احتیاط فدرال رزرو در اتخاذ سیاست‌های سختگیرانه پولی
گروه جهان| طلا تسلیمی|
در پی انتشار گزارش مثبت نرخ اشتغال‌زایی در ایالات‌متحده در جمعه، رییس بانک مرکزی این کشور یک ارزیابی خوش‌بینانه از چشم‌انداز اقتصادی ارایه و نگرانی‌ها را از کند شدن روند رشد در سال 2019 کاهش داد. جرومی پاول در اشاره به سقوط ارزش سهام در معاملات پنج‌شنبه و خسارت‌های عمده سرمایه‌گذاران بازار سهام در ماه دسامبر، گفت بازارها در ارزش‌گذاری بر مخاطرات برای اقتصاد ایالات متحده «خیلی جلوتر از داده‌ها» پیش رفته‌اند. ابراز خوش‌بینی پاول درباره چشم‌انداز اقتصادی و همچنین وعده او مبنی بر پیشبرد محتاطانه برنامه تشدید سیاست‌های پولی، با واکنش مثبت سرمایه‌گذاران و بازارهای سهام همراه شد.
به نوشته فایننشال‌تایمز، رییس فدرال رزرو در کنفرانسی در آتلانتا گفت: «باتوجه به داده‌ها، به نظر می‌رسد که اقتصاد در مسیر قرار دارد و در سال جدید، روزهای خوبی را شاهد خواهیم بود.» اما جدای از اظهارات تسکین‌دهنده درباره سلامت بزرگ‌ترین اقتصاد جهان، پاول گفت که فدرال رزرو در زمینه تشدید سیاست‌های پولی رویکردی «بردبارانه» در پیش خواهد گرفت. در پی این اظهارات پاول، ارزش شاخص سهام «اس‌اند‌پی 500» در نیویورک 3.4 درصد افزایش یافت.
اظهارات اطمینان‌دهنده پاول همچنین نگرانی‌ها از تاثیرات تنش‌های تجاری امریکا و چین و کاهش چشم‌انداز سود شرکت‌ها در امریکا در پی هشدار اپِل درباره سود این شرکت در روز چهارشنبه را کاهش داد. این در حالی بود که نشانه‌های آماده شدن اقتصاد جهانی برای کاهش سرعت رشد پیش‌تر بازارها را متحمل ضربه شدیدی کرده بود. این بیانات رییس بانک مرکزی همچنن به معنای فضای تنفس برای دولت دونالد ترامپ در میانه درگیری‌های کاخ سفید و دموکرات‌های مجلس نمایندگان است که به تعطیلی بخش‌هایی از دولت منجر شده.
کوین‌هاست رییس شورای مشاوران اقتصادی کاخ سفید روز پنج‌شنبه با هشدار دادن درباره چشم‌انداز کاهش سود شرکت‌هایی که محصولات خود را در چین به فروش می‌رساندند، نگرانی‌ها درباره کاهش رشد اقتصادی را تشدید کرد. اما لری کودلاو مشاور اقتصادی ترامپ در اظهاراتی در تلویزیون بلومبرگ، چنین دیدگاهی را رد کرد و گفت: «کمی ساده‌انگارانه و نادرست است که بگوییم همه این شرکت‌های امریکایی قرار است متحمل خسارت شوند. تصویر موجود خیلی بهتر و خوش‌بینانه‌تر است و هیچ رکود اقتصادی پیش‌بینی نمی‌شود.»
با سقوط بازارها در هفته‌های اخیر، ترامپ بر سر برنامه‌های فدرال رزرو برای افزایش نرخ بهره به‌شدت به پاول حمله کرد. انتقادهای ترامپ از عملکرد بانک مرکزی که اتفاقی بی‌سابقه در تاریخ نوین امریکا محسوب می‌شود، نگرانی‌هایی را درباره استقلال این نهاد مالی در پی داشت. اما پاول روز جمعه بر استقلال خود تاکید کرد و در پاسخ به سوالی درباره استعفا دادن از سمتش به خواست ترامپ گفت که چنین کاری نخواهد کرد.
مساله دیگری که بر عملکرد مثبت بازارهای سهام تاثیر داشت، عقب‌نشینی پاول از اظهارات پیشین درباره عملیات فدرال رزرو برای کاهش ترازنامه به عنوان بخشی از اقدامات در بازگشت از سیاست‌های تسهیل‌شده پولی، بود. پاول ماه پیش گفته بود که برنامه کاهش ترازنامه بانک مرکزی بطور خودکار انجام می‌شود و این مساله به سقوط شدید بازارهای ایالات متحده انجامیده شد. اما پاول روز جمعه گفت که اگرچه باور ندارد که نوسانات بازار به دلیل نگرانی‌ها از کاهش ترازنامه بوده باشد، اما فدرال رزرو در صورت نیاز، «بی‌تردید» سیاست خود را در قبال ترازنامه بانکی تغییر خواهد داد.
آمارهای منتشر شده در ساعات اولیه روز جمعه از این مساله حکایت داشتند که اقتصاد ایالات متحده در ماه گذشته (دسامبر) بیشترین افزایش در اشتغال‌زایی را شاهد بوده و افزایش دستمزدها نیز با سرعت بالاتری صورت گرفته است. به گزارش وزارت کار ایالات متحده، اشتغال در بخش‌های غیرکشاورزی در ماه دسامبر برابر با 312 هزار فرصت شغلی افزایش داشت که تقریبا دو برابر انتظار کارشناسان اقتصادی بود. اشتغال‌زایی به‌ویژه در بخش‌های خدمات بهداشت و درمان و کارخانه‌های تولیدکننده مواد غذایی و نوشیدنی افزایش داشت. در همین حال، افزایش دستمزدها در ماه دسامبر در قیاس سالانه به 3.2 درصد رسید که سریع‌ترین رشد از سال 2009 تاکنون محسوب می‌شود. رشد دستمزدها در قیاس با ماه نوامبر هم 0.4 درصد افزایش داشت که بیشتر از انتظارات کارشناسان اقتصادی بود.
در واکنش به این آمارها و اظهارات پاول، ارزش شاخص‌های سهام در بازارهای ایالات متحده بالا رفت. علاوه بر رشد شاخص اس‌اند‌پی، ارزش شاخص‌های «نزدک کامپوزیت» و «داو جونز» به‌ترتیب 4.3 و 3.3 درصد افزایش یافت. با کاهش حراج سهام در پی کاهش نگرانی و ترس سرمایه‌گذاران، بهره‌وری اوراق قرضه 10 ساله دولت امریکا 11 واحد افزایش یافت و به 2.66 درصد رسید. (افزایش بهره‌وری اوراق قرضه به‌معنای کاهش ارزش آن است.) کریس راپکای کارشناس اقتصادی در شرکت خدمات مالی «گروه مالی میتسوبیشی» گفت: «باتوجه به خوانش امروز از شرایط اشتغال‌زایی، اقتصاد امریکا در مسیر رشد قرار دارد و به همین دلیل بایستی راهی طولانی برای اطمینان دادن به سرمایه‌گذاران مضطرب در بازارهای مالی را طی کنیم و به آنها بقبولانیم که آسمان چشم‌انداز اقتصادی 2019 تیره و تار نیست.»
در همین حال، برخی کارشناسان اقتصادی هشدار داده‌اند که اگرچه گزارش اشتغال‌زایی ماه دسامبر مثبت بوده، اما لزوما به معنای روزهای شیرین پیش رو نیست. به‌علاوه، در این گزارش تاثیرات تعطیلی موقت بخش‌هایی از دولت امریکا را که وارد هفته سوم خود شده، در نظر نگرفته است. در پی این تعطیلی نزدیک به 800 هزار کارمند فدرال بدون دستمزد مانده‌اند.
