دو خبر خوب برای بازار ارز: بازار متشکل و توافق با عراق
شاکری: اخبار روزهای اخیر اثر عمیق بر بازار ندارد تحریم به هسته سخت برخورد کرده است
گروه بانک وبیمه| احسان شمشیری|
به دنبال نوسانات قیمت ارز و سکه وطلا در روزهای اخیر، برخی کارشناسان با تحلیل شرایط بازار ارز و عوامل اثرگذار آن معتقدند که به تدریج می‌توانیم شاهد ثبات نسبی بازار ارز در اسفندماه باشیم. این کارشناسان با اشاره به آزادی ورود اسکناس ارز به کشور، استقبال تجار از سیاست تشویقی بانک مرکزی و افزایش عرضه ارز در ماه آینده، توافق با عراق در مورد معاملات با دینار و همچنین بازار متشکل ارزی، معتقدند که نوسانات نرخ ارز در روزهای اخیر به تدریج کنترل خواهد شد.
به گزارش تعادل، مجید شاکری تحلیلگر بازار ارز نیز با اشاره به دو خبر خوب ارزی از جمله ایجاد بازار متشکل ارزی و توافق با عراق بر پایه معاملات ارزی با دینار معتقد است که اخبار روزهای اخیر از جمله موضوع لوایح FATF، سررسید گواهی سپرده معادل ریالی ارز 230 هزار میلیارد تومانی در اسفندماه، حمله به خط حواله کانادا توسط مقام قضایی در کانادا، شایعه برخورد با صرافان در دوبی، ممنوعیت ری‌اکسپورت میعانات و فرآورده‌ها از کردستان عراق، اگرچه باعث رشد نرخ ارز در روزهای اخیر شده اما اثرات عمیق در نقشه ارزی ایران ندارد و نشان می‌دهد که امریکا به هسته سخت تحریم‌ها برخورد کرده و راه‌های ساده قبلی قابل تکرار نیست. لذا می‌توان امید داشت که بازار ارز بهتر شود.
خبرهای خوب برای بازار ارز
در این رابطه یک کارشناس اقتصادی، با تشریح دلایل افزایش قیمت ارز طی روزهای اخیر گفت: به لحاظ فنی، ارتباطی بین FATF و نرخ ارز وجود ندارد و برخی تصمیمات اتخاذ شده اخیر، منجر به آرامش بازار خواهد شد.
مجید شاکری در گفت‌وگو با مهر، در خصوص دلایل افزایش نرخ ارز طی هفته اخیر در بازار تهران گفت: روز دوشنبه بانک مرکزی توانست روند افزایشی که برای مدتی ادامه داشت را بشکند که با رسیدن به بعد از ظهر، به این موضوع نزدیک‌تر شد. این تحلیلگر اقتصادی افزود: بانک مرکزی چند بار شجاعانه نرخ ارز را در صرافی‌های بانکی بالا برد و مانع از ایجاد آربیتراژ وسیع بین نرخ بازار و صرافی شد؛ همین که این فهم در بانک مرکزی وجود دارد که فروش زیر نرخ ارز نه تنها باعث کاهش نرخ آن نمی‌شود؛ بلکه افزایش نرخ ارز را به دنبال دارد، بسیار عامل ارزنده‌ای است.
سررسید گواهی سپرده اثری ندارد
وی گفت: در رسانه‌ها روی این موضوع که سر رسید شدن سپرده‌های یک ساله (گواهی سپرده‌هایی که در بهمن و اسفند پارسال فروخته شد) در این مساله تاثیر داشته است، بحث بسیاری صورت گرفت؛ اما این موضوع نمی‌تواند چندان در افزایش نرخ ارز موثر بوده باشد؛ چراکه موازی این اثر افزایشی، یک اثر کاهشی بسیار مهم در نقدینگی داریم که کاهش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی بدون ارتباط به موضوع تهاتر بدهی‌ها را در برمی‌گیرد.
حواله در کانادا و صرافان در دوبی
شاکری به عوامل افزایش نرخ ارز در روزهای گذشته اشاره کرد و افزود: در چند روز اخیر اخبار مهمی نشر یافت که بازار بسیار آنها را جدی گرفت؛ از جمله این اخبار، حمله به خط حواله کانادا توسط مقام قضایی در کانادا بود؛ در این موضوع پیش از آنکه با مقام قضایی کانادایی طرف باشیم، با خزانه داری امریکا طرف هستیم؛ به نحوی که این اقدام کانادا می‌تواند در ادامه برنامه مبارزه با پولشویی در کازینوها و موضوع چینی‌ها باشد؛ اما بطور خاص دلایلی وجود دارد که نشان می‌دهد این موضوع نمی‌تواند بدون هماهنگی با خزانه داری امریکا و مشخصا برای ضربه زدن به کانال حواله ایران انجام گرفته باشد.
این کارشناس اقتصادی اظهار داشت: اگرچه کانادا خط فرعی کانال حواله ایران است؛ اما با توجه به کثرت ایرانیان در این کشور و همچنین به این دلیل که تسویه برخی از کالاهای اساسی در کانادا انجام می‌شود، این کانال اثرات بسیاری دارد که البته مهم‌تر از موضوع کانادا، این است که صرافی‌هایی در این کشور مورد تهاجم قرار گرفتند که صرافی‌های بزرگی بودند و نقش مهمی را در صرافان تهران داشتند و این مساله اثر جدی داشت.
شاکری با اشاره به نشر برخی شایعات منفی در بازار دبی، گفت: شایعاتی در دوبی مطرح شد مبنی بر اینکه قرار است در آینده با برخی صرافان برخوردهایی صورت بگیرد که این منجر به شکل‌گیری جو منفی شد؛ که اگرچه شایعه جدی نبود؛ اما صراف‌ها این خبر را جدی گرفتند.
صادرات مجدد میعانات در کردستان
وی ادامه داد: خبر دیگری که روی بازار اثر گذاشت، ممنوعیت ری اکسپورت میعانات و فرآورده‌ها از کردستان عراق بود که نشان داد خزانه داری امریکا یک تهاجم را به سمت منشأ ارز غیرنفتی آغاز کرده که به نظر می‌رسد یک خط سازماندهی شده خبری وجود دارد برای اینکه موضوع نرخ ارز در تهران را به موضوع FATF و عدم تصویب پالرمو وصل کنند.
این تحلیلگر اقتصادی با تاکید بر اینکه به لحاظ فنی واقعا در وضع موجود ارتباطی بین نرخ ارز و FATF وجود ندارد، اظهار داشت: بنابراین اینکه این خط رسانه‌ای تا این حد شدید پیگیری می‌شود نشان می‌دهد که انگیزه‌های سیاسی در داخل یا خارج درباره این موضوع وجود دارد.
شاکری در ادامه با بیان اینکه به‌طور طبیعی یک افزایش گردش پولی در ماه پایانی سال وجود دارد، تصریح کرد: هیچ کدام از عوامل مذکور چندان پایدار به نظر نمی‌رسند. البته این موضوع به این معنا نیست که بعد از پایان این موضوعات، ما یک روند کاهشی یا افزایشی را خواهیم داشت؛ اما اگر با روند کاهشی مواجه نشویم، معنایش این است که عوامل مقطعی دیگری متولد شده اند؛ که البته چنین عواملی فعلا متولد نشده‌اند و ظرفیت تولدشان کم است.
وی افزود: اجزای نقشه ارزی ایران نشان می‌دهد امریکایی‌ها برای ایجاد اخلال در نظام ارزی ایران، به هسته سخت برخورد کرده‌اند، زیرا لایه‌هایی که می‌توانستند به راحتی بردارند را برداشته‌اند.
دو خبر خوب، بازار متشکل ارزی و عراق
شاکری اظهار داشت: نکته بعدی این است که ما دو خبر بنیادین خوب داریم که روی بازار ارز اثر مثبت دارد؛ خبر خوب اول، موضوع بازار متشکل ارزی است. این بازار یک شکل معمول افزایش نرخ ارز، یعنی افزایش از طریق افزایش بازار فردایی (به این معنا که نرخ نقدی تهران از روی فردایی محاسبه شود) را تغییر خواهد داد و تعیین نرخ تهران ازطریق دوبی را نیز با تغییر مواجه خواهد کرد که از این بابت، جلوی بسیاری از افزایش‌ها را می‌تواند بگیرد و از طرف دیگر دست بانک مرکزی برای مداخله منعطف، موزون و غیرشکسته بازتر شده و واکنش‌ها سریع‌تر می‌شود.
بازار عراق
وی افزود: خبر خوب دوم، اجرایی شدن توافقات رییس کل بانک مرکزی در عراق است؛ با توجه به اینکه هم مبادلات ما با عراق تقریبا تحریم ناپذیر است و با توجه به اینکه دینار ارز جایگزین دلار است ظرفیت خوبی را برای میزبانی انتقالات مالی ایران در آینده دارد؛ پس در مجموع اگر روند کاهشی نرخ ارز همچون دیروز، امروز هم ادامه یابد یک روز تاریخی را از سر رد می‌کند.
شاکری افزود: عوامل بنیادی که امروز در بازار وجود دارد و اثرگذار است، تا حدی گذرا هستند و می‌تواند در مقطع دیگری پی گرفته شود؛ اما هزینه زیادی برای تحریم‌گر دارد و زدن این عوامل به سادگی زدن اجزای قبلی نقشه ارزی ایران نیست.
وی گفت: یک فلسفه کلی وجود دارد و آن اینکه، اگر ما فعال بوده و بطور دایم به دنبال راه‌حل‌ها باشیم، آینده خوبی قابل تصور خواهد بود؛ نقش کنش‌گری بانک مرکزی در بلندمدت مهم‌تر از وقایع گذرا است و با توجه به اینکه بانک مرکزی کنش خوبی می‌کند، به اقدامات این بانک و قدرت آن در مدیریت بازار امیدوار شده ایم؛ هر چند که اساسا نمی‌توان پیش بینی دقیقی انجام داد.
وی تاکید کرد: می‌توانم بگویم که عوامل بنیادی مثبتی پیش رو داریم که ما را نسبت به گذشته امیدوار‌تر می‌کند.
ذخایر ارزی بالا
احسان سلطانی کارشناسان اقتصادی نیز در کانال خود نوشت: با وجود تحریم‌ها، بانک مرکزی دخائر ارزی کشور را حدود ۱۰۰ میلیارد دلار حفظ کرده است.شایعات و انتشار اخبار جعلی درخصوص ته کشیدن ذخایر ارزی، در جهت تحریک مردم برای هجوم جهت خرید ارز و به تبع آن افزایش نرخ ارز صورت می‌گیرد.
صادرکنندگانی که ارزهای حاصل از صادرات را برنگردانده‌اند و سفته بازان سخت در پی افزایش نرخ ارز هستند.دولت در صورتی که حسن نیت دارد، باید با اخلال گران ارزی و شایعه‌سازان و جوسازان و رسانه‌هایی که در پی افزایش نرخ ارز هستند، برخورد قاطع کند.
نرخ‌ها در بازار
روز سه شنبه 30 بهمن 97 قیمت لحظه‌ای سامانه سنا برای دلار 12 هزار و 800 تومان و یورو 14 هزار و 700 تومان اعلام شد. همچنین نرخ‌های میانگین ارز در روز دوشنبه برای دلار 12 هزار و 798 تومان، یورو 14 هزار و 656 تومان، درهم 3 هزار و 464 تومان، یوآن 1هزار 904 تومان و لیر ترکیه 2هزار و 515 تومان، پوند 16128 تومان اعلام شده است.
به گزارش تعادل، در صرافی‌های مجاز و ملی نیز نرخ فروش دلار 12800 و نرخ خرید دلار 12700 و نرخ فروش یورو 14700 و نرخ خرید یورو 14600 تومان اعلام شد و در بازار آزاد و نقدی نیز دلار بین 13100 تا 13300 تومان معامله شده است.
به گزارش تعادل، در بازار طلا نیز با اعلام هر اونس جهانی 1329 دلار و دلار نقدی 13300 تومان، نرخ طلا و سکه نیز افزایش یافت. قیمت سکه تمام بهار آزادی طرح جدیدروز سه‌شنبه۳۰بهمن۹۷ به ۴میلیون و 535 هزار تومان رسید. همچنین قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم ۴ میلیون و ۳۵۰ هزار تومان، نیم سکه ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، ربع سکه ۱ میلیون و ۵۸۰ هزار تومان و سکه یک گرمی ۸۱۰ هزار تومان بود. هر اونس طلا در بازارهای جهانی ۱۳۲9 دلار و هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز ۴۲2 هزار و 200 تومان، مظنه مثقال 17 عیار نیز 1 میلیون و 829 هزار تومان قیمت خورد.
برخی کارشناسان در این زمینه معتقدند که حباب سکه تمام با افزایش‌های اخیر بین 370 تا 413 هزار تومان شده است. در این رابطه رییس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر، با تاکید بر اینکه نوسانات و تغییرات قیمت ارز بر بازار طلا و سکه تاثیر داشته و قیمت‌ها را افزایشی کرد، گفت: حباب سکه کاهش یافته و اکنون حدود ۳۷۰ هزارتومان است.
محمد کشتی‌آرای در گفت‌وگو با ایبِنا درباره وضعیت بازار، اظهار داشت: افزایش قیمت ارز طی روزهای اخیر در حالی موجب افزایش قیمت طلا و سکه شد که تقاضا در این بازار کاهش یافته و حباب سکه نیز به ۳۷۰ هزار تومان رسیده است.
وی افزود: این موضوع نشان‌دهنده این است که افزایش یا کاهش تقاضا تاثیری بر قیمت‌ها ندارد. در حال حاضر داد و ستد در بازار عادی و تقاضا و عرضه متعادل است، اما قیمت قطعات کوچک‌تر سکه به دلیل تقاضای بیشتری که دارد، نسبت به قیمت واقعی حباب دارد.
رییس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر، درباره تاثیر نوسانات قیمتی اونس جهانی در روزهای اخیر بر قیمت طلا داخلی، اظهار داشت: اونس جهانی طی رزهای اخیر با نوسان قیمت همراه بوده و از روز گذشته تانون افزایش ۴دلاری داشته، اما این تغییرات قیمتی ارز بیش از نوسانات اونس جهانی بر قیمت طلا داخلی موثر است.
کشتی آرای درباره واکنش بازار به ایام پایانی سال و عید نوروز و همچنین روز میلاد حضرت زهرا (س) و روز مادر، گفت: اینگونه موارد دیگر مانند گذشته تاثیری در بازار ندارد زیرا قدرت خرید مردم کاهش یافته و هدیه طلا، اقبال گذشته را ندارد زیرا مردم توان خرید طلا را با توجه به قیمت‌های فعلی ندارند.
به گفته وی، قیمت سکه طرح قدیم ۴ میلیون و ۳۶۰ هزار تومان، سکه طرح جدید ۴ میلیون و ۵۳۰ هزار تومان، نیم سکه دو میلیون و ۴۹۰ هزار تومان، ربع سکه یک میلیون و ۵۶۰ هزار تومان، سکه گرمی ۸۰۰ هزار تومان و هر گرم طلا ۱۸ عیار نیز ۴۲۳ هزار و ۷۰۰ تومان است.
ورود اسکناس ارز به کشور آزاد است
از سوی دیگر، گمرک ایران اعلام کرد: ورود اسکناس ارز به کشور به هر میزان برای اشخاص حقیقی و حقوقی بلامانع است و هیچ یک از دستگاه‌های امنیتی، انتظامی و گمرک حق ممانعت از آن را ندارند.
در بخشنامه گمرک ایران آمده است: پیرو بخشنامه‌هایی درخصوص شرایط ورود ارز به کشور مطابق با بند (۴) مصوبات جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی کشور مورخ 10 مهر 97، هر شخص حقیقی و حقوقی می‌تواند با رعایت مقرراتی که بانک مرکزی اعلام کرده به هر میزان اسکناس ارز وارد کشور نماید و هیچ یک از دستگاه‌های امنیتی، انتظامی و گمرک حق ممانعت از آن را ندارد، هرگونه ممانعت تخلف اداری محسوب می‌شود و فرد متخلف در صورت محکومیت در بار اول به انفصال موقت به مدت ۶ ماه و در صورت تکرار به مجازات‌های بالاتر محکوم می‌شود.
استقبال تجار از سیاست تشویقی
از سوی دیگر، سیاست تشویقی بانک مرکزی برای بازگشت ارز حاصل از صادرات در حالی اجرایی شده که اخبار حکایت از استقبال تجار بخش خصوصی از این اقدام دارد. بانک مرکزی اخیرا در راستای تشویق صادرکنندگانی که مطابق دستورالعمل‌های ابلاغی نسبت به بازگشت ارز حاصل از صادرات خود اقدام کرده‌اند، مشوق‌هایی را در نظر گرفته و شرایط بازگشت ارز را برای این دسته از صادرکنندگان تسهیل کرده است.
بر این اساس صادرکنندگانی که بیش از ۶۰ درصد ارز حاصل از صادرات خود را به کشور بازگردانده‌اند، می‌توانند میزان بیشتری از ارز خود را به صورت حواله یا اسکناس به صرافی‌ها بفروشند و از سوی دیگر ملزم به ارایه درصد کمتری از ارز خود به سامانه نیما نسبت به سایر صادرکنندگان خواهند بود.
معاون اسبق ارزی بانک مرکزی در این رابطه اظهار داشت: تصمیمات متنوعی در مقاطع مختلف در خصوص بازگشت ارز حاصل از صادرات به کشور اتخاذ شده و مقاومت‌هایی نیز از طرف اتاق بازرگانی و تعدادی از صادرکنندگان وجود دارد، اما واقعیت این است که برای مقابله با آثار تحریم‌ها، ورود ارز به سیستم اهمیت بالایی دارد.
وی با بیان اینکه آمارها نشان می‌دهد که صادرات در این مدت نه تنها کاهش نیافته بلکه رشد خود را نیز داشته است، گفت: بانک مرکزی برای اینکه این امکان را داشته باشد که تامین مالی ثبت سفارش‌های مورد انتظار را اجرایی کند، نیاز به ارزی دارد که توسط صادرکنندگان و سیستم بانکی ارایه می‌شود.
وی با بیان اینکه تلاش بانک مرکزی برای جذب این ارزها با روش تشویقی نگاه مثبتی است که تعامل با صادرکنندگان را بیشتر می‌کند، گفت: مقاومتی که از طرف برخی صادرکنندگان انجام می‌شود با تفاهم و تعامل بیشتر می‌تواند کاهش یابد چرا که همین صادرکنندگان باید نیاز ارزی خود را از محل ارز حاصل از صادرات تامین کنند.
وی خاطرنشان کرد: بانک مرکزی راه‌حل‌های مختلفی مانند فروش ارز به صرافی‌ها و استفاده از ارز صادراتی برای واردات کالاهای خود صادرکنندگان یا دیگران را در نظر گرفته و قدم مثبتی را برای کمک به بازگشت ارز برداشته و باید منتظر استقبال تجار از این اقدام بانک مرکزی باشیم.
این سیاست تشویقی در حالی اجرایی شده که عبدالناصر همتی؛ رییس کل بانک مرکزی نیز معتقد است که این تصمیم افزایش عرضه ارز را در پی خواهد داشت. وی تلاش عده‌ای برای بر هم زدن بازار ارز را در راستای مقابله با این سیاست جدید دانسته و گفته است که این افراد اطمینان دارند که با صدور مجوز اخیر بانک مرکزی به برخی صادرکنندگان برای عرضه ارز خود در صرافی‌ها در یک‌ماهه باقیمانده سال، تعادل بازار به نفع عرضه به هم خواهد خورد و لذا اقدام به پیشگیری کرده و جو تبلیغاتی لازم را برای خنثی کردن آن به وجود آوردند.
بانک مرکزی نیز از شتاب گرفتن فروش ارز صادرکنندگان خصوصی در سامانه نیما خبر داد. براساس اعلام بانک مرکزی علاوه بر عرضه نزدیک به ۱۰ میلیارد دلار از سوی بانک مرکزی، پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها و شرکت ملی گاز در سامانه نیما، صادرکنندگان غیرنفتی بخش خصوصی فروش ارز ناشی از صادرات خود را در نیما افزایش داده‌اند و این مبلغ از ۱۶ مرداد تا ۲۹ بهمن از یک میلیارد یورو فراتر رفته است که البته این مبلغ علاوه بر عرضه صادرکنندگان در صرافی‌ها و اختصاص ارز به واردات خودشان است.
