22 سال گذشت، ‌آزادراه تهران به شمال نرسید

گروه راه و شهرسازی|

محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی از افتتاح فاز یک آزاد‌راه تهران-شمال در تابستان سال آینده خبرداد. این درحالی است که طی دوسه سال اخیر بارها شاهد وعده آغاز به کار این فاز از آزاد‌راه تهران-شمال از سوی وزیرسابق راه و شهرسازی و رییس بنیاد مستضعفان بودیم.

احداث آزاد‌راه تهران-شمال به طول 121 کیلومتر از سال 75 شروع شد و حدود 22 سال از آغاز به کار این آزادراه می‌گذرد، وزرای راه و شهرسازی 7 دولت وعده‌های مختلفی درباره ساخت و افتتاح این آزاد‌راه داده‌اند، اما عزم برای تکمیل این پروژه در دولت یازدهم و دوازدهم بیش از سایر دولت‌ها بود، با وجود این، و با گذشت 5 سال از دولت روحانی، افتتاح مهم‌ترین فاز این پروژه یعنی فاز یک همچنان در هاله‌ای از ابهام است.

البته روند ساخت و تکمیل این پروژه طی 22 سال گذشته به یک میزان نبوده است، این پروژه گاهی در اولویت دولت‌ها بوده و گاهی هم نبوده و تقریبا از اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ گام‌های اصلی برای  ساخت این آزاد‌راه برداشته شد.

تاکنون برای ساخت آزاد‌راه تهران-شمال، حدود 3 هزار و 400 میلیارد تومان از سوی دولت و بنیاد مستضعفان هزینه شده است که این حجم از سرمایه‌گذاری برای تکمیل 94 درصدی فاز یک، پیشرفت 26درصدی فاز دو و اتمام منطقه 4 بوده و ساخت فاز سه هنوز آغاز نشده است.

اما سوال این است که چرا با گذشت 22 سال از آغاز به کار آزاد‌راه تهران-شمال این پروژه همچنان نیمه کاره مانده است؟ به نظر می‌رسد، کمبود منابع مالی اصلی‌ترین دلیل تعویق در افتتاح این پروژه است، اگرچه نبود اراده‌ای جدی از سوی دولت‌ها هم یکی از عوامل اصلی تاخیر در ساخت آزاد‌راه تهران-شمال و به ویژه فاز یک آن به شمار می‌رود.

یکی دیگر از عواملی که به گفته کارشناسان ساخت این آزادراه را کند کرده است، بحث نبود همکاری و هماهنگی لازم بین دولت و بنیاد مستضعفان در این پروژه است. اگرچه وزیر سابق و جدید راه و شهرسازی معتقد بوده و هستند که این همکاری طی سال‌های گذشته مناسب بوده است.

از دیگر عواملی که در کندی پیشرفت این پروژه دخیل بوده است، بحث وضعیت نامناسب جوی و آغاز بارش برف و باران از نیمه دوم هر سال در منطقه ساخت این آزاد‌راه است که در واقع بازه زمانی فعالیت پیمانکاران را کاهش می‌دهد.

  مهر تأیید بر تأخیر در افتتاح فاز یک

وزیرراه و شهرسازی، پنج شنبه هفته گذشته در حاشیه بازدید از منطقه یک آزادراه تهران-شمال در جمع خبرنگاران گفت: منطقه یک در قالب ۶ قطعه توسط پیمانکاران در حال تکمیل است و تا تابستان سال آینده شاهد افتتاح این منطقه خواهیم بود. محمد اسلامی با بیان اینکه اقلام لازم برای این پروژه تأمین شده است، گفت: اراده بر این بود که این مسیر تا تابستان ۹۷ به بهره‌برداری برسد، اما بروز شرایط جوی، رعایت استانداردها و برخی کارهای عقب‌مانده موجب شد این پروژه تا تابستان ۹۸ تکمیل شود و پس از آن زیر بار عبور ترافیک قرار گیرد.

به گزارش فارس، اسلامی داد: رکود بسیاری به پروژه تحمیل شده است، معارضانی داشته است، البته از اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ فعالیت چشمگیری داشته است.

وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: دولت از سال ۹۳ اراده جدی برای تکمیل پروژه در دستور کار قرار داد و بدون وقفه کار پیش رفت.  وزیر راه و شهرسازی درباره سایر فازهای مربوط به آزاد‌راه تهران-شمال، گفت: مناطق ۲ و ۳ آزادراه ۱۰ هزار میلیارد تومان اعتبار لازم دارد و مدت زمان تکمیل آن ۴ سال برآورد شده است. اسلامی درباره تأمین سهم مالی دولت در این پروژه اظهارکرد: سیاست دولت این است که از محل اوراق مشارکت، تهاتر ملک و غیره منابع مالی خود را تأمین کند.

  خروج کامل چینی‌ها از آزادراه تهران-شمال

جدا از انتقادات وارده به کندی تکمیل پروژه آزاد‌راه تهران –شمال، یکی از گلایه‌های شرکت‌های داخلی به این پروژه، حضور چینی‌ها در ساخت این آزاد‌راه و عدم بهره‌گیری از پتانسیل داخلی برای اتمام این پروژه بود، البته چینی‌ها سه سال است که از این پروژه خارج شده‌اند و کار به ایرانی‌ها واگذار شده است.  درهمین رابطه، رییس بنیاد مستضعفان که در مراسم بازدید از منطقه یک پروژه آزادراه تهران-شمال حضور داشت، در جمع خبرنگاران با اشاره به خروج کامل چینی‌ها از این پروژه گفت: تاکنون در منطقه یک این پروژه ۳۴۰۰ میلیارد تومان هزینه شده و برای تکمیل مناطق دو و سه هم به چیزی در حدود 8 تا ۱۰ هزار میلیارد تومان نیاز است.

محمد سعیدی‌کیا، افزود: این پروژه با استانداردهای روز و هوشمندسازی مسیر برای ایمنی کامل و همه به دست مهندسین ایرانی انجام می‌شود.رییس بنیاد مستضعفان یادآورشد: برای فاینانس مناطق دو و سه شرکت‌های ایرانی و خارجی آمده‌اند، در این خصوص نحوه مناقصه در حال تنظیم است و امیدواریم قبل از پایان سال برای منطقه 3 تعیین تکلیف شود.

این مسوول تصریح کرد: برای مناطق دو و سه که دو قطعه ۲۰ کیلومتری است هم به چیزی حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان اعتبار و 4 سال زمان نیاز داریم البته هم‌اکنون منطقه یک در اولویت است تا اتصال ایمن به جاده چالوس برقرار شود.

  مانعی برای تکمیل پروژه وجود ندارد

عزیزاله شهبازی، استاندار البرز هم که در مراسم بازدید از روند تکمیل فاز یک آزاد‌راه تهران-شمال حضور داشت با اشاره به اینکه ۲۸ کیلومتر از این مسیر در البرز است، گفت: با توجه به قول مقام عالی وزارت، قطعه اول این پروژه تا تیر ماه ۹۸ به بهره‌برداری می‌رسد.

او ادامه داد: براین اساس بخشی از این پروژه که در حوزه استان البرز است هم زیر بار ترافیک می‌رود.

شهبازی گفت: عملیات اجرایی بیش از ۷۰ درصد مسیر در سال ۱۳۹۴ صورت گرفته که حدود ۳۴۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای آن صرف شده است.

این مقام مسوول افزود: مشکلاتی که در خصوص معارضان در حوزه البرز وجود داشت، با توجه به اقدامات صورت گرفته برطرف شده است.

استاندار البرز اضافه کرد: اکنون هیچ مانعی سر راه تکمیل این پروژه در حوزه البرز نیست و تمامی دستگاه‌ها تعامل لازم را دارند.

او گفت: با بهره‌برداری از این پروژه حدود ۶۰ کیلومتر از مسیر تهران به شهرهای شمالی کشور کاسته می‌شود.

  جزییات فاینانس منطقه ۳ آزادراه

در این میان و فارغ از منطقه یک آزاد‌راه تهران- شمال که به گفته وزیرراه و شهرسازی در تیر ماه زیربار ترافیک می‌روند یکی از مناطقی که هنوز ساخت آن آغاز نشده است، فاز سوم این آزاد‌راه است، مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور دراین زمینه گفت: با پیش‌بینی کمبود منابع مالی تلاش می‌کنیم برای ساخت منطقه ۳ آزادراه تهران - شمال فاینانس خارجی اخذ کنیم.

خیرالله خادمی با اشاره به اینکه هدفگذاری شده است، آزادراه تهران - شمال در منطقه یک پس از تکمیل نهایی زیر بار عبور ترافیک برود، پیشرفت منطقه یک را ۹۴ درصد اعلام کرد.  او افزود: تاکنون ۲ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان در منطقه یک آزادراه تهران - شمال، ۳۰۰ میلیارد تومان در منطقه ۴ آزادراه تهران - شمال و حدود ۵۰۰ میلیارد تومان در منطقه دوم آزادراه تهران - شمال هزینه شده است و جمع اعتباری که تاکنون از سوی دولت و بنیاد در این پروژه هزینه شده است، ۳ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان است.

مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور، پیشرفت منطقه دو آزاد‌راه تهران - شمال را ۲۶ درصد اعلام کرد و گفت: منطقه 3 آزادراه طبق پیش‌بینی‌ها حدود پنج سال برای تکمیل زمان لازم دارد.

خادمی ادامه داد: تکمیل منطقه ۳ آزادراه تهران شمال ۴ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان اعتبار می‌طلبد و چون مشمول زمان می‌شود، هزینه این پروژه تا ۷ هزار میلیارد تومان در منطقه ۳ افزایش می‌یابد.

او اضافه کرد: از آن نظر ممکن است برای آزادراه تهران - شمال خصوصا در منطقه ۳ دچار کمبود منابع شویم، سراغ فاینانسرهای خارجی رفتیم که دولت و بنیاد به صورت مشترک از رقم فاینانس استفاده کند و سهم خود را طرفین متعهد شوند.

مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور توضیح داد: در این راستا بنیاد مستضعفان به عنوان شریک پروژه با چند شرکت مختلف چینی (۵ شرکت) و یک شرکت اروپایی صحبت‌های اولیه را داشته است تا با تأیید شرکت ساخت، مناقصه برگزار شود.

فازهای آزاد‌راه تهران  -  شمال

فاز اول: با افتتاح این قطعه، قسمتی از راه کنونی که از کرج می‌گذرد حذف و مسیر تهران به شمال حدود 60 کیلومتر کوتاه می‌شود. شرکت ساخت و توسعه زیر بناهای حمل ونقل و شرکت آزاد‌راه تهران - شمال درصدد است این قطعه تا اوایل تابستان 1398 زیر بار ترافیک برود، این قطعه 32 کیلومتری دارای 16 پل و 32 هزار متر تونل رفت و برگشت است.

فاز دوم: قطعه دوم این آزادراه حدفاصل شهرستانک - پل زنگوله به طول تقریبی 22 کیلومتر است و تونل‌های بلند البرز هر یک به طول 6 هزار و 400 متر در این منطقه قرار دارد که با اجرای این قطعه، طول مسیر جاده فعلی کرج - چالوس حدود پنج کیلومتر کوتاه‌تر می‌شود.

فاز سوم: این مسیر حدفاصل پل زنگوله - سه‌راهی دشت نظیر و مرزن آباد به طول تقریبی ۴۷ کیلومتر است. مسیر دارای دو خط رفت و دو خط برگشت است و در قسمت‌های فراز، یک خط کندرو به مسیر اضافه می‌شود، در این منطقه هیچ‌گونه اقدامی درمورد عملیات اجرایی انجام نگرفته است.

فازچهارم: قطعه چهار آزادراه تهران - شمال حدفاصل سه‌راهی دشت نظیر مرزن‌آباد - چالوس به طول حدود ۲۰ کیلومتر است. مسیر دارای دو خط رفت و دو خط برگشت است و در قسمت‌های فراز، یک خط کندرو به مسیر اضافه می‌شود، اجرای این قطعه از سال ۱۳۷۵ آغاز شد و در سال ۱۳۹۱ به بهره‌برداری رسید.