حذف صفر از پول ملی، راهکاری برای ساده‌سازی حساب‌ها
پوران‌دخت معتمد |
دولت بار دیگر حذف صفر از پول ملی را با توجه به چاپ اسکناس‌های جدید در دستور کار خود قرار داده است. پیشنهاد حذف صفر از پول ملی هر چند جدید نیست اما این‌بار این پیشنهاد با حذف «چهار صفر از پول ملی» در دستور کار دولت قرار گرفت. آنگونه که رییس کل بانک مرکزی می‌گوید پیشنهادات سیاست‌گذار پولی و بانکی، در قالب لایحه‌ای به دولت تقدیم شده است.
در این میان کارشناسان اقتصادی بر این باورند که نباید پروژه حذف صفر از پول ملی را با اما و اگرهای همیشگی که مرتبط با اصلاحات نظام بانکی است، از دستور کار خارج کرد و مجدد پرونده آن را مسکوت گذاشت. پروژه حذف 4 صفر از پول ملی، این روزها مجدد بر سر زبان‌ها افتاده است؛ به ویژه از وقتی که عبدالناصر همتی، رییس کل بانک مرکزی امضای تایید را به روی این پروژه زده و به صراحت اعلام کرده است که این موضوع در دستور کار سیاست‌گذار پولی و بانکی قرار دارد و حذف 4 صفر از پول ملی وارد فاز جدیدی در دولت دوازدهم شده است.
در عین حال به گفته رییس کل بانک مرکزی قرار است، حذف چهار صفر از پول ملی پس از تایید دولت و تصویب در مجلس، از دو سال آینده اجرا شود به تدریج پول‌های جدید جایگزین اسکناس‌های قدیمی شود.
البته این موضوع موافقان و مخالفانی هم دارد؛ اما همانطور که رییس کل بانک مرکزی هم اعلام کرده است، این موضوع بخشی از اصلاحات پولی است و بطور قطع، همه جوانب اقتصادی در اجرای آن در نظر گرفته می‌شود. موافقان این طرح می‌گویند که حذف چهار صفر از پول ملی نباید آنطور که افکار عمومی از آن به مفهوم یک رفرم پولی برداشت شده است، سیاست‌گذاران را از اجرای آن باز دارد؛ بلکه حذف صفر از پول ملی، تنها یک موضوع سیاست‌گذاری است که می‌تواند به مرور زمان، اجرایی شده، بدون اینکه تبعات تورمی در پی داشته باشد. به استناد پیام اخیر رییس کل بانک مرکزی، اصلاح نرخ برابری پول ملی از طریق حذف صفرها وجهه پول ملی را در صحنه بین‌المللی ارتقاء می‌بخشد و اقدامی است که در بسیاری از کشورها در کنار سایر اقدامات، سرآغازی است برای اصلاحات جدی اقتصادی. در همین زمینه حمیدرضا تهرانفر، معاون اسبق بانک مرکزی در گفت‌وگو با ما به تشریح جوانب پیشنهاد حذف 4 صفر از پول ملی می‌پردازد:
چند روزی است که موضوع حذف 4 صفر از پول ملی از سوی رییس کل بانک مرکزی مطرح شده است. این موضوع همانطور که می‌دانید، موافقان و مخالفان خاص خود را دارد. نظر کارشناسی شما در این رابطه چیست؟
- در گام اول برای پاسخ دادن به این سوال باید گفت که شخصا از پروژه بانک مرکزی برای حذف 4 صفر از پول ملی استقبال می‌کنم. همانطور که می‌دانید موضوع حذف صفرها از پول ملی باید هر چه زودتر از سوی سیاست‌گذار پولی و بانکی کشور اجرایی و عملیاتی شود؛ چراکه به هر حال می‌تواند گامی برای تقویت ارزش پول ملی به شمار‌آید، این در حالی است که به دلیل برخی شرایط خارج از حیطه اختیارات دولت، ارزش پول ملی تضعیف شده و مقامات ارشد نظام جمهوری اسلامی ایران نیز تاکید بر افزایش ارزش پول ملی دارند، بنابراین بهتر است که حذف صفرها به عنوان راهکاری برای تقویت پول ملی در دستور کار قرار گیرد. حذف 4 صفر از پول ملی، فرآیندی را پیش روی سیستم حسابداری و حسابرسی کشور به خصوص در نظام بانکی قرار خواهد داد که عدد فیزیکی در دفاتر رسمی، اصلاح شده و با توجه به اینکه دولت هم در سال 95 مصوب کرده تا واحد پول ملی کشور از ریال به تومان تبدیل شود، ضروری است که این اصلاح هر چه سریع‌تر انجام شده تا به لحاظ حسابداری نیز، مشکلات اعداد و ارقام برطرف شود.
به هر حال این موضوع هنوز هم مخالفانی دارد. توجیه‌شان هم این است که حذف 4 صفر از پول ملی بار تورمی دارد. چقدر می‌توان به این موضوع خوشبین بود که حذف 4 صفر از پول ملی منجر به تورم نمی‌شود؟
- به هر حال اجرای هر کاری ممکن است موافقان و مخالفانی داشته باشد. این کار هم قطعا مخالفانی دارد که هر زمان مطرح شده، ساز مخالف زده اند؛ این در حالی است که بر این اساس به فعالان نظام بانکی توصیه می‌کنیم که تعصبی بر روی اجرای این پروژه نداشته باشند و حساب آن را از یک رفرم پولی جدا کنند. این در حالی است که برخی دغدغه‌هایی همچون تورم و افزایش لجام گسیخته قیمت‌ها را در این میان مطرح می‌کنند که به نظر می‌رسد ارتباطی میان آن وجود ندارد، بلکه ما مبلغ اسمی اسکناس را به شکل دیگری تعریف کرده و ظاهر اعداد و ارقامی که در اسکناس‌ها و ارتباطات مالی همچون فیش‌های بانکی یا قبوض آب و برق نوشته می‌شود را تغییر می‌دهیم. به نظر می‌رسد برای تغییرات واحد پول ملی در چنین سطحی، ضرورتی ندارد که دغدغه‌های بزرگ را به همراه داشته باشد، از سوی دیگر ضرورتی هم در این وجود ندارد که ابتدا بسترهای رفرم پولی مهیا باشد و سپس اقدام به عملیاتی کردن حذف صفرها از پول ملی کنیم، بلکه اکنون که ذهن مردم و مسوولان برای این کار آماده است، باید این موضوع را به خوبی عملیاتی نماییم.
آیا صرفا حذف صفر از پول ملی به مفهوم رفرم پولی است؟
حذف اسمی صفرهای پول هم‌اکنون در دستور کار بانک مرکزی قرار دارد و این به معنای اصلاح پولی نیست؛ بنابراین این مبالغ می‌توانند قدرت خرید فعلی را حفظ کنند و تنها کارکردها را تغییر دهند؛ ضمن اینکه ذهن مردم نیز با واحد تومان بیشتر از ریال آشنا است. برخی اصلاحات پولی را پیش شرط حذف صفرها از پول ملی می‌کنند؛ در حالی که به نظر می‌رسد که تعلیق به محال کردن این پروژه به دلیل مهیا نبودن زمینه اصلاحات گسترده بانکی صحیح نیست. پس همیشه در یک دور باطل نباید از اجرای این موضوع جلوگیری کرد. در شرایط حاضر کشور از همه شرایط لازم امکانات برای اجرای این طرح ملی برخوردار است و تصمیم خوبی است که می‌تواند نتیجه آن به نفع کشور باشد.
