ساماندهی سیاست خاورمیانهای، مهم‌ترین چالش 2019
سفیر پیشین ایران در اردن با بیان اینکه «سر و سامان دادن به وضعیت سیاست خاورمیانهای کشورمان مهم‌ترین چالش سیاست خارجی ما است»، گفت: سیاست خاورمیانهای ما باید به سمتی برود که بتوانیم هر چه سریعتر بحران‌ها و مسائل خاورمیانه را از طریق استراتژی و برنامه‌ریزی سیاسی حل کنیم.
نصرت‌الله تاجیک در گفت‌وگو با ایسنا درباره مهم‌ترین چالشی که سیاست خارجی ایران در سال 2019 با آن مواجه خواهد شد، اظهار کرد: تصور می‌کنم با توجه به وضعیتی که ما در صحنه بین‌المللی و تعاملات جهانی، روابط منطقه‌ای، سیاست خارجی و مشکلات و چالش‌های داخلی خودمان داریم، مهم‌ترین چالش ما در سیاست خارجی که مابه ازای امنیت ملی دارد، سر و سامان دادن به وضعیت سیاست خاورمیانهای کشور باشد، یعنی سیاست خاورمیانهای ما باید به سمت و سویی برود که بتوانیم هر چه سریعتر بحران‌ها، چالش‌ها، مشکلات و مسائل خاورمیانه را از طریق روند تفکر، استراتژی و برنامه‌ریزی سیاسی حل کنیم.
وی با اشاره به دلایل سامان دادن به وضعیت خاورمیانهای در سیاست خارجی کشورمان گفت: سیاست خاورمیانهای ما مزیت نسبی مان است و طراحی سیاسی خوب این است که این مزیت نسبی به مزیت رقابتی تبدیل شود و محلی برای تامین حداکثری منافع ملی باشد. در واقع از این منظر ما در خاورمیانه تفوق و برتری نسبی به سایر کشورها داریم و این مساله به دلیل عمق استراتژیک ما است، از سوی دیگر یک پیوند ناگسستنی از منظر ژئوپلیتیکی داریم و دلیل دیگر میزان سرمایه‌گذاری مادی و معنوی ما در مسائل خاورمیانه بعد از انقلاب است. به هر صورت امتداد سیاست خاورمیانهای به اروپا می‌رسد که از تحولات این منطقه تاثیرپذیر است.
او خاطرنشان کرد: بنابراین از این منظر سیاست خاورمیانهای ما علاوه بر اینکه مزیت نسبی کشورمان به شمار می‌رود، اگر درست طراحی کنیم می‌تواند حلقه پیوند ما با اروپا هم باشد و از تعامل با اروپا می‌توانیم آن را به مزیت رقابتی تبدیل کنیم. عواملی مهم دست به دست هم می‌دهند و ضرورتی به وجود می‌آورند که ما هر چه سریعتر سیاست خاورمیانهای مان را تثبیت و سر و سامان دهیم: 1- عواملی که باعث شده سیاست خاورمیانهای ما مزیت نسبی یا هسته اصلی روابط بین‌المللی ما باشد، 2- تاثیر متقابل و ارتباط تنگاتنگ ایران و اروپا، 3- اهداف و بازی‌های ترامپ تا زمانی که در راس قوه مجریه امریکا است. لذا تنها نیرویی که امید داریم در صحنه بماند اروپایی‌ها و تا حدودی روسیه و چین هستند که از این بحث خارج هستند.
او تصریح کرد: اما تلاش عمده ما باید این باشد که برای رویارویی با اقدامات ترامپ، اروپا را در کنار خودمان داشته باشیم زیرا اروپا علاوه بر مسائل تجاری و اقتصادی یا هر مولفه دیگری می‌تواند پیوند ما و اروپا در حوزه تقویت امنیت ملی ما توسط سیاست‌های خاورمیانهای ما باشد.
تاجیک ادامه داد: اگر مجموعه این مسائل را کنار هم قرار دهیم، از منظر امنیت ملی به دلیل مشکلات و چالش‌های داخلی که در کشور داریم؛ از جمله اشتغال، حجم کم سرمایه‌گذاری خارجی و ... مهم‌ترین چالشی که در سیاست خارجی برای ما وجود خواهد داشت سر و سامان دادن به مسائل خاورمیانه است. بطور مشخص عمده‌ترین پروژه‌ای که در سیاست خاورمیانهای ما تعریف شده و اکنون آن را مدیریت می‌کنیم زدودن ترس از گسترش سایه داعش بر منطقه مخصوصا در عراق و سوریه و همچنین از بین بردن تمایلات سلطه گرایانه از سر مردم یمن برای اعمال حاکمیت بر سرنوشت خویش است که خوشبختانه تاکنون در برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری مادی و معنوی و مجموعه شرایطی که در دنیا و خاورمیانه اتفاق افتاده، ما به نوعی برنده این مسائل هستیم ولی بازی ما از این به بعد اگر مهم‌تر از گذشته نباشد کم اهمیت‌تر نیست.
وی یادآور شد: بنابراین ما در سر و سامان دادن به مسائل خاورمیانهای در دو قسمت عمده باید کار کنیم، یک قسمت وارد کردن مسائل سوریه و یمن در مصالحه سیاسی یعنی ما روند سیاسی و استقرار صلح و ثبات را در این دو کشور جدی بگیریم و بتوانیم روندهایی را که تا الان وجود داشته و بیشتر نظامی و سمت و سوی خشونت، جنگ و تروریسم داشته را به سمت پروسه سیاسی سوق دهیم. یعنی در سوریه و یمن تلاش کنیم که هر چه سریعتر از طریق روند سیاسی مسائل سر و سامان یابد.
او بیان کرد: از این قسمت ما دو سود خواهیم برد، نخست میزان سرمایه‌گذاری است که تا الان آنجا انجام داده‌ایم، می‌توانیم به دنبال منافع و سودآوری باشیم و دیگر اینکه هزینه‌هایی که تابه حال بر ما مترتب بوده به نوعی صرفه جویی شده و به سایر اولویت‌ها پرداخته شود.
سفیر پیشین کشورمان در اردن اظهار کرد: بنابراین ما در روند سیاسی‌سازی قضایای این دو کشور که مصالحه هسته اصلی آن و تقویت مشارکت‌پذیری مردم در روند سیاسی از ابزارهای اولیه آن است، می‌توانیم از سرمایه‌گذاری قبلی از طریق مشارکت در بازسازی منافعی کسب کنیم و از سوی دیگر بازار بزرگ اشتغال برای نیروهای جوان تامین کنیم، البته این بازار می‌تواند بازار خوبی برای تولیدات ما که دارای مزیت نسبی هستند اعم از مصالح ساختمانی، صنعتی یا زیر ساخت‌های تولید نیز باشد.
وی همچنین گفت: بطور مثال سوریه در هر صورت با این وضعیتی که به وجود آمده و آماری که از سوی سازمان ملل داده می‌شود، اگر با رشد 8 درصدی ساخته شود 30 سال طول می‌کشد، بنابراین یک بازار بسیار بزرگ است که باید با استقرار صلح و ثبات، سرمایه‌گذاران خارجی مخصوصا اروپایی‌ها و نیز کشورهایی که در شخم زدن سوریه دخیل بودند و همچنین کشورهای ثروتمند عرب که وارد سرمایه‌گذاری می‌شوند بتوانیم از این طریق، منافع حاصل از سرمایه‌گذاری قبلی را که برای ایجاد صلح و ثبات و دوری از خشونت و تروریسم در این منطقه انجام دادیم، به کشور برگردانیم.
تاجیک تاکید کرد: در این وضعیت ما می‌توانیم سیاست خارجی و روابط دو جانبه‌مان را سر و سامان دهیم، یعنی یکی از مهم‌ترین مسائلی که در حلقه اول سر و سامان دادن مسائل خاورمیانه عاید ما باید شود این است که در قبال مسائل خاورمیانه روابط دو جانبه یا آنچه در سیاست خارجی ما ایجاد شده را سر و سامان دهیم.
او اظهار کرد: در حقیقت اگر بتوانیم مسائل سوریه و یمن و وارد کردن آنها به مصالحه سیاسی را حل کنیم، عمده مشکلات ما در روابط دو جانبه با کشورهای عربی چه کشورهای همسایه یا کشورهایی که از حلقه همسایگان ما دورتر هستند را امید داشته باشیم حل و فصل شوند یا حداقل بهانه از دست کشورهای دیگر و مخصوصا اعراب به منظور خوش رقصی برای ترامپ گرفته شود! بازی هنرمندانه ما در خاورمیانه و نگه داشتن اروپا در اردوگاه خود در کنار امید داشتن به مشخص شدن وضعیت مشکلات شخصی ترامپ و به نتیجه رسیدن تحقیقات قاضی مولر برای حاکمیت روندهای عقلایی در امریکا به عنوان یک قدرت برتر اقتصادی در دنیا می‌تواند فضای تنفسی بیشتری برای سیاست خارجی در روابط دوجانبه یا تعاملات بین‌المللی ما باز کند.
