آیا اسم رمز اوپک برملا شده است؟
گروه انرژی|
به نظر می‌رسد اوپک در حال طرح‌ریزی ساز و کاری است که بتواند در مقابل اقدامات ضد اوپک ترامپ در امریکا مقاومت کند. موضوع «ایجاد انحصار» در بازار چیزی است که ترامپ روی آن دست گذاشته و به دنبال آن است تا با گرفتن موافقت کنگره، فعالیت سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام که بیش از نیم قرن از فعالیتش می‌گذرد را به چالش بکشد. مهدی عسلی مدیرکل سابق امور اوپک وزارت نفت حدود 2 سال پیش در یک گفت‌وگوی کوتاه با «تعادل» بر این موضوع تاکید کرده بود که دلیل اینکه بنیانگذاران اوپک از رقم «تولید» صحبت کرده و از به میان آوردن پای کلمه و عبارت «صادرات» پرهیز می‌کردند به این دلیل بود که سازمان را درگیر قوانین سازمان تجارت جهانی نکنند. در واقع این موضوع مانند رازی بود که همه از آن محافظت می‌کردند. حالا اما به نظر می‌رسد این‌بار اوپکی‌ها بیش از دفعات قبل احساس خطر کرده‌اند.
وال استریت ژورنال به تازگی خبر داده است که اوپک برای نخستین‌بار در تاریخ ۶۰ ساله خود، سرگرم بررسی آغاز لابی نزد قانونگذاران امریکایی در برابر اقدامات ضداوپک دولت ترامپ است. پیام این کمپین این است که اوپک نقش مهمی را در کمک به اقتصاد امریکا ایفا می‌کند.
بلومبرگ حدود یک ماه پیش در گزارشی تحلیلی نوشت که در 3 سال اخیر پایان محدودیت تولید عربستان به‌شدت به صنایع نفتی در ایالات متحده ضربه زد. همان زمانی که عربستان سعودی تولید خود را افزایش می‌داد، تعداد دکل‌های نفتی در امریکا 80 درصد افت کرد. تنها جایی در دنیا که حفاری از حرکت بازنایستاد، خاورمیانه بود. همان زمان‌ها بود که تلفن‌ها در خاورمیانه به صدا درمی‌آمد و خواسته‌هایی مطرح می‌شد. یکی از این تماس‌ها از سوی مشاور انرژی کاندیدای ریاست‌جمهوری ایالات متحده، دونالد ترامپ، بود. آقای مشاور در تماس خود می‌خواست که اوپک برای کاهش تولید دست‌به کار شود، تولید را کاهش دهد و به داد قیمتها برسد؛ همان قیمت‌هایی که برای صنعت شیل امریکا بسیار پایین بود.
وال استریت ژورنال حالا در مورد اقدام اوپک در مورد مساله قانون نوپک می‌نویسد که اگرچه مقامات اوپک قصد ندارند مستقیما با سیاستمداران و سیاست‌گذاران امریکایی دیدار کنند اما لابی برای تاثیرگذاری روی امریکایی‌ها فوریت جدی برای این گروه پیدا کرده است.
به دنبال توییت‌هایی که از سوی دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا منتشر شده و این گروه را به بالا بردن قیمت نفت متهم کرده است، اعضای اوپک از این واهمه دارند که در معرض قوانین ضد انحصارطلبی دولت ترامپ قرار بگیرند.
اوپک در حالی به فکر لابی نزد دولتمردان امریکایی افتاده که دچار اختلافات داخلی میان اعضای بزرگ خود و تشدید رقابت تولیدکنندگان شیل امریکا شده است.
طی سال‌های اخیر اوپک ناچار بوده در برابر شکایات ضد انحصارطلبی متعدد در امریکا از خود دفاع کند و شاکیان اغلب موفق نبوده‌اند، زیرا اعضای اوپک با مصونیت حاکمیتی مورد حمایت قرار گرفتند. برخی از اعضای دولت ترامپ پیشنهاد کرده‌اند این معافیت‌ها مورد بازبینی قرار گیرند و برخی از اعضای کنگره نیز خواهان لغو آنها شده‌اند.
اوپک تلاش می‌کند بازار را متقاعد کند که می‌تواند قیمتها را تثبیت کند. سال گذشته یکی از مقامات وزارت دادگستری امریکا پیشنهادی را در دولت ترامپ ارایه کرد که تحت آن، دولت امریکا قادر خواهد بود اوپک را به عنوان نقض‌کننده قوانین ضد انحصارطلبی به چالش بکشد. این طرح منوط به بازبینی میان نهادها بوده است و کنگره جدید که با تعطیلی دولت سر بودجه ساخت دیوار مرزی با مکزیک، دست و پنجه نرم می‌کند بعید است به این زودی توجه خود را به موضوع اوپک معطوف کند.
با این حال اوپک نمی‌خواهد خطر کند و به گفته مقامات اوپک، این سازمان می‌خواهد با محافل سیاسی وارد لابی مستقیم شود و سرگرم بررسی یک استراتژی است که طبق آن به سازمان‌های صنعتی، اندیشکده‌ها، آکادمی‌ها و سایر صاحبان نظر درباره تبلیغ خود در امریکا، روی خواهد برد.
مقامات اوپک گفته‌اند این گروه ممکن است با گروه‌های امریکایی مانند موسسه امریکن پترولیوم و اتاق بازرگانی امریکا ارتباط بگیرد اما سخنگوی موسسه امریکن پترولیوم اظهار کرد که این سازمان هیچ ارتباطی با اوپک ندارد. سخنگوی اتاق بازرگانی امریکا نیز در این باره ابراز بی‌اطلاعی کرد.
تحت استراتژی پیشنهادی اوپک، آکادمیسین‌ها، کارشناسان و مقامات اندیشکده‌ها با قانونگذاران دیدار خواهند کرد تا این پیام اوپک را برسانند که اقدامات اوپک می‌تواند به تثبیت قیمتها و شکوفایی صنعت انرژی امریکا کمک کند.
این طرح که در نشست اخیر اوپک در وین مورد بحث قرار گرفت، توافق گسترده ۱۴ عضو این سازمان را جلب نکرد و برخی نگرانند که این اقدامات که هزینه آن حدود ۵۰۰ هزار دلار برآورد شده است، از منابع لازم برای هزینه حقوقی دفاع از اوپک در دادگاه‌های امریکا کم کند. ایران به‌شدت با چنین اقدامی مخالفت کرده و نمایندگان ایران از اوپک خواسته‌اند با امریکا وارد مذاکره نشوند.
بر اساس گزارش وال استریت ژورنال، بودجه کمپین این گروه هنوز تایید نشده و استراتژی مذکور در نشست‌های فنی اوپک در ماه آینده و در نشست آوریل مجددا مورد بحث قرار خواهد گرفت.
پیش‌تر مهدی عسلی مدیرکل سابق امور اوپک و مجامع وزارت نفت در توضیح اینکه اوپکی‌ها در زمان تاسیس چه ساز و کاری را برای اینکه از قوانین ضد کارتلی در امان باشند در پیش گرفتند به «تعادل» گفته بود: « «بنیانگذاران اوپک که اساسنامه اوپک را تدوین کرده‌اند انسان‌های عمیق و با سوادی بودند؛ چراکه اصلا روی صادرات بحث نکردند چون با سیاست‌های سازمان تجارت جهانی مشکل پیدا می‌کرد. آنها معتقد بودند که اعضای اوپک کشورهای مستقلی هستند که براساس قطعنامه سازمان ملل متحد روی منابع خود حاکمیت دارند و به‌دنبال تعیین قیمت منصفانه برای نفت تولیدی خود هستند. اوپکی‌ها همواره طوری عمل کرده‌اند که صحبت آنها همواره از تولید بوده و هیچ‌گاه روی افزایش یا کاهش صادرات بحثی نکردند.»
او در ادامه عنوان کرده بود: «حتی اعضای اوپک روی قیمت نیز بحث نمی‌کنند، بلکه همواره موضع اوپک این بوده که باتوجه به قیمت موجود در بازار و نیز حق حاکمیتی بر منابع خود، اقدام به کاهش تولید می‌کنند. چندین‌بار شرکت‌های امریکایی سعی کرده‌اند علیه اوپک به عنوان یک کارتل اقامه دعوی کنند اما این روش همیشه شکست خورده چراکه طبق قطعنامه سازمان ملل اعضای اوپک کشورهای مستقلی هستند که گرد هم می‌آیند و در رابطه با اینکه آیا حاضر هستند با این قیمت کالای خود را بفروشند، بحث می‌کنند و به این نتیجه می‌رسند که تولید خود را کاهش دهند. بنابراین از لحاظ حقوقی اوپک همیشه مجبور است به جای صادرات در مورد تولید بحث کند.»
پیش‌تر بلومبرگ در یادداشتی که به قلم جولین لی تحلیلگر ارشد نفتی نوشته شده بود، با اشاره به اینکه وزارت دادگستری امریکا بطور رسمی مقررات ضد انحصاری را بررسی می‌کند که هدف از آنها محدود کردن قدرت سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در بازار است نوشته بود که این اقدام اگرچه برای امریکا وسوسه‌انگیز است، اما هزینه‌های بلندمدت پایان دادن به قدرت تأثیر اوپک بر قیمت نفت، بسیار بیشتر از منافع کوتاه‌مدت این اقدام خواهد بود.
