بازارها بهای پوپولیسم را میپردازند
گروه جهان|
رایدهندگان از 2016 تا 2018 در اقصی نقاط جهان اقبال گستردهای به پوپولیستها داشتند که بخشی از آن نتیجه چالشهای اقتصادی پس از بحران مالی جهانی 2008میلادی بود. این چرخش رایدهندگان به سوی نامزدهای پوپولیست همچنین انعکاس شورش علیه نخبهگرایی و تاثیرات جهانیشدن بر استانداردهای زندگی در کشورهای توسعهیافته است. این مشکلات پیچیده هستند اما سیاستمداران پوپولیست راهحلهای ساده و فریبندهای را برای رفع آنها پیشنهاد میدهند و رایدهندگان هم این راهحلها را میپذیرند. بههمین دلیل ما در شرایطی وارد 2019میلادی شدهایم که روابط سیاستمداران پوپولیست با افکارعمومی پشتپرده سیاسی بازارها را شکل میدهند.
سیانان نوشته، دونالد ترامپ با طرح سیاست اقتصاد حمایتگرایانه و سیاستهای سختگیرانه مهاجرتی در انتخابات ریاستجمهوری 2016 به پیروزی رسید. ویکتور اوربان که بهدلیل رژیم سیاسی اقتدارگرایانهاش شناخته شده است، توانست در سال 2010 میلادی نخستوزیر مجارستان شود. رودریگو دوترته در سال 2016 رییسجمهوری فیلیپین شد و از آن زمان تاکنون سیاستهای جنجالبرانگیزی را در کشورش به اجرا گذاشته است. دوترته که او را «ترامپ آسیا» نامیدهاند بهدلیل طرفداری از حکم اعدام و خشونت با تبهکاران همواره مورد انتقاد مدافعان حقوق بشر در کشور خود و در جامعه بینالمللی بوده است. او یک بار هم گفته بود که خودش در نوجوانی در جریان یک دعوا، فردی را با چاقو کشته است. حزب «قانون و عدالت» در لهستان از 2015 میلادی که به قدرت رسیده نظام قضایی مستقل کشور را سرکوب کرده است. و ژائیر بولسونارو سیاستمدار راستگرایی افراطی از اول ژانویه ریاستجمهوری خود را در برزیل آغاز کرد. در بریتانیا، کمپین خروج از اتحادیه اروپا که از سوی حزب پوپولیست یوکیپ رهبری میشود، در همهپرسی برگزیت در سال 2016 میلادی پیروز شد. در ایتالیا هم حزب «لیک» و جنبش پنج ستاره، دو حزب پوپولیست، توانستند با پیروزی در انتخابات 2018 میلادی در این کشور دولت ائتلافی تشکیل دهند.
تا حالا هم رایدهندگان آنچه میخواستند را بهدست آوردهاند. در ایالات متحده، دونالد ترامپ توانسته وعده کاهش مالیات و تجارت حمایتگرایانه را با موفقیت پیش ببرد. او با نادیده گرفتن تمام هشدارها نسبت به تبعات سیاستهای تجاری و اقتصادیاش در پیام سال نو میلادی گفته: «همچنان، ما در حال حصول توافقهای اقتصادی جدیدی هستیم. ما با مکزیک به توافق رسیدیم، با کانادا به توافق رسیدیم و واقعا داریم خوب پیش میرویم.» در بریتانیا، روند خروج لندن از اتحادیه اروپا جریان دارد و قرار است که طبق برنامه زمانی اعلام شده برگزیت در ماه مارس 2019 اجرایی شود. در ایتالیا هم دولت ائتلافی راست افراطی با وجود اختلافات گسترده با بروکسل یک برنامه کاهش مالیاتی و سیاستهای انعطافپذیر مالی را آغاز کرده است، هر چند که بهدلیل فشارهای بروکسل مجبور شده از برخی از وعدههای خود عقبنشینی کند. شاید این تحقق وعدههای انتخاباتی تاکنون رایدهندگان را راضی کرده باشد اما با روشن شدن وجهه تاریک سیاستهای پوپولیستی در ماههای آینده، ما احتمالا در 2019 میلادی وارد یک بحران جدی خواهیم شد. پوپولیستهای منتخب در سال جاری با یک پسزمینه اقتصادی ضعیف، با واقعیتهای عملگرایانه حکومتداری روبهرو خواهند شد. در ایالات متحده، دموکراتها که کنترل مجلس نمایندگان را در دست دارند، تهدید کردهاند که تحقیقات جامعی را درباره روابط رییسجمهور و سیاست داخلی او، انجام خواهند داد. پیشبینی میشود که دونالد ترامپ برای تحت تاثیر قرار دادن جریان خبری این تحولات، سیاستهای تجاری تهاجمیتری را در پیش خواهد گرفت؛ و این رویکرد احتمالا جیبهای وفادارترین حامیان او را تحت تاثیر قرار خواهد داد. در ایتالیا، دولت جدید قرار است که با واقعیت حکومتداری توسط دو حزب بسیار متفاوت روبهرو شود. همین حالا هم کشمکش با اتحادیه اروپا و تاثیر آن بر ایتالیاییها، برنامههای اقتصادی دولت را تحت تاثیر قرار داده است.
تحولات هم در بریتانیا در 2019 به مرحلهای بحرانی خواهد رسید، چرا که دولت یا باید با بروکسل به توافق برسد یا اینکه بدون توافق از اتحادیه اروپا خارج شود. این در حالی است که دولت ترزا می همین حالا نه تنها با احزاب مخالف از جمله حزب کارگر بر سر مفاد توافقنامه خروج مشکل دارد بلکه در حزب محافظهکار نیز صحبت از خیزش همحزبیها علیه نخستوزیر است. این شرایط عملا پوپولیستهایی که از امکانپذیری همزمان خروج از اتحادیه اروپا و تجارت بدون مشکل این کشور با بروکسل دم میزدند را رسوا خواهد کرد.
بنا براین در سال 2019 میلادی از شدت فراز و فرودها بهدلیل سیاستهای غیرمسئولانه مالی که بگذریم، آشکار است که بازارها همچنان بهای پوپولیسم را پرداخت خواهند کرد. این مساله میتواند پوپولیستها را وادار کند که رویه خود را تغییر دهند. ما این رویه را همین چند هفته پیش در ایتالیا شاهد بودیم، زمانی که رهبران پوپولیست از برنامه بودجهای خود در برابر اتحادیه اروپا عقبنشینی کردند که بخشی از آن بهدلیل واکنشهای نزولی بازار بود. شرایط مشابهی نیز در انتظار مذاکراهکنندگان برگزیتی است، جایی که ترزا می نخستوزیر بریتانیا مجبور شده تا در واکنش به مخالفتها رویه خود را تغییر داده و لحن خود را نرمتر کند. پیشبینی شده که با ادامه اختلافات نمایندگان بریتانیایی بر سر برگزیت، دولت مجبور خواهد شد که همهپرسی دیگر برگزار کند، همهپرسی که نتیجهاش کنار گذاشتن برگزیت خواهد بود. هر چند در نهایت، بازارها به تمام تحولات به روش یکسانی واکنش نشان نخواهند داد. واکنش بازارها به سرنوشت دونالد ترامپ مشابه واکنش آنها به سرنوشت اوربان در مجارستان نخواهد بود.