تب داغِ آدم‌پرانی و مهاجرت در نمایشگاه گردشگری
ویزای بلندمدت کانادا، یکی از پرطرفدارترین محصول نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران بوده است. آژانس‌های گردشگری که هر سال این موقع تب تورهای خارجی را داغ می‌کردند امسال بیشتر به ویزا فروشی روی آوردند. آنها می‌گویند سوال‌های مردم بیشتر رنگ و بوی مهاجرتی دارد. تاکید مسوولان گردشگری کشور امسال بیشتر بر تبلیغ و فروش سفرهای داخلی در دوازدهمین نمایشگاه بود اما مشاهدات میدانی نشان می‌دهد آژانس‌های گردشگری به ویژه در استان تهران تمایل بیشتری برای فروش و تبلیغ تورهای خارجی و مهم‌تر از آن «تک فروشی ویزا» دارند. ریسک ویزای شنگن به دلیل محافظه‌کاری کشورهای عضو اتحادیه اروپا باعث شده آژانس‌های کمتری سراغ فروش آن بروند. با این حال تعداد آژانس‌هایی که در این نمایشگاه تک فروشی ویزای شینگن دارند کم نیست. به نظر می‌رسد سخت‌گیری‌های اتحادیه اروپا درباره صدور ویزای شینگن در چند ماه اخیر، آژانس‌های گردشگری ایران را بر آن داشته تا کمتر وعده صدور تضمینی ویزای شنگن را بدهند، اما اوضاع درباره ویزای کانادا کمی فرق می‌کند. در فضای نمایشگاه تبلیغات پررنگ و فراوانی درباره فروش ویزای کانادا دیده می‌شود که بنا به اظهارات آژانس‌های گردشگری مشتری‌های زیادی هم دارد، در بیشتر غرفه‌های آژانس‌ها پکیج‌های اطلاعاتی ویزای کانادا در همان روز اول که تعداد بازدیدکنندگان هم کم بود، تمام شد. یکی از متصدیان غرفه آژانس بزرگی در سالن استان تهران در نمایشگاه گردشگری می‌گوید: پکیج‌های تبلیغاتی ویزای کانادا همان روز اول تمام شد. همه آنها می‌خواهند مهاجرت کنند. این را از سوال‌ها و درخواست‌هایشان به راحتی می‌توان متوجه شد.
یکی دیگر از آژانس‌داران که غرفه بزرگی هم در نمایشگاه گردشگری دارد، می‌گوید: در این چهار روز تعداد متقاضیان ویزا بیشتر از تورهای گردشگری بوده، کانادا پرطرفدارترین متقاضیان را داشته است. آژانس‌دار دیگری هم می‌گوید: مردم فقط پکیج‌های تبلیغاتی را جمع می‌کنند. آنهایی که قصد جدی‌تری برای سفر دارند بیشتر سراغ ارمنستان و ترکیه می‌روند. به هر حال افزایش نرخ دلار روی قیمت تورهای خارجی اثر خود را گذاشته است، اما آنهایی که سراغ ویزای کانادا یا ویزای کار در اروپا را می‌گیرند قطعاً قصد تفریح ندارند، می‌خواهند مهاجرت کنند که تعداد این مراجعان در نمایشگاه امسال هم کم نبوده است. توجیه آژانس‌های گردشگری که مشغول تک فروشی ویزا با تاکید بر کانادا هستند این است که مطابق نیاز مردم این کار را انجام می‌دهند. آنها مستند به قوانینی که دستشان را برای تک فروشی ویزا باز گذاشته است، می‌گویند: یک زمان مردم می‌خواستند، مُهر ویزای شنگن را در پاسپورتشان داشته باشند، حالا می‌خواهد مهاجرت کنند. ولی تیموری، معاون گردشگری قبلاً درباره تک‌فروشی ویزای امریکا، کانادا و شینگن در دفاتر خدمات مسافرتی به ایسنا گفته بود: در این باره ابهام ایین‌نامه‌ای وجود دارد. سال‌های گذشته پیگیری‌های زیادی شد، چون بحث ما این است که دفاتر خدمات مسافرتی به‌ویژه آنهایی که مجوز بند «ب» (اجرای تور) از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دریافت می‌کنند، در قالب پکیج و بسته سفر، «ویزا» بفروشند. اما آیین‌نامه‌ای که سال ۱۳۸۰ در دولت تصویب شده است مشخصاً کلمه «اخذ ویزا» را جزو فعالیت آژانس‌های گردشگری قید کرده است. بنابراین تا زمانی که این آیین‌نامه اصلاح نشده، گرفتن این حق از آژانس‌های گردشگری، اقدامی «غیرحقوقی» است. او درباره اینکه بنا بر آن مصوبه دولت، آیا تک‌فروشی ویزا در آژانس‌های مسافرتی «مجاز» است؟ تاکید کرده بود: «اخذ روادید» اولین نکته‌ای است که درآیین‌نامه مصوب سال ۱۳۸۰ هیات دولت جزو فعالیت آژانس‌ها ذکر شده است، اما برای کشورها و مقاصد خاص، سیاست‌هایی از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در قالب بخشنامه‌هایی ابلاغ شده است که انتظار داریم رعایت شود. او درباره این سیاست‌ها توضیح داد: برای کشورهایی چون انگلیس، کانادا و امریکا چارچوب و خط مشی مشخصی تعریف شده که به دفاتر خدمات مسافرتی ابلاغ شده تا در حیطه آن عمل کنند. به نظر می‌رسد وجود چنین قانونی مرزهای تبلیغات برای مهاجرت در آژانس‌های گردشگری را شکسته است و با آنکه تاکید و محور نمایشگاه گردشگری امسال بر تبلیغ سفرهای خارجی بود اما کماکان گروهی از آژانس‌های گردشگری مبتنی بر نیاز قشری از جامعه رویکرد دیگری را در پیش گرفته‌اند. شاید در جمع آژانس‌های شرکت‌کننده در نمایشگاه گردشگری تهران، استان‌ها بیشترین هماهنگی را با شعار توزیع سفر داخلی داشته‌اند، هر چند که در تبلیغات آژانس‌های شهرها ی‌بزرگ‌تری مثل اصفهان، نیز فروش تورهای خارجی غالب بر سفرهای داخلی بوده است. در بین تورهای خارجی که در نمایشگاه امسال عرضه شده، بازار ترکیه از همه داغ‌تر بوده است. تبلیغات قوی و قیمت‌های به مراتب پایین‌تر از سایر کشورهای خارجی شاید مهم‌ترین عامل جذب ایرانی‌ها بوده است.
