باز شدن دوباره کاروانسرای قاجاری‌ها پس از 200 سال
در سال‌های اخیر بسیاری از کاروانسراهای قدیمی یزد که سال‌ها بلااستفاده به حال خود رها و بعضاً نیز تخریب شده بود، به ویژه آنهایی که در کنار راه‌های ارتباطی واقع شده، مجدداً برای خدمات‌رسانی به مسافران و گردشگران احیا شده است.
بنای ثبت ملی شده کاروانسرای شمسی در بخش رستاق شهرستان اشکذر یکی از این کاروانسراهاست که با توجه به قرار گرفتن در مجاورت جاده ترانزینی بندرعباس – یزد – تهران، به همت میراث فرهنگی این شهرستان در حال مرمت نهایی برای تبدیل مجدد به مکانی جهت ارایه خدمات به مسافران و گردشگران است.
محمود ادیبان، مسوول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان اشکذر در این باره از واگذاری این کاروان شمسی پس از مرمت به بخش خصوصی خبر می‌دهد و می‌گوید: میراث فرهنگی در آستانه چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب تلاش دارد تا پس از مرمت و بازسازی این کاروانسرا و واگذاری به بخش خصوصی، آن را جهت پذیرایی از مسافران و گردشگران تجهیز و مورد استفاده قرار دهد. به گفته او، کاروانسرای شمسی یکی از بناهای تاریخی و ثبتی بخش رستاق شهرستان اشکذر است که در کنار جاده ترانزیتی یزد – تهران و روبروی روستای شمسی بنا شده و از موقعیت مناسبی برای جذب گردشگران برخوردار است. این مسوول اضافه می‌کند: عملیات مرمت این اثر تاریخی از چند سال پیش آغاز و پس از انجام مراحل مرمت و بازسازی قسمت‌های تخریب شده، جهت راه‌اندازی واحد گردشگری ضمن برخورداری از زیرساخت‌های لازم برای واگذاری به بخش خصوصی آماده شد. او با بیان اینکه سفره‌خانه سنتی کاروانسرای شمسی راه‌اندازی شده است، تصریح می‌کند: کاروانسرای شمسی می‌تواند به عنوان کیوسک گردشگری و اطلاع‌رسانی عمل کند بطوری که علاوه بر معرفی آثار و ابنیه تاریخی شهرستان، به هدایت گردشگران و مسافران به داخل شهرستان کمک کند تا به بازدید از آثار و ابنیه تاریخی منجر شود. ادیبان، روستای شمسی رستاق را دارای بافت تاریخی ارزشمند معرفی می‌کند و می‌افزاید: بافت تاریخی و ابنیه‌ای مانند بافت تاریخی کوی میراث و آثار ثبتی این محدوده به ویژه مسجد حاج حسن صفی، خانه ملانوری و مسجد آب انبار تقی به همت بنیاد مسکن و میراث فرهنگی مرمت شده است. معاون حفاظت فنی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان یزد در سال 83 گفته، مرمت بخشی از کاروانسرای شمسی که دارای ساختمان خشتی با دو محوطه باز در ضلع غربی و جنوبی است به پایان رسیده است. ذاکری نیا، معاون حفاظت فنی سازمان میراث فرهنگ وگردشگری استان یزد با بیان این مطلب افزود: از جمله مرمت‌های کاروانسرای شمسی را می‌توان به کونوهای فرسوده، دیوار چینی و شیب‌بندی و اندودکاهگل پشت بام اشاره کرد. او اظهار کرد: از جمله ویژگی‌های این کاروانسرا می‌توان به وجود برکه‌ای در داخل یکی از اتاق‌های کاروانسرا درگوشه غربی ساختمان ذکر کرد که از آب باران یا قنات عبوری مشروب می‌شده است. ذاکری نیا با بیان اینکه کاروانسرا به یک هشتی با پوشش از نوع تاق و تویزه است، گفته، در سه ضلع حیاط، صفحه‌ها به صورت قرینه دیده می‌شود. این بنا متعلق به دوره قاجار و به شماره 2436 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
