سکته سریالی

گروه بورس | سمیرا ابراهیمی|

این روزها سنگ زیر پای معاملات بازار سرمایه زیاد است و ناگهان لنگ می‌شود. در هفته‌های اخیر، این اتفاقات به وفور رخ داده و تبعاتی همچون از بین رفتن سفارش‌های ثبت شده، ابطال معاملات و در بهترین حالت، کندی معاملات نیز مشاهده می‌شود. عدم به روز رسانی سیستم اصلی معاملات به عنوان مهم‌ترین عامل بروز اختلالات در سامانه‌های معاملاتی عنوان شده است. این مشکلات در ماه‌های اخیر با رشد قابل توجه تعداد شرکت‌کنندگان در عرضه‌های اولیه بیشتر به چشم آمده است و همانطور که مشخص است در مواقعی موجب متوقف شدن انجام کلیه معاملات در بازار شده است.

حال در این روند، اقدامات مسوولان برای رفع این اختلالات کافی نبوده و همچنان شاهد بروز این اختلالات و حتی بروز مشکلاتی جدید ناشی از این اقدامات در بازار بوده‌ایم. از جمله این مشکلات می‌توان به بروز مشکل در سفارش‌گیری معاملات در مرحله پیش گشایش و بروز مشکلات در ویرایش جدید ایستگاه‌های معاملاتی کارگزاری‌ها که در روز‌های اخیر عملیاتی شده، اشاره کرد. در این تغییرات 3 فرمت از 4 فرم موجود در سیستم معاملات حذف شده و در فرمت باقیمانده، شاهد بروز مشکلاتی چون مشخص نبودن جایگاه سفارش معامله‌گر در عمق مظنه، نمایش تعداد و حجم سفارش‌ها در صفحات متعدد به جای یک صفحه و امکان پذیر نبودن تعیین مجموع حجم معاملات، پیش فرض گزینه خرید بوده‌اند. بنابراین ضروری است که ناظر بازار، تمهیدات جدی برای جلوگیری از مشکلاتی که در نهایت منجر به زیان مالی و زمانی سرمایه‌گذاران و کارگزاران می‌شود را بیندیشد.

روز گذشته، در راستای از دسترس خارج شدن‌های سریالی سامانه معاملات، ‌وب‌سایت مدیریت فناوری بورس به‌دلیل اختلال از دسترس معامله گران خارج شد. البته این اختلال در حد کند شدن معاملات چند دقیقه‌ای سامانه معاملات در ساعت ابتدایی بازار بوده، و پیگیری‌های «تعادل»  از چند کارگزاری، حاکی از آن بود که برخی از آنها اصلا متوجه کندی سامانه و اختلال پیش آمده نشدند. برخی دیگر نیز تنها از کند شدن در روز جاری ناراحت بودند، اما بطور کلی کارگزاران و معامله گران، از قطعی‌های پیوسته در روزهای اخیر گلایه‌های زیادی دارند که باعث ایجاد مشکل در روند کاری آنها شده است.

  پاسخ فرافکنانه و تحریم آسیب‌رسان

البته مرتضی آنالویی، مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران در اظهارنظری بطور قاطعانه اعلام کرد که مشکلی در سامانه معاملات وجود ندارد، ‌اما اینترنت سراسری دچار مشکل می‌شود که همین موضوع باعث می‌شود سامانه معاملات با کندی عملکرد همراه شود.  البته پشتیبان فرانسوی شرکت اتوس که تعهدی 3 ساله برای پشتیبانی از سامانه معاملاتی خریداری شده داشت، ‌به دلیل برقراری تحریم‌ها، ‌به تعهدات خود عمل نمی‌کند و دقیقا عملی که هنگام تحریم‌های قبلی رخ داد، ‌این‌بار نیز برای سامانه معاملات رخ داده است.  حال آنکه با وجود ریسک‌های متعدد بر شرکای کلی بازار سهام که هر کدام به نوعی بازدهی را کاهش می‌دهند، اکنون وجود مشکل در سامانه معاملات نیز مزید بر علت افزایش ریسک در این بازار شده است و اقدامات مربوط به خرید و فروش را با خطرات جدی مواجه می‌کند. در این مورد برخی از کارگزاران می‌گویند که وقتی گزارش ایجاد مشکل را به شرکت مدیریت فناوری بورس تهران می‌دهند، این شرکت بطور کلی منکر هر گونه مشکل در هسته معاملات می‌شود. بنابراین امکان آوردن سرمایه‌گذاران بزرگ داخلی و در قدم بعدی جذب سرمایه‌گذار خارجی برای این بازار با دشواری‌های زیادی همراه شده است.