وقتی رایزن‌های بازرگانی راهبرد مشخصی ندارند
صادرات ایران در دوران خوش بعد از برجام نیز نتوانست چندان جهش قابل توجهی داشته باشد و با پایان زود هنگام این ماه عسل به استقبال روزهای سخت تحریم می‌رویم. در چنین شرایطی لزوم تغییر در سیاست‌گذاری صادرات و حل مشکلات بنیادین صادرات ضروری است. حال که درهای بسیاری از بازارهای به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر ما بسته می‌شود سوال این است که برای یافتن بازارهای جدید چه کرده‌ایم.
نقش بازاریابی در دنیای رقابتی امروز، غیرقابل انکار است. برخی از روش‌های روز تبلیغات و بازاریابی در کشورهای توسعه یافته به مراتب با هزینه کمتر و بازده بالا انجام می‌شود، اما در ایران هنوز به اهمیت این حوزه پی برده نشده است. بدون شک برای مطرح کردن کالاهای ایرانی و رشد و توسعه صادرات به بازارهای جهانی، باید از ابزاری به نام بازاریابی بهره ببریم در غیر این صورت نمی‌توانیم حرفی برای گفتن در بازارهای بین‌المللی داشته باشیم.
برای بررسی بیشتر بازاریابی نوین در حوزه صادرات، با چند تن از صاحبنظران این حوزه به گفت‌وگو پرداخته‌ایم که در ادامه می‌آید.
اقدام شاخصی از سمت رایزن‌های بازرگانی ایران رخ نداده است
صمد حسن‌زاده رییس اتاق بازرگانی تبریز اظهار کرد: امروز نیاز داریم در تمام زمینه‌ها به مسائل به صورت علمی پرداخته شود، به ویژه مسوولان باید توجه داشته باشند که بدون پیش زمینه علمی نمی‌توان به هیچ حوزه اقتصادی ورود کرد.
وی افزود: یکی از نیازهای مهم در جهت تقویت اقتصاد داخلی، صادرات است و برای تقویت صادرات می‌بایست به مبحث بازاریابی بین‌المللی توجه ویژه داشته باشیم.حسن‌زاده تأکید کرد: بهتر است مسوولان اطلاعات خود را در زمینه بازاریابی بین‌المللی افزایش داده و از راه و روش‌های جدید دنیا در این حوزه بهره ببرند تا بتوانیم به حد مطلوبی از صادرات محصولات ایرانی دست یابیم.
رییس اتاق بازرگانی استان آذربایجان شرقی اذعان کرد: متأسفانه شاهدیم که رایزن‌های تجاری کشورمان در سایر کشورها حتی نمی‌توانند ابتدایی‌ترین اطلاعات تجاری را در اختیار تجار ایرانی قرار دهند و این موضوع نشان‌دهنده بی‌‌برنامگی دولت در این زمینه است.
وی افزود: مشخص است که رایزن‌ها هیچ برنامه مشخص و مدون از پیش تعیین شده‌ای برای بازاریابی بین‌المللی نداشته و نمی‌توانند آن طور که باید و شاید به صادرات کشور کمک کنند.حسن‌زاده با اشاره به این موضوع که در زمینه بازاریابی بین‌المللی هیچ اقدام شاخصی از سمت رایزن‌های بازرگانی ایران در خارج از کشور رخ نداده است، گفت: با تدوین برنامه‌ای در حوزه بازاریابی بین‌الملل، بدون شک می‌توانیم محصولات ایرانی را در بازارهای جهانی بهتر از گذشته به نمایش گذاشته و قدم‌های مثبتی در حوزه توسعه صادرات کشور‌برداریم.
صادرات یک امر اتفاقی نیست
در ادامه گزارش محمدرضا مرتضوی رییس خانه صنعت، معدن و تجارت تهران و دبیر خانه صنعت، معدن و تجارت ایران اظهار کرد: با وجود تمام سختی‌ها و مسائلی که در چند سال اخیر در حوزه تولید و صادرات داشتیم، ناامید نشده‌ایم و با توجه به سابقه درخشان تاریخی کشور، می‌توانیم در آینده به توسعه اقتصادی کشور بیش از پیش امیدوار باشیم.
وی تأکید کرد: کشور اکنون منتظر یک دوران آرامش برای قدم گذاشتن به مرحله توسعه یافتگی است.
مرتضوی اذعان کرد: در صورتی که بخواهیم صادرات کشور را توسعه دهیم باید در ابتدا توانایی تولید کالا را داشته باشیم و بدون شک همه تلاش‌های صادراتی باید منجر به سود شود.رییس خانه صنعت، معدن و تجارت تهران اظهار کرد: زمانی که می‌خواهیم استراتژی خود را در زمینه صادرات تعریف کنیم نباید این اتفاق از سر هوس بیفتد، بلکه باید قوانین صادرات در بخش‌های مختلف را به درستی شناخته و موقعیت خود را در حوزه جهانی به درستی رصد کنیم و پس از یافتن جایگاه واقعی، آن را بهبود ببخشیم.وی با تأکید بر اینکه صادرات یک امر اتفاقی نیست، گفت: برای توسعه بازارهای صادراتی می‌بایست مشتریان خود را بطور کامل بشناسیم و در طول زمان به آمادگی لازم در جهت توسعه صادرات دست یابیم.
مرتضوی تصریح کرد: نخستین قدم برای آمادگی ورود به حوزه صادرات، تأمین نیاز داخلی و مازاد بر آن است یعنی بازارهای داخلی زمانی که به انباشتگی و ثبات رسید می‌توانیم کالاهای خود را به بازارهای جهانی وارد کنیم.دبیر خانه صنعت، معدن و تجارت ایران تصریح کرد: شناسایی بازار هدف یکی از مولفه‌های مهم برای صادرکنندگان است و پس از آن بازاریابی و تبلیغ می‌تواند کالای ایرانی را آن طور که شایسته آن است به بازارهای جهانی معرفی کند.
وی گفت: تغییرات مداوم و شرایط پر از نوسان اخیر صادرکنندگان کشور را آزار داد ولی باید بگوییم که ما مرعوب این اتفاقات نخواهیم شد و ایران همچون دریای مواجی است که آینده روشنی در
پیش رو دارد.
بنگاه‌هایی از بحران عبور می‌کنند که
مزیت‌ها را کشف کنند
همچنین آرمان خالقی عضو هیات‌مدیره و قائم مقام دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران اظهار کرد: با سخت‌تر شدن شرایط اقتصادی کشور، بنگاه‌های اقتصادی ما با گرفتاری‌های بیشتری روبرو شده و رقابت به‌شدت سخت شده است.وی با اشاره به شرایط تحریم و تورم بالا افزود: این موضوعات بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی را به‌شدت درگیر کرده است و موجب اختلال در تبادلات تجاری بین واحدهای داخلی و شرکت‌های خارجی شده و موجب کاهش فعالیت‌های صادراتی شده است.خالقی تصریح کرد: در شرایط کنونی تنها بنگاه‌هایی می‌توانند سرپا مانده و از بحران‌ها عبور کنند که مزیت‌های خود را به درستی کشف کنند و با تلاش بیشتر از این برهه‌ها عبور کنند.قائم مقام دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران یادآوری کرد: این اتفاق، در دوره قبلی تحریم‌ها اثبات شده و برخی شرکت‌ها در فضایی توانستند رشد کنند که مابقی تولید‌کنندگان و تجار تسلیم شده و به سمت تعطیلی می‌رفتند.وی ادامه داد: شرکت‌های موفق به دنبال رشد بوده و توانستند با بالا بردن قدرت ریسک‌پذیری خود در بازار دوام بیاورند و پیشرفت کنند.خالقی با اشاره به اهمیت کار تیمی در بنگاه‌های تولیدی گفت: اکنون نیز شرایط مشابهی در کشور ایجاد شده و با وجود حاکم شدن رکود تورمی بر اقتصاد کلان و خرد کشور، برخی از بنگاه‌های تولیدی خود را آماده تعطیلی می‌کنند.قائم مقام دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران به تجار و صاحبان بنگاه‌های اقتصادی توصیه کرد: در شرایط کنونی به دنبال راه‌های جدید و توسعه و رشد خود باشید؛ در موضوع بازاریابی نوین و بحث مارکتینگ نگاه علمی در کشور وجود ندارد و بازاریابی را تنها با فروش معنا می‌کنیم.
وی با رد روش‌های بازاریابی قدیمی که تنها شامل تبلیغات و گفت‌وگوهای رو‌در رو بود، گفت: نباید بازاریابی را به دایره خاصی از فعالیت‌ها محدود کرد زیرا با این کار فاصله ما با شرکت‌های بزرگ دنیا هر روز بیشتر و بیشتر می‌شود.خالقی اظهار کرد: در بین دو بنگاه که کیفیت تولید و قیمت‌شان برابر است، آن بنگاهی می‌تواند موفق باشد که مزیت رقابتی در خود را تقویت کند.قائم مقام دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران تصریح کرد: مزیت رقابتی به این معناست که بنگاه‌های اقتصادی تا چه حد می‌توانند کالای خود را به درستی در بازارهای بین‌المللی مطرح و معرفی کنند و در رقابت‌های جهانی وارد شوند.وی افزود: خانه صنعت، معدن و تجارت ایران بحث فروش و بازاریابی را به عنوان یکی از اصول زنده نگه داشتن بخش تولید می‌داند و در جهت تحقق شعار 16 ساله خود یعنی تولید ملی، افتخار ملی به دنبال آن هستیم که از تولید داخل با تمام توان خود حمایت کنیم و یکی از پایه‌های اساسی این امر داشتن بازاریابی موفق در جهان است.خالقی تأکید کرد: تلاش خود را می‌کنیم تا بتوانیم در زمینه بازاریابی نوین اطلاعات و برنامه‌های مشخصی به صادرکنندگان و صاحبان بنگاه‌های اقتصادی در کشور بدهیم تا در آینده شاهد رشد و توسعه صادرات کشور باشیم.
