طرح حمایت از مزدبگیران ناقص اجرا شد
کارمندان و بازنشستگان هنوز مورد حمایت قرار نگرفتند
گرچه وزیر کار از روزهای نخست حضورش در وزارتخانه متبوع بر پرداخت سبد غذایی حمایتی از مزدبگیران تاکید کرده بود ولی این طرح هنوز به صورت کامل اجرا نشده است؛ آن طور که محمد شریعتمداری پیش از این گفته بود: دولت با شناسایی 14 میلیون کارگر و مزدبگیری که درآمد کمتر از سه میلیون تومان در ماه دارند تصمیم دارد سبد حمایتی (200 هزار تومانی) به آنها تخصیص دهد با این حال خبرها حاکی از آن است که منابع کافی برای سبد معیشت آنها هنوز آماده نیست. این تاخیر در حالی صورت گرفته که نفس حمایت 200 هزار تومانی از خانواده‌هایی با درآمد کمتر از سه میلیون تومان نیز مورد انتقاد بوده چرا که براساس آخرین گزارش‌ها خط فقر در فصل تابستان و در تهران به دو میلیون و 850 هزار تومان رسیده و در مقابل بسیاری از مزدبگیران ایران درآمدی کمتر از این رقم دارند، همین امر سبب شده تا برخی از کارشناسان چنین حمایت‌هایی را ناکافی دانسته و خواهان اجرای برنامه‌هایی اثرگذارتر از سوی دولت و دیگر نهادهای مرتبط باشند. سیاست‌های حمایتی با هدف حفظ یا ارتقای سطح زندگی فرودستان اجرا می‌شود ولی به نظر می‌رسد کمک 200 هزار تومانی دولت در عمل نتواند تاثیر چندانی بر زندگی اقشار میانی و پایینی جامعه بگذارد.
به گزارش «تعادل»، روز 27 آبان ماه امسال، در جلسه هیات وزیران پیشنهادی مشترک از سوی سازمان برنامه و بودجه و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به تصویب رسید. بر مبنای این مصوبه دستور العمل پرداخت کمک جبرانی و حمایت غذایی از گروه‌های کم درآمد جامعه بر عهده وزارت کار گذاشته شد تا با شناسایی چهار گروه مشمول بسته حمایتی، نسبت به این مساله اقدام شود. چهار گروه مشمول این طرح شامل خانوارهایی با درآمد کمتر از سه میلیون تومان در ماه می‌شد و کارگران ساختمانی، قالیبافان، مشاغل آزاد و خویش فرما، رانندگان بین و درون شهری، کارگران باربری و چند گروه شغلی دیگر را هم در برمی‌گرفت. در مرحله اول بسته حمایتی 200 هزار تومانی به تعدادی از این اقشار پرداخت شده اما هنوز بیش از 14 میلیون کارگر بسته حمایتی دریافت نکرده‌اند. پیگیری‌های چند خبرگزاری هم نشان می‌دهد سازمان تامین اجتماعی اعلام کرده هنوز دستوری برای تامین این سبدها صادر نشده است. در اوایل دی‌ماه معاونت رفاه اجتماعی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی وعده داده بود پس از پرداخت سبد حمایتی به بازنشستگان، سبد حمایتی کارگران هم پرداخت خواهد شد. به این اعتبار می‌توان گفت شریعتمداری پس از روی کار آمدن به این وعده کوتاه‌مدت خود عمل نکرده است.
در این رابطه آخرین اظهارات وزیر کار، روز سه‌شنبه بوده که چنین گفته است: توزیع سبد کالا میان بازنشستگان سازمان تأمین اجتماعی به پایان رسیده و مرحله بعد شامل بیمه‌شدگان شاغل در بخش‌های دولتی و غیردولتی است که کمتر از سه میلیون تومان حقوق دریافت می‌کنند. به تمامی این افراد سبد کالا تعلق می‌گیرد. لیست کامل بیمه‌شدگانی که زیر سه میلیون حقوق دریافت می‌کنند از سوی تامین اجتماعی تهیه شده و برای توزیع سبد کالا منتظر تخصیص بودجه هستیم. لیست حقوق این افراد از سوی تامین اجتماعی ارسال شده و به محض دریافت اعتبار خزانه توزیع سبد کالا آغاز می‌شود.
شریعتمداری افزوده است: همچنین درصدی از افراد هستند که در هیچ صندوقی سابقه پرداخت حق بیمه ندارند و کمتر از سه میلیون تومان حقوق می‌گیرند که این افراد سبد کالا شامل حالشان می‌شود و تا پایان سال در میان آنها توزیع خواهد شد. کارگران فصلی، سربازان، قالیبافان و ... از جمله این افراد هستند.
کارمندان و بازنشستگان هنوز مورد حمایت قرار نگرفتند
با این همه عمده کسانی که تاکنون از کمک هزینه 200 هزار تومانی برخوردار شدند، کارمندان دولت و خانوارهای تحت کمیته امداد و سازمان بهزیستی هستند. از میان بازنشستگان کشور نیز تا اوایل دی‌ماه تنها 50 درصد موفق به دریافت سبد کالا شدند. علت این موضوع به‌گفته احمد میدری، معاون رفاه وزارت کار این است که تاکنون 75 درصد بودجه برای بازنشستگان تأمین اجتماعی دریافت شده است، پس از تأمین کامل به بازنشستگان پرداخت می‌شود و پس از اینکه سبد حمایتی به این گروه تعلق گرفت نوبت به کارگران بیمه‌شده تأمین اجتماعی می‌رسد.
میدری تأکیده است کرد: مبنا در این زمینه بیمه‌پردازی کارگران است؛ مثلاً کارگری حقوقش به سازمان تأمین اجتماعی 4 میلیون تومان اعلام شده، همین رقم برایش مبنا قرار می‌گیرد و با توجه به پیش‌شرط دریافت بسته حمایتی که به افرادی با درآمد زیر 3میلیون تومان تعلق می‌گیرد دیگر رقمی دریافت نخواهد کرد.
معاون وزیر کار همچنین درباره خانواده‌هایی که بیش از یک نفر از اعضا بیمه‌شده تأمین اجتماعی هستند هم گفته است: در خانواده‌ای که بیش از یک نفر از اعضای خانواده بیمه‌شده تأمین اجتماعی هستند، سبد حمایتی صرفاً به سرپرست خانوار تعلق می‌گیرد، لذا از 13 میلیون بیمه‌شده ممکن است به نصف افراد تعلق گیرد زیرا اعضای خانوار آنها در سایر گروه‌ها دریافت کرده‌اند. گفتنی است محمد شریعتمداری پس از آنکه توانست از مجلس رای اعتماد بگیرد، در همان اوایل آبان ماه وعده داده بود سبد حمایتی تنظیم شود که نیمی از جمعیت ایران را در بر گیرد. براساس این طرح سازمان برنامه و بودجه موظف شد برای حمایت از گروه‌های کم درآمد جامعه و تامین بسته‌های حمایتی، در قالب واریز به حساب سرپرست خانوار از طریق حساب‌های بانکی متصل به یارانه‌های نقدی اقدام کند. بر اساس ابلاغیه معاون اول رییس‌جمهور، سازمان برنامه و بودجه کشور موظف است تا سقف مبلغ 90 هزار میلیارد ریال از منابع موضوع بند4 را صرف اجرای این تصویب نامه و مازاد بر سقف یاد شده را صرف حمایت از تولید، اشتغال و قراردادهای پیمانکاران کند. بر این اساس، منابع مالی این طرح از محل مابه‌التفاوت تسعیر قیمت خوراک کارخانه‌های پتروشیمی و پالایشگاه‌ها نسبت به متوسط نرخ سامانه نیما و تغییر قیمت گاز مصرفی کارخانه‌های فولاد
تأمین می‌شود.
حمایت‌ها کافی نیست
آغاز سال جاری با افزایش قیمت شدید ارزهای معتبر خارجی یا تضعیف قدرت پول ملی همراه شد. امری که در کوتاه‌ترین مدت تبعات خود را در اقتصاد ایران نشان داد و تاثیرات تورمی فراوانی به همراه داشت. این مساله همزمان با خروج امریکا از برجام و آغاز دور جدید تحریم‌ها علیه ایران بیش از پیش فشار را بر اقتصاد ایران افزایش داد و قیمت‌ها به شکل ناگهانی افزایش یافتند. این افزایش به گونه‌ای بود که مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی مربوط به خط فقر ابعاد مختلفی از نرخ تورم را نمایان کرد. بر اساس گزارش این مرکز در فصل تابستان نسبت به بهار خط فقر مطلق در تهران 300 هزار تومان گران‌تر شد و به دو میلیون و 850 هزار تومان برای هر خانواده رسید و در شهریور ماه نسبت به مرداد نیز 100 هزار تومان دیگر بر حداقل هزینه‌های زندگی افزوده شد.
تضعیف قدرت خرید اقشار فرودست و میانی اولین اتفاقی است که حاصل تورم بالا در اقتصادهایی مانند ایران است. در شرایط تورمی فقرا فقیرتر می‌شوند و لایه‌های میانی نیز اغلب به سمت فرودست شدن ریزش می‌کنند. با وجود این بود که دولت تصمیم گرفت تا حدی به اقشار فرودست کمک کند. منتقدان در مقابل چنین کمک‌هایی را ناکافی و حداقلی می‌دانند. پرداخت 200 هزار تومان به هر خانواده در شرایطی که حداقل مزد تامین کنند کمتر از 50 درصد حداقل هزینه‌های معیشتی است و هر خانواده برای زیر خط فقر نبودن باید نزدیک به سه میلیون تومان درآمد داشته باشد، عملا نمی‌تواند کمک محسوسی محسوب شود.
سیاست‌های حمایتی در شرایط تورمی با هدف حفظ قدرت خرید اقشار پایینی اجرا می‌شود ولی اجرای این سیاست نیازمند برنامه‌ریزی‌های هدفمند است تا علاوه بر جلوگیری از اتلاف منابع، بتواند نتایج در خوری داشته باشد. با وجود اینکه هنوز طرح حمایت از اقشار فرودست و خانواده‌های با درآمد کمتر از سه میلیون تومان به صورت کامل اجرا نشده ولی به نظر می‌رسد اجرای کامل این سیاست تنها می‌تواند بخشی بسیار ناچیز از نیازهای یک خانواده را تامین کند.
