ثبات امروز و ابهام درآینده قیمت نفت

گروه انرژی| فرداد احمدی|

روز گذشته نفت خام سبک ایران از سوی شرکت ملی نفت در بورس انرژی عرضه شد، اما با وجود در نظر گرفتن تسهیلات بیشتر نسبت به عرضه‌های پیشین، خریداران استقبالی از آن نکردند. از طرفی قیمت نفت در هفته‌های اخیر روندی صعودی داشته است و نشانه‌ها از وضعیت اقتصادی چین و تعهد اعضا به توافق کاهش تولید اوپک فضای به نسبت مثبت و با ثباتی را بر بازار جهانی نفت حاکم کرده است. از طرف دیگر تحلیلگران معتقدند که آینده اقتصاد جهانی و بازار نفت همچنان مبهم است و نگرانی از کاهش بیشتر قیمت‌ها همچنان وجود دارد و شاید بیانگر عدم استقبال از نفت سبک ایران در بورس انرژی باشد.

در ساعت 14 و 30 دقیقه روز دوشنبه، اول بهمن‌ماه سفارش فروش یک میلیون بشکه نفت خام سبک ایران از سوی کارگزاری خبرگان سهام روی رینگ بین‌الملل بورس انرژی گذاشته شد. قیمت پایه‌ای که در اطلاعیه شرکت ملی نفت برای این عرضه اعلام شده بود 52 دلار و 42 سنت بود، اما با پایان مهلت ثبت سفارش در ساعت 15 و 30 دقیقه، با وجود آنکه شرکت ملی نفت ایران به منظور ترقیب خریداران تسهیلات جدیدی در نظر گرفته‌بود، هیچ ثبت سفارشی صورت نگرفت و نفتی به فروش نرفت.

شرکت ملی نفت در عرضه یکم بهمن‌ماه این امکان را برای خریداران فراهم کرد که تسویه حساب 80 درصد صورت‌حساب نهایی معاملات خود را به صورت ارزی یا ریالی تسویه کنند. در 2 عرضه پیشین فقط امکان تسویه به صورت ارزی فراهم بود. از طرف دیگر، در حالی که در عرضه 6 و 20 آبان ماه، خریداران باید برای اینکه اجازه ثبت سفارش پیدا می‌کردند، 10 درصد از ارزش معامله را پیشتر به حسابی نزد شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه واریز می‌کردند، اما در عرضه 1 بهمن‌ماه این پیش‌پرداخت به 6 درصد کاهش یافت. با این وجود، این تسهیلات جدید نتوانست خریداران را به خرید نفت خام سبک ترغیب کند.

نفت خام ایران برای اولین بار در 6 آبان‌ماه امسال در رینگ بین‌الملل بورس انرژی معامله شد. در آن زمان شرکت ملی نفت ایران 1 میلیون بشکه نفت خام سبک ایران را با قیمت 79 دلار و 15 سنت در بورس عرضه کرد که در نهایت 280 هزار بشکه نفت با قیمت 74 دلار و 85 سنت به فروش رسید. 720 هزار بشکه نفت خام سبک معامله نشده در ششم آبان‌ماه، برای دومین بار در تاریخ 20 آبان در بورس انرژی عرضه شد و با توجه به شروع روند کاهشی قیمت‌ جهانی نفت که از اعطای معافیت‌های نفتی امریکا به 8 کشور خریدار نفت ایران در تاریخ 11 آبان متاثر بود، عرضه 720 هزار بشکه نفت خام باقی‌مانده در عرضه بورسی 20 آبان با کاهش محسوس قیمتی روبه رو شد. قیمت پیشنهادی شرکت ملی نفت در این تاریخ 71 دلار و 59 سنت بود و در نهایت محموله‌ها با قیمت 64 دلار و 97 سنت در قالب 3 سفارش خرید به فروش رفت.

دیروز، سومین عرضه نفت در بورس انرژی در حالی با قیمت پایه 52 دلار و 42 سنت صورت گرفت که نفت در حال سپری کردن چهارمین رشد قیمت متوالی هفتگی خود است. در روز دوشنبه نفت اوپک با 60 دلار و 90 سنت معامله می‌شد که بیش از 8 دلار از قیمت پایه پیشنهادی در بورس انرژی بالاتر است.

شاخص جهانی نفت، برنت نیز برای معاملات آتی روز دوشنبه با 62 دلار و 83 سنت به ازای هر بشکه معامله شد و رشدی 13 سنتی یا 0.2 درصدی نسبت به آخرین معاملات روز جمعه داشت. همچنین، شاخص نفتی وست تگزاس امریکا (WTI) نیز برای معاملات آتی با 53 دلار و 92 سنت به ازای هر بشکه فروش رفت و رشدی 12 سنتی یا 0.2 درصدی داشت. این افزایش ناچیز هر دو شاخص برنت و WTI نشان دهنده تثبیت نفت بر مدار قیمت‌های فعلی است. با این حال، نبود خریدار برای نفت خام ایران در بورس روز دوشنبه نشان می‌دهد که خریداران همچنان نسبت به بازار نفتی و ثبات قیمت‌ها مطمئن نیستند.

 ثبات یا بی‌ثباتی نفت، مساله این است

شاید عدم استقبال خریداران از عرضه نفت خام سبک ایران در بورس به دلیل نبود یک چشم‌انداز واضح برای قیمت نفت باشد. خبرگزاری رویترز روز گذشته در گزارشی عنوان کرد که قیمت نفت روز دوشنبه بعد از آنکه داده‌ها نشان دادند که کاهش رشد اقتصادی چین کمتر از مقداری بوده است که برخی تحلیلگران انتظار داشته‌اند، تثبیت شد. کاهش عرضه نفت به رهبری اوپک نیز به تثبیت قیمت‌ها کمک کرد.

پیش از این انتظار می‌رفت که رشد اقتصادی چین در سال 2018، 6.6 درصد باشد که کمترین رشد سالانه در 28 سال گذشته و نیز کمتر از رشد اقتصادی 6.8 درصدی سال 2017 بر اساس اطلاعات رسمی بازنگری شده در روز دوشنبه بوده است. رشد اقتصادی ماه‌های سپتامبر و دسامبر 2018 چین 6.4 درصد بودکه پایین‌تر از رشد 6.5 درصدی سه‌ماهه پیش از آن است.

با وجود آنکه نفت در این روزها روندی افزایشی و با ثبات را تجربه می‌کند، چشم‌انداز قیمت نفت که در ماه‌های اخیر از عوامل زیادی تأثیر پذیرفته است، همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. کاهش رشد اقتصادی چین و به تبع آن کاهش رشد اقتصادی جهان، ابهام در میزان تعهد اعضای اوپک و غیراوپک به توافق کاهش تولید نفت و خطر افزایش تولید نفت شیل امریکا به بیش از میزان مورد انتظار، عوامل اصلی سردرگمی نسبت به چشم‌انداز اقتصاد جهانی و به تبع آن قیمت نفت هستند.اوپک در آخرین گزارش ماهانه خود که در 27 دی‌ماه منتشر شد، تلاش کرد که با ارائه آمار کاهش تولید کشورهای عضو، بازار را نسبت به تعهد کاهش تولید نفت مطمئن کند. با  توجه به آنکه رویترز نیز روز گذشته در گزارشی نشان داد که کاهش رشد اقتصادی چین کمتر از ارزیابی تحلیلگران بوده است و این دو عامل به ثبات قیمت‌ نفت کمک کرد، ابهامات درباره رشد اقتصادی جهان همچنان زیاد است.

 به نظر تحلیلگران اگر چه کاهش رشد دومین اقتصاد جهان غیرمنتظره نبود و حتی به حدی که برخی تحلیلگران انتظار داشتند حاد نبوده است، این مساله بر رشد اقتصادی دنیا سایه افکنده است.

در این راستا، بانک امریکایی جی‌پی مورگان نیز در یادداشتی تصریح کرد: علیرغم ظهور نشانه‌های مثبت از یک بانک فدرال امریکایی که اکنون در حال تقویت برنامه‌های وام مسکن ایالات متحده است و ثبات در رشد اعتباری چین و نیز با دوام‌تر شدن تجارت میان چین و امریکا، چشم‌انداز جهانی همچنان تیره و تار است.

  با وجود آنکه نفت در این روزها روندی افزایشی و با ثبات را تجریبه می‌کند، چشم‌انداز قیمت نفت که در ماه‌های اخیر از عوامل زیادی تاثیر پذیرفته است، همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. کاهش رشد اقتصادی چین و به تبع آن کاهش رشد اقتصادی جهان، ابهام در میزان تعهد اعضای اوپک و غیراوپک به توافق کاهش تولید نفت و خطر افزایش تولید نفت شیل امریکا به بیش از میزان مورد انتظار، عوامل اصلی سردرگمی نسبت به چشم‌انداز اقتصاد جهانی و به تبع آن قیمت نفت هستند

 افق پیش‌روی نفت و مشتریان بورس انرژی

تحلیلگران بانک مریل‌لینچ در یادداشت 10 ژانویه خود نوشتند که مازاد عرضه یک میلیون و 300 هزار بشکه‌ای نفت در سه‌ماهه چهارم سال 2018 در حال حرکت به سمت روندی معکوس است و پیش‌بینی کردند که با کاهش تولید نفت توسط اوپک پلاس، امکان دارد بازار در سال 2019 با کسری عرضه نفت مواجه شود. در این یادداشت پیش‌بینی شد که شاخص جهانی نفت برنت که اکنون در حدود 60 دلار به ازای هر بشکه معامله می‌شود، در سال 2019 به طور میانگین به 70 دلار در هر بشکه برسد.اما پیش از آن، بانک سرمایه‌گذاری گلدمن‌ساکس در گزارشی که در تاریخ 5 ژانویه منتشر کرد پیش‌بینی‌های خود از قیمت نفت را به دلیل رشد شگفت‌انگیز تولید نفت امریکا و افزایش تولید جهانی نفت، برای سال 2019 کاهش داده بود و نوشته بود که انتظار دارد قیمت نفت برنت برای سال 2019، در حدود 62 دلار و 50 سنت به ازای هر بشکه باشد که کمتر از پیش‌بینی قبلی 70 دلاری برای هر بشکه است.سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) روز جمعه فهرستی از کاهش تولید اعضای خود و متحدانش برای 6 ماهه نخست سال 2019 را منتشر کرد تا از این طریق اعتماد بازار به توافق کاهش تولید را جلب نماید. اوپک با اقدام مذکور این سیگنال را به بازار مخابره کرد که در اقدام برای کاهش تولید جدی است و احتمالا پایبندی بالاتر از میزان تعیین شده به خصوص از سوی عربستان سعودی به این پیمان وجود خواهد داشت.اوپک و متحدانش در ماه دسامبر توافق کردند به منظور تقویت قیمت نفت و مهار مازاد عرضه فزاینده که بخشی از آن ناشی از رشد تولید نفت شیل امریکا است، تولیدشان را جمعا ۱.۲ میلیون بشکه در روز کاهش دهند.