«دینار » ارز رسمی مبادلات تجاری ایران و عراق شد

گروه تشکل‌ها|

در حالی که تمام فشارها و نگاه‌ها بر سرانجام SPV است این واقعیت از نظر بسیاری مغفول باقی مانده است که مهم‌ترین بخش تجارت ایران با کشورهای دیگر همگی غیراروپایی محسوب می‌شوند. در میان مقاصد اصلی صادراتی عراق از اهمیت دوچندانی برخوردار است چرا که این بازار بیشترین کالای نهایی ایرانی را مصرف می‌کند. با این وجود سیاست‌های پولی و ارزی که در اثر نوسانات نرخ ارز رخ داد به این بازار آسیب‌های جدی وارد کرد. در حال حاضر مسوولان بخش خصوصی تلاش زیادی می‌کنند که مشکلات این بازار را حل کنند.

  مبنای تجارت ایران و عراق همیشه دینار و ریال بوده

یکی از این مشکلات اساسی موضوع الزام تجارت با دلار است. در همین رابطه یحیی آل اسحاق رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق درباره نحوه مبادلات بانکی بین ایران و عراق اعلام کرد « مبنای مبادلات تجاری ایران و عراق همیشه دینار و ریال بوده است و تنها در مواردی خاص براساس دلار به انجام تجارت پرداخته‌ایم. برهمین اساس با توجه به مذاکراتی که بین بانک مرکزی ایران و عراق برای تسهیل امور درحال شکل‌گیری است مقرر شده تا گشایش اعتبارات به صورت رسمی بر اساس ریال و دینار صورت گیرد». وی با اشاره به اینکه میزان صادرات ایران به عراق به ۷ میلیارد دلار رسیده است، بیان کرد: دستیابی به صادرات ۲۰ میلیارد دلاری در حیطه محصولات کشاورزی، کالاهای صنعتی، معدنی، لوازم ساختمان، لوازم خانگی، خدمات فنی و مهندسی دور از انتظار نیست که امیدواریم مشکلات موجود در زمینه‌های مالی و بانکی به صورت رسمی حل شود.

   موافقت با تجارت دیناری-ریالی

از سوی دیگر حمید حسینی دبیرکل اتاق بازرگانی ایران و عراق با اشاره به نشست مدیران و روسای اتاق‌های بازرگانی با رییس بانک مرکزی در مورد رفع موانع پیمان سپاری ارزی برای صادرات، اظهارداشت: در این جلسه رییس کل بانک مرکزی با گلایه از شرکت‌کنندگان اعلام کردند که شما راه‌حل کاربردی برای بازگشت ارز به چرخه صادرات پیشنهاد نمی‌کنید و تنها خواهان حذف پیمان سپاری ارزی و عدم بازگشت ارز صادرات به سامانه نیما هستید. بر همین اصل رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق پیشنهاد داد برای تسریع وصول مطالبات ایران از طرف عراقی و رونق صادرات، بانک مرکزی دینار را به عنوان ارز رسمی بپذیرد و با ابلاغ به بانک‌های ایرانی در عراق، مسیر بازگشت ارز صادرات را حداقل در مورد عراق هموار کند. وی با تاکید براینکه آقای همتی در این جلسه اعلام کردند که با این پیشنهاد موافق هستند و حاضرند الزامات این کار را فراهم کنند، یادآورشد: برهمین اساس اتاق بازرگانی ایران و عراق طی نامه‌ای به معاونت ارزی اعلام کرد که با توجه به موافقت رییس کل بانک مرکزی در زمینه پذیرش دینار به عنوان ارز رسمی برای مبادلات تجاری با عراق، دستورالعمل‌ها و سازوکارهای لازم را به بانک‌های ایرانی مستقر در عراق ابلاغ کنید تا پیرو آن ما نیز صادرکنندگان را هدایت کنیم تا مبادلات ارزی خود را در بانک‌های ایرانی انجام دهند به جای آنکه به صرافان داده و معادل ریالی آن را دریافت کنند. در این شرایط تجار ایرانی دینار خود را به شعب ایرانی مستقر در عراق می‌دهد و معادل ریالی آن را دریافت می‌کند و با این مکانیزم ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور باز می‌گردد. به گفته حسینی سخنان روز گذشته رییس بانک مرکزی مبنی بر اینکه ایران به دنبال گسترش روابط با ترکیه و عراق است، تایید تلویحی بر این موضوع است که به زودی این دستور العمل عملیاتی شود که امیدواریم با اجرای آن تا پیش از سال بخش عمده‌ای از طلب بازرگانان ما در حوزه‌های مختلف وصول شود.

  وصول بخشی از نیم میلیارد دلاری از عراق

سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی در پاسخ به این سوال که آیا برای دریافت 520 میلیون دلار طلب ایران در حوزه گاز که در بانک‌های عراقی مانده تعیین تکلیف شده است؟ گفت: ما در حوزه برق و گاز مطالبات زیادی داریم که اخیرا شرکت مبنا توانسته بخشی از طلب خود را وصول کند. از آنجا که این قراردادها به یورو تنظیم شده و اکنون طرف عراقی توان پرداخت آن را به صورت دلاری و یورو ندارد این مطالبات به صورت انباشت در بانک‌های عراقی مانده تا بانک مرکزی ایران بپذیرد که این طلب به صورت دینار دریافت شود. در این زمینه آقایان اردکانیان و زنگنه نیز سفرهایی را به عراق داشته‌اند تا بتوانند تسهیلات لازم را برای گسترش بازارهای تجاری در حوزه گاز و نفت ارایه کنند. وی افزود: برق و گاز ایران ۲۰ درصد نیاز عراق را تامین می‌کند و عراقی‌ها اعلام کرده‌اند هیچ‌کدام از قراردادهایی که برای تامین برق و گاز دارند زودتر از سال ۲۰۲۲ اجرایی نمی‌شود. همچنین بهره‌برداری از میادین گازی زودتر از سال ۲۰۲۲ امکان‌پذیر نیست و گاز و برق ایران امکان جایگزینی ندارد. در این شرایط امریکا هم چاره‌ای جز تمدید مجوز برای عراق ندارد. در حال حاضر هم مردم عراق دو ساعت برق دارند و چهار ساعت برق ندارند و اگر صادرات برق ایران به عراق قطع شود و گاز هم به نیروگاه‌های آنها صادر نشود، شرایط بدتر خواهد شد و مردم عراق اعتراض خواهند کرد.  سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی با تاکید بر اینکه ایران نگران قطع شدن صادرات گاز به عراق نیست، گفت: عراقی‌ها اصرار دارند با اینکه قرارداد یورویی است پول را با دینار پرداخت کنند و به هیچ‌وجه آمادگی پرداخت غیر از دینار را ندارند. عراق اعلام کرده است خود را مکلف می‌داند که تحریم امریکا در بحث دلار را رعایت کند. همچنین اعلام کرده‌اند از آنجایی که درآمدهای ما دلاری است و دلار را باید به یورو تبدیل کنیم و این امکان وجود ندارد امکان پرداخت یورویی نداریم و ترجیح می‌دهیم دینار عراق را پرداخت کنیم. حسینی با بیان اینکه عراقی‌ها اعلام کرده‌اند هیچ‌کدام از قراردادهایی که برای تامین برق و گاز دارند زودتر از سال ۲۰۲۲ اجرایی نمی‌شود، افزود: وقتی عراق از عربستان هم در این زمینه نتیجه‌ای نگرفت برای تامین برق به سراغ زیمنس و جنرال الکتریک رفت. در نهایت پس از یک دوره مناقصه، مقرر شد شرکت زیمنس کمبود 12 هزار مگابایتی عراق را تامین کند. اما این شرکت نیز پس از انجام برآورد اعلام کرده است تا پایان سال 2022 ایجاد شبکه زیرساخت و اجرای پروژه تامین کمبود برق عراق به طول می‌انجامد. وی در ادامه افزود: در نتیجه در حال حاضر این امکان برای عراق فراهم نیست که جانشینی برای واردات برق و گاز از ایران پیدا کندبهره‌برداری از میادین گازی برای طرف عراقی زودتر از سال ۲۰۲۲ امکان‌پذیر نیست و عراقی‌ها امکان جایگزینی گاز و برق ایران را با هیچ یک از کشورهای همسایه ندارند به همین دلیل هم امریکا چاره‌ای جز تمدید مجوز برای واردات گاز و برق برای عراق از ایران ندارد. زیرا در حال حاضر مردم عراق در بسیاری از مناطق دو ساعت برق دارند و چهار ساعت را بدون برق باید سپری کنند و اگر صادرات برق ایران به عراق قطع شود و گاز هم به نیروگاه‌های آنها صادر نشود، شرایط بدتر خواهد شد که این امر زمینه ساز اعتراضات مردمی خواهد بود.

  نگران قطع شدن صادرات گاز به عراق نیستیم

سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی با تاکید بر اینکه ایران نگران قطع شدن صادرات گاز به عراق نیست و می‌تواند از سال آینده میزان بیشتری نیز به این کشور صادرات داشته باشد، گفت: عراق اعلام کرده است خود را مکلف می‌داند که تحریم امریکا در بحث دلار را رعایت کند. همچنین اعلام کرده‌اند از آنجایی که درآمدهای ما دلاری است و دلار را باید به یورو تبدیل کنیم و این امکان وجود ندارد امکان پرداخت یورو را طبق قرارداد با ایران ندارند براین اصل ترجیح می‌دهند که با دینار مطالبات طرف ایرانی پرداخت شود. وی با تاکید براینکه دینار پول قدرتمندی که قابل تبدیل شدن است و ثبات و ارزش دارد، خاطرنشان ساخت: حتی اگر ما مطابق قرارداد برای مطالباتمان یورو هم دریافت کنیم باید با آن کالاهای مورد نیاز کشور را وارد کنیم که قطعا دینار هم می‌تواند برای ما همان کارکرد را داشته باشد. البته در این زمینه تنگناهایی نیز وجود دارد ولی تنها راهکار موجود برای دریافت مطالبات و رونق مجدد بازارهای صادراتی ما به این کشور است. دبیرکل اتاق بازرگانی ایران و عراق با اشاره به کاهش صادرات به عراق در دوماه اخیر و نگرانی شرکت‌ها و صادرکنندگان بزرگ، تصریح داشت: بسیاری از صادرکنندگان تجارت خود با عراق را متوقف کرده‌اند زیرا هیچ مکانیزیمی برای بازگشت ارز حاصل از صادرات وجود ندارد به جز اینکه بانک‌های ایرانی در عراق در این زمینه فعال شوند یا به صرافی‌ها اجازه دهند که در عراق این دینار را از صادرکننده خریداری کنند که امید است با توجه به موافقت رییس کل بانک مرکزی جایگزینی دینار در مبادلات تجاری بتواند تسهیل‌کننده بازار صادرات ایران به عراق باشد.