چالش‌های فعالیت شورایاران محلات
گروه راه و شهرسازی|
رییس شورای شهر تهران از برگزاری انتخابات شورایاریها تا خردادماه سال آینده خبر داد. محسن هاشمی با اشاره به آخرین وضعیت زمان برگزاری انتخابات شورایاریها اظهار کرد: وزیر کشور نظر و اجازه لازم برای برگزاری انتخابات شورایاریها را به شورای شهر تهران اعلام کرده است.
رییس شورای شهر تهران با بیان اینکه زمان برگزاری انتخابات شورایاریها از سوی شورای شهر تهران اعلام خواهد شد، گفت: اسفند ماه امسال دوره فعالیت شورایاران فعلی به پایان می‌رسد، بنابراین باید به‌گونه‌ای عمل کنیم که انتخابات شورایاریها سال آینده برگزار و شورایاران جدید مستقر شوند.
وی با اشاره به اینکه اولویت فعلی شورای شهر تهران بررسی برنامه بودجه ۹۸ شهرداری است، عنوان کرد: احتمالاً تا اواخر اردیبهشت ماه سال آینده انتخاب شورایاران جدید به نتیجه می‌رسد.
به گزارش «تعادل»، در حالی محسن هاشمی خبر از برگزاری انتخابات شورایاریها در سال آینده می‌دهد که پیش از این علی اعطا سخنگوی شورای شهر از موافقت وزارت کشور برای برگزاری انتخابات شورایاریها تا پایان سال جاری خبر داده بود.
به نظر می‌رسد، شورایاریها که قرار بود عامل نظارتی و بازوی قدرتمند شوراها در جلب مشارکت مردم برای اداره شهرباشند هنوز از جایگاه قانونی روشنی برخوردار نیستند، شاید از همین روست که پس از گذشت حدود 17سال از عمر شورایاریها انتخابات دوره پنجم فعالیت آنها به بهانه نداشتن مجوز قانونی ازسوی وزارت کشور به تعویق افتاد. اتفاقی که در دوره چهارم نیز افتاده بود.
به گفته کارشناسان یکی از دلایل ناکامی شورایاریها را می‌توان سوءاستفاده برخی شورایاران از جایگاه خود و تخلفات آنها دانست . هر چند نمی‌توان این موضوع را به همه شورایاران تعمیم داد اما این امر باعث بی‌اعتمادی مردم به نهاد شورایاری شده است.ایمانی جاجرمی کارشناس شهری در گفت‌وگویی تخلف از شورایاریها را بعید ندانسته و گفته بود: «وقتی مشارکت پایین باشد جریان‌های ذی‌نفع می‌توانند سرمایه‌گذاری کرده و آدم‌های خودشان را وارد شورایاریها کنند. به عنوان مثال بنگاه‌های اقتصادی و شهرداری‌ها می‌توانند شورایاریها را در دست خود بگیرند و همین امر احتمال تخلف را بالا می‌برد. مردم از آنجا که می‌دانند شورایاریها تاثیرگذاری چندانی ندارند، در انتخابات شرکت نمی‌کنند و در نتیجه افراد خاصی با اندکی سازماندهی می‌توانند با هزار رای، وارد شورایاریها شوند. فرض کنید شهرداری برای انجام طرحی نیازمند تایید مردم محله باشد. اگر تنها شورایاری طرح را امضا کند، شهرداری می‌تواند ادعا کند که تایید مردم را گرفته است چراکه شورایاران نماینده مردم هستند. در پروژه مگامال ادعا کردند که رضایت مردم اکباتان را گرفته‌اند و وقتی از آنها پرسیده شد، اعلام کردند که شورایاری دوره قبل این پروژه را تایید کرده است، یعنی یک نفر با ۵۰۰ رای می‌تواند نماینده شورایاری محله 70 هزار نفری همچون اکباتان باشد!»
نحوه برگزاری انتخابات شورایاریها نیز مورد انتقاد کارشناسان و همچنین وزارت کشور است که باید مورد تجدید نظر و بازنگری قرارگیرد. در ماده 5 از فصل دوم قانون شورایاریها، شرایط عضویت و نحوه انتخاب اعضای انجمن یا ساختار شورایاری، داشتن حداقل سواد خواندن و نوشتن بیان شده است در صورتی که این یک توهین بزرگ به مردم یک کلان‌شهر مثل تهران است که فیلتر سواد نماینده یک محله را فقط خواندن و نوشتن بیان کرده‌اند. این فیلتر برای انتخاب کدخدای یک روستا شاید مناسب باشد ولی برای انتخاب نماینده یک محله از تهران به هیچ‌وجه مناسب نیست.
همچنین باید جلوی مداخلات برخی شورایاریها که به دنبال سودجویی‌های شخصی، ایجاد اخلال و گذر از ضوابط شهری هستند، گرفته شود. در مجموع باید بتوان از این ظرفیت به گونه‌ای که آثار مثبت و مفیدی برای شهر داشته باشند استفاده کرد و عملکرد نامطلوب برخی از شورایاریها نباید مانعی برای ادامه فعالیت کل شورایاریها باشد.
هر چند اعضای شورای پنجم شهر تهران عنوان می‌کنند، موافق حضور شورایاریها هستند اما در عمل خلاف این موضوع را شاهد هستیم. برای نمونه در دوره گذشته حضور دبیران شورایاری مناطق در صحن شورای شهر تهران و ارایه گزارش عملکرد شورایاری محله و منطقه خود حاکی از توجه شورای شهر تهران به این انجمن محلی بود بطوری که هر هفته یک در میان، شاهد حضور دبیران شورایاریها در صحن شورای شهر تهران بودیم که مسائل مختلفی را مطرح می‌کردند که حتی برخی از این مسائل باعث مصوبه شورای شهر تهران می‌شد اما با آغاز به کار شورای پنجم این روند نیز متوقف شد. البته در یکی از جلسات شورای پنجم آرش میلانی، عضو کمیسیون سلامت و محیط زیست شورا نسبت به این موضوع هشدار داد و قرار شد شرایط حضور شورایاران در صحن شورای شهر فراهم شود که تا امروز این اتفاق نیفتاده است.
چندی پیش الهام فخاری عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شهرداری و عضو ستاد شورایاریها در پاسخ به اینکه گفته می‌شود شورای پنجم چندان موافق شورایاریها نیست و به همین دلیل نسبت به آن بی‌توجه است، به «تعادل» گفت: «اصلا اینگونه نیست که شورای پنجم مخالف شورایاری یا بی‌علاقه به حضور آنهاست دست‌کم به 3 دلیل محکم. اول اینکه شورایاری برخاسته از شورای اصلاح‌طلب دوره اول است . دلیل دوم این است که یکی از مهم‌ترین شعارها و وعده‌های انتخاباتی شورای پنجم گسترش ونهادینه کردن مشارکت شهروندان در اداره شهر وتمرکز زدایی وتراکم‌زدایی بوده است. دلیل دیگر این است که شورایاری در‌واقع خواست ومطالبه عمومی جامعه است ومدیریت شهری راهی به جز نهادینه کردن وتوسعه مشارکت‌های مردمی ندارد.»
احمد حکیمی‌پور، عضو شورای اول و چهارم نیز فعالیت سیاسی را آفت اساسی شورایاریها دانسته و گفته بود: «براساس آیین‌نامه، شورایاریها اجازه فعالیت سیاسی ندارند اما در جریان انتخابات شورای پنجم، شاهد بودیم که گروه‌هایی از شورایاران با رویکرد سیاسی خاص تشکل یافته بودند و حتی از کاندیداها در میتینگ‌های سیاسی خود دعوت می‌کردند. شورایاری زمانی آسیب می‌بیند که برخی آنها را به لشکر سیاسی خود تبدیل کنند. شورایاریها باید از این حاشیه‌ها دور بمانند، نگاهی که شورایاریها را بخواهند کولبر سیاسی کنند باید از ذهن همه خارج شود. بزرگ‌ترین آسیب شورایاری همین طمع سیاسی است که هیچ نتیجه‌ای هم نداشت و فقط شورایاریها را خراب کرده و به آنها آسیب زد.» حال باید دید آیا وعده محسن هاشمی تحقق می‌یابد؟ در این صورت، انتخابات شورایاریها با چه رویکرد و تغییراتی برگزار خواهد شد؟
