که حامی و متحد ترامپ به شمار می‌رود، این اقدام را اشتباهی مهلک توصیف کرد و گفت: «خروج امریکا از سوریه در شرایط کنونی پیروزی بزرگی برای داعش، ایران، دولت بشار اسد و روسیه خواهد بود. من نگران پیامدهای زیان‌بار این اقدام برای ملت امریکا، منطقه خاورمیانه و همه جهان هستم.» جیمز ماتیس وزیر دفاع دولت ترامپ هم در واکنش به این تصمیم از سمت خود استعفا کرد و روی کار آمدن وزیر دفاعی با نقطه نظرات مشترک بیشتر با رییس‌جمهوری را بهتر دانست. اکنون پاتریک شاناهان معاون وزیر دفاع و یکی از مدیران سابق بویینگ به عنوان سرپرست پنتاگون انتخاب شده که این مساله شک‌و‌تردیدهایی را درباره روابط بوئینگ و وزارت دفاع ایجاد کرده است.
22دسامبر سونامی در اندونزی به کشته شدن 429 نفر و زخمی شدن 1500 نفر دیگر انجامید.
در همین روز عدم توافق دولت و کنگره امریکا بر سر بندهای مربوط به هزینه کشیدن دیوار در مرز مکزیک در لایحه موقت بودجه، بخش‌هایی از دولت تعطیل شد.
24دسامبر رهبران ائتلاف حاکم صهیونیستی در نشستی با انحلال پارلمان اسراییل و برگزاری انتخابات زودهنگام در ماه آوریل موافقت کردند.
27دسامبر گفت‌وگوها در مجلس سنا درباره بودجه سال 2019 میلادی دولت امریکا بی‌نتیجه ماند و تعطیلی دولت به پس از تعطیلات سال نو کشانده شد. ترامپ هم اعلام کرد تا زمانی که با بودجه درخواستی او برای کشیدن دیوار در مرز مکزیک موافقت نشود، از تعطیل ماندن دولت بیمی نخواهد داشت.
