رییس‌الوزرایی «مستوفی‌الممالک» در زمان احمدشاه

۱۳۹۷/۱۱/۱۰ - ۰۰:۰۰:۱۹
کد خبر: ۱۳۸۷۸۰
رییس‌الوزرایی «مستوفی‌الممالک» در زمان احمدشاه

همکاری با مصدق پس از انقلاب مشروطه، وزارت جنگ محمدعلی شاه و استعفا از این سمت، پس از به توپ بسته شدن مجلس، وزارت جنگ و وزارت دربار در دوره احمدشاه و بعد باز هم نخست‌وزیری در دوره رضاخان، میرزا حسن‌خان مستوفی‌الممالک، فرزند میرزا یوسف آشتیانی را تبدیل به چهره‌یی کرد که مورد احترام همه شاهان دوره زندگی‌اش بود. خاندان او بیش از یک قرن مقام و لقب مستوفی‌الممالکی (وزیر دارایی) داشتند.

مستوفی‌الممالک نخستین‌بار در مرداد سال ۱۲۸۹ رییس‌الوزرای ایران شد و تا دی ماه همین سال سه کابینه تشکیل داد.

دهم بهمن 1301، یعنی 95 سال پیش در چنین روزی، به حکم احمدشاه قاجار مامور تشکیل کابینه شد. کابینه او تا 22 خرداد 1302 خورشیدی دوام یافت. او در انتخابات مجلس ششم نماینده مجلس شد ولی با شروع جریان تغییر سلطنت قاجار در مجلس حضور نیافت. او جزو معدود سیاستمداران دوره قاجار بود که مورد احترام رضاخان قرار گرفته بود. رضاشاه کمی بعد از تاجگذاری در اردیبهشت ۱۳۰۵ مستوفی‌الممالک را به نخست‌وزیری انتخاب کرد.

مستوفی‌الممالک روز ۲۲ خرداد ۱۳۰۵ اعضای کابینه خود را به رضاشاه معرفی کرد. ششمین و آخرین دوره نخست‌وزیری مستوفی‌الممالک قریب یک سال به طول انجامید. ایجاد تشکیلات نوین دادگستری، الغای کاپیتولاسیون و مقدمات احداث راه‌آهن سراسری ایران در دوران زمامداری او انجام گرفت.

مستوفی در ظهر روز یک‌شنبه ششم شهریور ۱۳۱۱ در خانه سردار فاخر حکمت در نزدیکی امامزاده قاسم شمیران، به ‌دلیل سکته قلبی درگذشت. جنازه او از اختیاریه تا ونک تشییع و در آرامگاه خانوادگی مستوفی‌الممالک در ونک به خاک سپرده شد.