نگرانی سرمایه‌گذاران از ابرهای تیره در آسمان اقتصاد اروپا

گروه جهان| طلا تسلیمی|

سهام بانک‌های اروپایی در سال 2018 وضعیتی چندان خوشایندی نداشتند، اما شرایط در ماه ژانویه برای آنها نسبتا خوب بود. با این حال، ماریو دراگی رییس بانک مرکزی اروپا، در اولین نشست این بانک در سال جدید میلادی به این افزایش ارزش سهام اشاره‌ای نکرد و بر احتمال وجود چشم‌اندازی ناخوشایند برای اقتصاد منطقه یورو صحه گذاشت. به نوشته فایننشال تایمز، این اقدام او کافی بود تا امیدها به افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی اروپا که احتمالا می‌توانست به افزایش ارزش سهام بانک‌ها منجر شود، ناامید شود.

کاتل کندی تحلیل‌گر بانک سرمایه‌گذاری «آربی‌سی کپیتال مارکتز» گفت: «بازارها اکنون در قیاس با 3 ماه پیش، آغاز دیرهنگام‌تر افزایش‌ نرخ بهره را پیش‌بینی می‌کنند.» اگرچه بانک مرکزی اروپا ارزیابی غم‌انگیزتری درباره مخاطرات پیش روی اقتصاد از تضعیف اقتصاد چین گرفته تا تنش‌ها بین بروکسل و رم یا مخاطره برگزیت بدون توافق و آشفته ارایه کرده است، اما آنقدری منفی نبوده که بخواهد دور دیگری از وام‌های کم‌هزینه را برای کسب اطمینان از ادامه تامین اعتبار، آغاز کند.

همه این مسائل سبب شده که سرمایه‌گذاران تا پیش از جلسه آتی بانک مرکزی اروپا در ماه مارس، وضعیت اقتصادی و آمارهای تورم منطقه یورو را با دقت زیرنظر بگیرند. برخی حتی بر این باورند که بانک مرکزی بطور رسمی از پیش‌بینی اولین مرتبه افزایش نرخ بهره سخن خواهد گفت. داده‌های تولیدات کارخانه‌ای اروپا که ساعاتی پیش از اظهارات دراگی منتشر شدند، نگرانی‌ها را درباره پایان یافتن برنامه 2.5 هزار میلیارد دلاری تسهیل کمی بانک مرکزی اروپا در میانه کاهش سرعت رشد اقتصادی منطقه یورو تشدید کرد. (برنامه تسهیل کمی یک سیاست نامتعارف پولی است که در آن بانک‌های مرکزی با خرید اوراق قرضه، به بازار پول تزریق می‌کنند.)

عقب‌نشینی از برنامه تسهیل کمی بر همه کلاس‌های دارایی در اروپا تاثیر خواهد گذاشت. در آستانه جلسه بانک مرکزی اروپا، نرخ بهره‌وری اوراق قرضه دولتی افزایش یافت و نگرانی از افزایش بهره‌وری اوراق قرضه در پی پایان برنامه تسهیل کمی افزایش یافت. بهره‌وری اوراق قرضه 10ساله آلمان که در منطقه یورو شاخص محسوب می‌شود، با کاهش 4‌واحد به 0.2‌درصد رسید. (بهره‌وری اوراق قرضه زمانی افزایش می‌یابد که ارزش آن کاهش یافته است.) اما مایکل هرزوم سرپرست بخش اقتصاد کلان و استراتژی اقتصادی در شرکت مدیریت دارایی «یونیون اینوستمنت» گفت انتظار دارد که بهره‌وری اوراق قرضه 10‌ساله آلمان تا پایان سال جاری میلادی به 0.6‌درصد برسد که 0.2‌درصد از پیش‌بینی‌های قبلی کمتر است. هرزوم همچنین با اشاره به انتخابات پارلمانی اروپا گفت که بی‌ثباتی‌های سیاسی می‌تواند به صورت عاملی حمایتی در رابطه با اوراق قرضه آلمان عمل کند. با این حال، او افزود که مخاطرات سیاسی احتمالا تاثیری در اوراق قرضه دیگر کشورهای منطقه یورو نخواهند داشت: «بطور عمده انتظار داریم که در مدت زمان نزدیک به انتخابات پارلمانی اروپا گرایش‌ها به اوراق قرضه بیشتر شود، اما انتظار نمی‌رود که این مساله با تغییر قابل‌توجه در قیمت این اوراق همراه باشد.» اما لیان استیلی مدیر ارشد اطلاعاتی در بخش دارایی‌ها با درآمد ثابت در شرکت مدیریت سرمایه «جی‌پی مورگان» پیش‌بینی کرده که همه کشورهای منطقه از تمایلات جدید به خرید اوراق قرضه سود ببرند. (عدم اطمینان سیاسی سبب نوسانات در بازار سهام می‌شود و در این زمان معمولا گرایش‌ها به دارایی‌های ایمن از جمله اوراق قرضه افزایش می‌یابد.) استیلی افزود: «در حال حاضر خبرهای بد زیادی بر شرایط بازارها در اروپا تاثیر گذاشته است. اگر اروپا از نظر اقتصادی همین جایی که هست بماند، آنگاه تمایل سرمایه‌گذاران به اوراق قرضه و سود بردن از بهره‌وری آنها احتمالا افزایش خواهد یافت.»

در حالی که رویکرد محتاطانه بانک مرکزی اروپا پنجشنبه ارزش یورو را به 1.13دلار (پایین‌ترین سطح در یک ماه گذشته) کاهش داد، اما انتظارات کلی در بازار مبادلات ارزی افزایش یورو در سال جاری میلادی و رسیدن آن به سطح 1.20 دلار در ماه دسامبر است. با این حال، برخی سرمایه‌گذاران هم هستند که امید چندانی به عملکرد خوب یورو ندارند. بانک «اچ‌اس‌بی‌سی» یکی از معدود بانک‌های بزرگ در زمینه مبادلات ارزی است که انتظار دارد ارز مشترک منطقه یورو در سال 2019 در نتیجه رشد کمتر و اعمال فشار کمتر بانک مرکزی اروپا برای افزایش نرخ بهره، تضعیف شود. استراتژیست‌های که پیش‌بینی کرده‌اند ارزش یورو تا ماه دسامبر آینده به 1.10دلار می‌رسد، گفته‌اند: «به نظر می‌رسد که عمده افراد مصمم هستند همان اشتباه سال 2018 را تکرار کنند و به‌دنبال همگرایی رشد اقتصادی و به‌دنبال آن سیاست پولی هستند. اما این اتفاق در سال 2018 رخ نداد و ما معتقدیم در سال 2019 نیز رخ نخواهد داد.»با این حال، برخی مثبت‌اندیشی‌ها نیز وجود دارد که این پیش‌بینی منفی را خنثی می‌کند. احتمال افزایش ارزش یورو پس از پایان یافتن برنامه تسهیل کمی همچنان وجود دارد. دلیل این پیش‌بینی هم مازاد حساب جاری بلوک اروپایی است که از عدم نیاز آن به منابع خارجی برای تامین بودجه، حکایت دارد.

آنهایی که انتظار داشتند دراگی از جلسه پنجشنبه برای ارسال پیام‌هایی درباره احتمال اجرای برنامه حمایتی از بانک‌ها استفاده کند، ناامید شدند. دراگی گفت که بخش قدرتمند بانکداری برای جلوگیری از وقوع رکود مجدد ضروری است، اما برای هرگونه اقدام حمایتی بایدتوجیهی در بازار وجود داشته باشد. همین مساله سبب می‌شود که بانک‌های سرمایه‌گذاری در اروپا در چند ماه آینده داده‌های اقتصادی منطقه را با دقت بیشتری زیر نظر بگیرند.