کنفرانس مونیخ سندی بر واگرایی روابط فرا آتلانتیک

گروه جهان|

پنجاه‌وپنجمین کنفرانس امنیتی مونیخ که از جمعه آغاز شده و تا یک‌شنبه (امروز) ادامه دارد با حضور۵۰۰ شرکت‎کننده از جمله ۴۰ رییس کشور و ۱۰۰وزیر در میان شدیدترین تدابیر امنیتی در حال برگزاری است. این کنفرانس بزرگ‌ترین و مهم‌ترین نشست برای رایزنی درباره بحران‌های سیاسی و نظامی جهان و چاره‌جویی برای به‌شمار می‌رود. مناسبات دو سوی آتلانتیک، سهم کشورها در هزینه‌های ناتو، سرنوشت پیمان منع گسترش موشک‌های مجهز به کلاهک‌های هسته‌ای میان امریکا و روسیه، تبدیل چین به قدرت جهانی، تشدید بحران در مناسبات روسیه و اروپا و تحولات خاورمیانه از جمله موضوعاتی این نشست است.

کنفرانس مونیخ امسال در شرایطی آغاز به‌کار کرد که اختلافات میان اتحادیه اروپا و امریکا و از سوی دیگر تشدید تنش‌های میان غرب و روسیه کاملا مشهود است. خبرگزاری فرانسه نوشته، اورزولا فون‌درلاین وزیر دفاع آلمان، و گوین ویلیامسون همتای بریتانیایی او، دو سخنرانی افتتاحیه کنفرانس را ایراد کردند و هر دو در لابه‌لای اظهاراتشان بدون اینکه بطور مستقیم به دولت دونالد ترامپ اشاره کنند، سیاست‌های امروز ایالات متحده را به باد انتقاد گرفتند.

بنا بر این گزارش، اورزولا فون‌درلاین وزیر دفاع آلمان، بدون اشاره مستقیم به سیاست انزواطلبی ترامپ گفته: «ما در حال حاضر تغییرات شدیدی را در عرصه پیشرفت‌های فنی، گرمایش زمین، توزیع رفاه و توازن قدرت در جهان تجربه می‌کنیم. ناامنی‌ها و همزمان با آن فرصت‌هایی وجود دارد. همه کشورها برای یافتن شرکایی می‌کوشند تا از این امکانات بهره ببرند و شهروندان خود را از خطر دور نگه دارند. هیچ کشوری نمی‌تواند تنها در سطح ملی موفق به حصول این نتیجه شود.»تاگس‌شاو هم سخنرانی مایک پنس معاون ترامپ، و آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، را به دوئل لفظی این دو مقام اروپایی و امریکایی تشبیه کرده است. این رسانه آلمانی نوشته، فهرست بلندی از مسائل مورد اختلاف میان برلین و واشنگتن از جمله سیاست در قبال ایران، خط لوله نورث استریم۲ و هزینه‌های دفاعی وجود دارد و از اینرو سخنرانی این دو مقام ارشد می‌تواند به یک دوئل تمام‌عیار لفظی تبدیل شود.

گوین ویلیامسون وزیر دفاع بریتانیا، هم در نشست مونیخ ضمن انتقاد شدید از روسیه، ناتو را بهترین ضامن امنیت اروپا خوانده است. ویلیامسون گفته: «امروز ناتو از همیشه مهم‌تر است، زیرا یک دشمن کهن به صحنه بازگشته است. روسیه همچنان بزرگ‌ترین تهدید برای ماست، زیرا فعالیت‌های غیرقانونی این کشور بدون محدودیت ادامه دارند.» وزیر دفاع بریتانیا به‌ویژه به نقض پیمان منع گسترش موشک‌های قادر به حمل کلاهک‌های هسته‌ای از سوی روسیه اشاره کرده و گفته: «روسیه می‎کوشد غرب را به رقابت تسلیحاتی جدید بکشاند، چیزی که غرب نمی‌خواهد.» خلاف وزیر دفاع بریتانیا، لحن سخنان ینس اشتولتنبرگ دبیرکل ناتو درباره روسیه معتدل‌تر بود. او از جمله تاکید کرد که حتی درباره موضوع سختی مثل نقض توافق‌های پیمان منع گسترش موشک‌های میان‌برد و دوربرد قادر به حمل کلاهک هسته‌ای نیز، می‌توان و باید با روسیه مذاکره کرد. دبیرکل نروژی ناتو، که قرار است با سرگئی لاوروف وزیرخارجه روسیه در حاشیه کنفرانس مونیخ گفت‌وگو کند، گفته: «آخرین شانس هنوز برای نجات پیمان منع گسترش موشک‌ها وجود دارد. برای تحقق این شانس، باید روسیه تا پیش از پایان مهلت شش ماهه لغو پیمان با از بین بردن سیستم تسلیحاتی جدید خود موافقت کند، اما نشانه‌های این توافق هنوز آشکار نشده‌اند.» گفته شده، تدابیر امنیتی نه تنها سطح شهر که آسمان مونیخ را نیز در بر گرفته و پرواز هواپیماهای بی‌خلبان ممنوع شده است.

   افزایش هزینه‌های نظامی

همزمان با برگزاری کنفرانس مونیخ که سهم کشورها در هزینه‌های ناتو یکی از موضوعات کلیدی آن است، موسسه بین‌المللی مطالعات امنیت اعلام کرده که امریکا باعث افزایش هزینه‌های دفاعی غرب در سال ۲۰۱۸ شده تا جلوی پیشرفت چین و روسیه در دسترسی به فناوری پیشرفته نظامی را بگیرد.یورونیوز نوشته، دونالد ترامپ همچنین به احتمال زیاد در کنفرانس ناتو که ماه آوریل برگزاری می‌شود کشورهای اروپایی را متقاعد خواهد کرد تا بار دیگر هزینه بیشتری را به این موضوع اختصاص دهند. در این مورد، دولت‌های اروپایی باید ۱۰۲ میلیارد دلار هزینه کنند تا بتوانند از پس این خواسته امریکا برآیند. ترامپ ۱۱ جولای و در جریان نشست سران ناتو در بروکسل نیز از اعضای ناتو خواسته بود تا چهار درصد تولید ناخالص داخلی خود را صرف هزینه‌های نظامی کنند.

به‌گزارش موسسه بین‌المللی مطالعات امنیت، هزینه‌های جهانی در زمینه سلاح و دفاع در ۲۰۱۸ حدود ۱.۸درصد افزایش داشته و به ۱.۶۷ تریلیون دلار رسیده است. همچنین بر اساس داده‌های منتشر شده توسط گزارش «توازن نظامی» در کنفرانس امنیت مونیخ، امریکا به تنهایی مسوول دستکم نیمی از این سطح افزایش است. در کشور چین نیز با اینکه رشد کند اقتصادی به‌تدریج موجب کاهش هزینه‌ها شده اما بودجه نظامی بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ میلادی حدود ۶ درصد افزایش یافته است. قدرت چین نیز در حال ورود به مرحله تازه‌ای است چنانچه آنها هواپیماهای بدون سرنشین را تولید کرده‌اند. پکن نیز نیروهای هوایی خود را ارتقا داده است و به فناوری‌های جدید از جمله موشک‌های کروز با سرعت بالا و هوش مصنوعی روی آورده است.در این گزارش همچنین فقدان جدی شفافیت در مورد هزینه‌کرد نظامی در خاورمیانه و شمال آفریقا مطرح شده است، جایی که هزینه‌های نظامی۴ تا ۱۱درصد هزینه تولید ناخالص داخلی کشورها را شامل می‌شود. این گزارش همچنین تاکید کرده که هیچ ارزیابی مالی در مورد سوریه و لیبی یا به‌ویژه کشورهای غیرشفاف مانند قطر و امارات در دسترس نبوده است.