خروج متقابل مسکو از پیمان موشکی با واشنگتن

گروه جهان|

 یک روز پس از ایالات متحده، ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه، هم اعلام کرد که کشورش را از پیمان موشک‌های کوتاه‌برد و میان‌برد با امریکا خارج می‌کند. مایک پمپئو وزیر خارجه ایالات متحده، بطور رسمی اعلام کرده که واشنگتن تعهداتش را در چارچوب پیمان نیروهای هسته‌ای میان‌برد (INF) از شنبه تعلیق می‌کند و در صورتی که روسیه به نقض این پیمان پایان ندهد در شش ماه آینده به‌طور رسمی از این پیمان خارج خواهد شد. برخی کارشناسان بر این باورند که آنچه بیش از همه روسیه و امریکا را نسبت به کارآیی این پیمان دچار تردید کرده، توسعه و تولید فزاینده تسلیحات در جمهوری چین است.

به‌گزارش رویترز، ولادیمیر پوتین نیز شنبه در اقدامی متقابل به وزرای دفاع و خارجه خود اعلام کرده که خواهان خروج از این پیمان است. پوتین همچنین با دستور به وزرای خود برای خودداری از گفت‌وگوی خلع سلاح با طرف امریکایی، از آغاز تولید موشک‌های جدید از جمله موشک‌های ماورای صوت خبر داده است.  پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد در سال ۱۹۸۷، بین رونالد ریگان رییس‌جمهوری وقت ایالات متحده امریکا، و میخاییل گورباچف رهبر شوروی سابق، امضا و از ژوئن سال ۱۹۸۸ نیز اجرایی شد. هدف از این پیمان از میان بردن موشک‌های هسته‌ای و متعارف کروز و سکوهای پرتاب آنها با برد ۵۰۰ تا هزار، و هزار تا ۵۵۰۰ کیلومتر بود. این پیمان مربوط به موشک‌های زمینی می‌شود. دونالد ترامپ در ماه‌های پایانی 2018 میلادی روسیه با متهم کردن روسیه به نقض مفاد این پیمان، اعلام کرد که کشورش را از این پیمان خارج می‌کند. ترامپ تاکید دارد که روسیه با تولید موشکی با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای و با برد بیش از ۵۰۰ کیلومتر، پیمان آی‌ان‌اف را نقض کرده است. اما روسیه می‌گوید برد موشک اسکندر-ام ۴۸۰ کیلومتر است و بنابراین نقض پیمان تلقی نمی‌شود. رییس‌جمهوری امریکا جمعه هم گفته خروج امریکا در یک مهلت شش ماهه قطعی خواهد شد، مگر آنکه در این دوره روسیه تمام موشک‌ها، سامانه‌های پرتاپ و دیگر تجهیزات مغایر با این پیمان را نابود کند. اوایل دسامبر هم مایک پمپئو وزیر خارجه امریکا، در مقر ناتو در بروکسل به روسیه ٦٠ روز مهلت داده بود تا تمام تسلیحات مغایر با تعهدات خود در این پیمان را از میان بردارد. این مهلت شنبه (دوم فوریه) به پایان ‌رسید و دولت امریکا به‌طور رسمی اعلام کرد که پایبندی خود به این پیمان را تعلیق می‌کند. باراک اوباما، رییس‌جمهوری پیشین امریکا نیز یک بار ادعای مشابهی مانند آنچه ترامپ اکنون مطرح کرده را گفته بود. با این حال اوباما تاکید کرده بود که با هدف جلوگیری از بروز یک جنگ تسلیحاتی از آن پیمان خارج نخواهد شد.

پیش از واکنش تلافی‌جویانه رییس‌جمهوری روسیه، ماریا زاخاروا سخنگوی وزارت خارجه این کشور، بی‌آنکه درباره اتهامات امریکا توضیحی دهد گفته بود “واشنگتن در این زمینه هیچ سند و مدرکی ارایه نکرده است. “ زاخاروا تهدیدهای امریکا را استراتژی پشت کردن به تهعدات بین‌المللی از سوی واشنگتن توصیف کرده و گفته بود روسیه حق خود می‌داند که تصمیمات مناسب برای پاسخگویی به این اقدام را اتخاذ کند. سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه، نیز گفته: «مسکو هم پرسش‌های زیادی درخصوص اجرای این پیمان از سوی امریکایی‌ها دارد.» به‌گفته لاوروف، اتهامات امریکا مبنی بر نقض پیمان موشکی از سوی روسیه بی‌اساس است، و موشک‌های روسیه در محدوده برد مجاز در این پیمان مورد آزمایش و پرتاب قرار گرفته است.

  مخالفت چین، نگرانی اروپا

وزارت خارجه چین در واکنش به تنش موشکی اخیر امریکا و روسیه اعلام کرده، پکن مخالف خروج امریکا از این پیمان است و از مسکو و واشنگتن می‌خواهد تا از طریق گفت‌وگو این اختلاف‌نظرها را حل و فصل کنند.

 به‌گزارش اسپوتنیک، گنگ شوآنگ سخنگوی وزارت خارجه چین، شنبه گفته: «چین مخالف ایجاد یک توافق جدید چندجانبه به جای پیمان۱۹۸۷ میلادی است. چندجانبه‌گرایی این پیمان شامل یک‌سری مسائل پیچیده و مختلف در حوزه‌های سیاسی، نظامی و حقوقی است که نگرانی بسیاری از کشورها را در پی دارد. چین مخالف چندجانبه‌گرایی این پیمان است. آنچه در این زمان مهم است، تأیید و تحقق پیمان موجود به جای ایجاد یک توافق جدید است. “ از سوی دیگر، از آنجایی که برد سامانه موشکی روسیه که در کانون مناقشه کنونی قرار دارد به اکثر کشورها در اروپا می‌رسد؛ تنش اخیر موشکی امریکا و روسیه، رهبران اروپایی را شدیدا نگران کرده است. فدریکا موگرینی رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا از دو طرف خواسته تا به این پیمان متعهد بمانند. موگرینی گفته: «آنچه بطور قطع نمی‌خواهیم در قاره خودمان شاهد باشیم این است که به میدان جنگ یا جایی برای رویارویی سایر ابرقدرت‌ها تبدیل بشویم.» ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو هم به گفته: «تمام متحدان ناتو از تصمیم امریکا برای آغاز روند خروج حمایت می‌کنند اما شش ماه تا تکمیل آن زمان باقی است. بنابراین ما همچنان از روسیه می‌خواهیم تا به تبعیت کامل و رعایت کامل پیمان آی‌ان‌اف بازگردد.»

تنش‌های موشکی روسیه و امریکا در شرایطی تشدید شده که دو کشور در بخش‌های دیگری از جمله سرنوشت دولت نیکلاس مادورو در ونزوئلا هم آشکارا روبروی هم قرار گرفته‌اند. در شرایطی که روسیه اعلام کرده برای حمایت از مادورو هر کاری که لازم باشد انجام خواهد داد، امریکا با حمایت از خوان گوآیدو مخالف مادورو، بر لزوم کناره‌گیری رییس‌جمهوری ونزوئلا از قدرت تاکید دارد.