استفاده از «سندباکس» برای آزمایش فناوری بلاک‌چین در بازار سرمایه
مدیرعامل فرابورس ایران به برخی موارد استفاده از فناوری بلاک‌چین و رمز ارزها در بازار سرمایه پرداخت و از پیشنهادهای فرابورس برای بهره‌گیری از این تکنولوژی نوین و الزامات و نیازمندی‌های آن سخن گفت.
به گزارش سنا، امیر هامونی به فرایند توکنایز کردن در حوزه رمزارزها اشاره کرد و با بیان اینکه یکی از بهترین کاربردهای این فناوری در اوراق‌بهادارسازی دارایی‌هاست، گفت: توکنایز کردن فرایندی است که طی آن شخص حقیقی یا حقوقی اقدام به صدور رمزارز یا توکن دیجیتال کرده و چندین واحد از آن را با اهدافی مانند تامین سرمایه در اختیار سرمایه‌گذاران می‌گذارد که این نوع رمزارز می‌تواند به دو صورت بدون پشتوانه دارایی یا با پشتوانه صادر شود.
در بازار سرمایه از مصادیق «توکنایز» کردن دارایی‌ها بهره گرفته‌ایم
وی به تجربه بازار سرمایه در توکنایز کردن دارایی‌ها (Asset Tokenization) و اوراق بهادارسازی (securitized) در بستر این بازار اشاره کرد و افزود: درسال ۱۳۸۹ هواپیمایی ماهان برای خرید یک هواپیما به نقدینگی و تامین مالی نیاز داشت که با دریافت مصوبات کمیته فقهی سازمان بورس توانستیم صکوک اجاره ماهان را از طریق اوراق بهادارساز کردن یک دارایی که در اینجا هواپیما بود، برای تامین مالی این شرکت منتشر کنیم و از طریق فرابورس ایران به فروش برسانیم.
به گفته هامونی، خرید هواپیما برای شرکت هواپیمایی ماهان در آن زمان حدود ۹۰ میلیارد تومان هزینه داشت که از طریق اوراق بهادارسازی این رقم به ۹۰۰ هزار ورقه صکوک اجاره که هر ورقه آن ۱۰۰ هزار تومان قیمت داشت، تامین مالی این شرکت صورت گرفت.
مدیرعامل فرابورس ایران عنوان کرد: اگرچه این فرایند در بستر بلاک‌چین و دفاتر کل توزیع‌شده (DLT) صورت نگرفت، اما نمونه‌ای از فرایند توکنایز کردن دارایی‌ها بود که می‌توان در بستر رمزینه‌ها نیز آن را توسعه بخشید.
وی با طرح این سوال که از تکنولوژی بلاک‌چین چه استفاده‌ای برای اوراق بهادارسازی می‌توان کرد، گفت: STO یا همان (Security Tokenization O¬ffering) و ATO یا همان (Asset Tokenization Offering) دو بعد از ابعاد استفاده از فناوری بلاک‌چین هستند که هم‌اکنون در بازار سرمایه از هر دو فرایند استفاده می‌کنیم و فقط رمزینه نیستند، اما باید ببینیم بلاک‌چین چه کمکی به رمزینه شدن این دو فناوری می‌کند.
به گفته هامونی با استفاده از فناوری بلاک‌چین می‌توان خدمات مشترک میان بازار پول و سرمایه را با دقت، سرعت و اعماد بیشتری به انجام رساند؛ به عنوان مثال هنگامی که شخصی سهام خود را در بانک برای دریافت وام وثیقه‌گذاری می‌کند، ممکن است فرایند دریافت وام چند ماه زمان ببرد، اما هنگامی که در این مسیر از بلاک‌چین استفاده می‌کنیم و بانک به عنوان انکر (Anchor) اول و بازار سرمایه به عنوان انکر دوم نقش‌آفرینی می‌کنند، فرایند تبادل داده‌ها و اطلاعات میان این دو دستگاه با سرعت بیشتری صورت می‌گیرد و بعضا دریافت وام در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام می‌شود و این فناوری در سایر زمینه‌های همکاری مشترک میان بازار سرمایه و بازار پول قابل استفاده است.
مدیرعامل فرابورس ایران در حاشیه همایش بانکداری الکترونیک، همچنین یکی دیگر از موارد کاربرد بلاک‌چین را بهره‌گیری از این فرایند در زمینه سیستم حسابرسی و حسابداری شرکت‌ها عنوان کرد و توضیح داد: شرکت‌ها بعضا تا پیش از ورود به بازار سرمایه، حساب‌های چند دفتری دارند و ارقام متفاوتی از درآمدها و هزینه‌ها را به سازمان‌های مختلف اعلام می‌کنند، اما استفاده از ابزار اعتمادساز بلاک‌چین به عنوان یک ابزار صحت‌سنج در دست حاکمیت و نماینده‌های حاکمیت کمک می‌کند تا داده‌ها و اعداد و ارقامی که اعلام می‌شود مورد راستی‌آزمایی قرار گیرد؛ در واقع اگر سیستم‌های حسابدرای و حسابرسی شرکت‌ها را بر بستر بلاک‌چین قرار داد، امکان راستی‌آزمایی داده‌های اعلام‌شده و صحت‌سنجی آن وجود دارد.
سندباکس چه کمکی به استفاده از بلاک‌چین در بازار سرمایه می‌کند
وی با توضیح اینکه برای راه‌اندازی یک ابزار جدید باید پیشنهادها عملیاتی ارایه کرد و آنها را در دستور کار قرار داد، اعلام کرد: برای آنکه بتوانیم از ابعاد مختلف تکنولوژی بلاک‌چین مانند ATO در بازار سرمایه استفاده کنیم می‌توانیم پیش از راه‌اندازی آن، این ابزار جدید را در آزمایشگاه جعبه‌شنی یا همان Sandbox در یک دوره ۶ ماهه مورد آزمایش قرار دهیم و در این دوره زمانی فرصت لازم برای تدوین مقررات آن را نیز داشته باشیم.
به گفته هامونی در گام نخست باید یک شورای فرعی یعنی کمیته فقهی در سند باکس شکل بگیرد تا در مدت کوتاهی موارد فقهی آن را مورد بررسی قرار دهد و در ادامه آن ابزار وارد فاز فنی شود؛ سپس در فاز فنی، یک بازار خصوصی و حرفه‌ای با حضور هلدینگ‌ها، تامین سرمایه‌ها و مشاوران سرمایه‌گذاری راه‌اندازی می‌شود تا در کوتاه‌ترین زمان دادوستد روی ATO صورت گیرد؛ در صورتی که این ابزار در مرحله پایلوت معاملات موفقیت‌آمیزی داشت، آنگاه فرایند راه‌اندازی آن دنبال می‌شود.
هامونی در عین حال از ۹ پیشنهاد فرابورس برای بهره‌گیری از تکنولوژی بلاک‌چین و رمز ارزها در بازار سرمایه و معایب و مزایای هر کدام سخن گفت که انتشار رمز ارز ملی با پشتوانه ارز خارجی، انتشار رمز ارز در قالب کنسرسیوم تجاری و مالی میان ایران و کشورهای هدف و انتشار گواهی سپرده ارزی در قالب توکن از جمله این پیشنهادها بود. وی در پایان یکی از الزامات و نیازمندی‌ها را برای بهره‌گیری از تکنولوژی بلاک‌چین و رمز ارزها در بازار سرمایه، برقراری تعامل با شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه برای تاسیس spv برای انتشار توکن عنوان کرد.
