تنوع ابزارهای مالی در فرابورس
به گفته مدیرعامل فرابورس برای این بازار طی 10 سال گذشته دو بار برنامه استراتژی تدوین و اصلاح شده است که این برنامه‌ها 4 ساله بوده و اکنون نیز در سال دوم برنامه دوم قرار داریم. امیر هامونی مهم‌ترین استراتژی در دستور کار فرابورس را «تمایز» عنوان کرد و افزود: در این سال‌ها تلاش کرده‌ایم تا با راه‌اندازی ابزارهای جدید مالی و نوآوری در این بخش محصولات متمایزی متناسب با سلایق متفاوت سرمایه‌گذاران رونمایی کنیم. به گزارش فرابورس و به گفته وی، در حالی که تا پیش از تشکیل فرابورس تنها سهام، حق تقدم سهام و گواهی سپرده ارزی در بازار سرمایه معامله می‌شد، اما با راه‌اندازی فرابورس علاوه بر این موارد، گواهی حق تقدم استفاده از تسهیلات مسکن یا همان اوراق تسه نیز در این بازار قابلیت معامله پیدا کرد و در حال حاضر بسیاری از مردم فرابورس را به واسطه این اوراق می‌شناسند. هامونی عنوان کرد: در حال حاضر حتی ابزارهای متعددی در حوزه محصول در فرابورس ارایه شده است؛ به عنوان مثال گواهی حق اختراع از سوی دارنده آن می‌تواند به عنوان یک ورقه بهادار در بازار عرضه و معامله شود. بنابراین نوآوری در حوزه محصول را نیز طی این سال‌ها در دستور کار داشته‌ایم. مدیرعامل فرابورس ایران با بیان اینکه طی سال‌های اخیر بسیاری از اوراق مالی اسلامی و صکوک با موافقت کمیته فقهی سازمان در فرابورس راه‌اندازی شده است، بیان کرد: در حال حاضر با آنکه در بورس لوکزامبورگ بسیاری از اوراق مالی اسلامی معامله می‌شود، اما این بورس اوراق رهنی را جزو اوراق اسلامی نمی‌داند در حالی که کمیته فقهی سازمان بورس، MBS را جزو اوراق بهادار اسلامی قلمداد کرده‌اند.
وی تکنولوژی را وجه دوم سرعت‌بخشی به نوآوری‌های مالی دانست و افزود: در این زمینه نیز اقدامات متعددی از سوی مدیریت فناوری بورس یا سایر نهادها صورت گرفته است و ما نیز در فرابورس سندباکس را برای کوتاه‌تر شدن تولد یک ابزار مالی جدید معرفی کردیم؛ یعنی در یک محیط جعبه شنی بدون هیچ‌گونه مقرراتی یک ابزار جدید به صورت پایلوت راه‌اندازی و تست شود و سپس با پشت سر گذاشتن آزمایش‌های خود راهی بازار سرمایه شود. هامونی با اعلام اینکه 40 درصد صندوق‌های جسورانه در دنیا روی حوزه‌های تکنولوژی و بطور خاص بلاکچین سرمایه‌گذاری می‌کنند، گفت: باید ببینیم بلاکچین چه کمکی به بازار سرمایه و چه نیازی از آن را برطرف می‌کند. مدیرعامل فرابورس با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های جدید همانند بلاکچین در بورس‌هایی همچون توکیو، استرالیا و ... به منظور شناسایی هویت مشتری (KYC) در دستور کار قرار گرفته است، عنوان کرد: ما نیز برای سرعت‌بخشی به فرایندهای کاری ارکان بازار سرمایه می‌توانیم از آن بهره ببریم.
نقش بلاکچین در بازار سرمایه
به گفته وی برای آنکه یک پیمانکار بتواند اسناد خزانه اسلامی را که او جای طلب خود از دولت دریافت می‌کند در فرابورس به فروش برساند با روش‌های معمول یک تا دو ماه زمان می‌برد؛ یعنی دستگاه‌ها و نهادهای مختلفی اعم از دولت، سازمان برنامه و بودجه، وزارت اقتصاد، سپرده‌گذاری مرکزی، فرابورس و .. درگیر این مساله می‌شوند، اما بلاکچین در این حوزه بسیار کمک‌کننده است، به بیان دیگر علاوه بر نقش این تکنولوژی در تسریع شناسایی هویت مشتری، بلاکچین می‌تواند در سرعت‌بخشی به فرایندهای کاری مابین ارکان چه در داخل و چه در خارج از بازار سرمایه راهگشا باشد و این فرایندها را بهینه کند.
هامونی با اشاره به اینکه خاصیت بلاکچین اعتماد و اعتبارسنجی است و می‌توان از آن به عنوان مثال در معاملات عمده بورس‌ها استفاده کرد، ادامه داد: همان‌طور که می‌دانید هم‌اکنون در جریان صحت اعتبار خریداران عرضه‌های عمده باید از دستگاه‌های متعددی مانند سازمان خصوصی‌سازی، سازمان امور مالیاتی و ... استعلام کرد، اما بلاکچین فرایند استعلام اعتبار خریداران را تسهیل و تسریع می‌کند و برای آنکه بهره‌گیری از این فناوری به تهدید بدل نشود باید بسترهای قانونی آن به درستی و با دقت دیده و تدوین شود.
وی در خصوص هوشمندسازی در بحث نظارت بر معاملات نیز افزود: معاملات سهام که متکی به اطلاعات نهانی شرکت‌هاست در قانون جرم‌انگاری شده است اما دیگر نمی‌توان با روش‌های معمولی و سنتی و به صورت دستی این معاملات را بررسی و رصد کرد، بنابراین راهی نداریم جز اینکه در این زمینه به دنبال ابزارهای هوشمند برویم. مدیرعامل فرابورس با بیان اینکه به سمت بهره‌گیری از تخصص فارغ‌التحصیلان رشته‌های هوش مصنوعی، مهندسی نرم‌افزار، ریاضی، آمار و... در بحث نظارت بر معاملات رفته‌ایم تا برای نظارت از نرم‌افزارهای متناسب با این نیاز استفاده می‌کنند، خاطرنشان کرد: در حال برنامه‌ریزی برای نوشتن سامانه‌های نظارتی هوشمند هستیم یعنی داده‌های معاملاتی را در نرم‌افزار بریزیم و معاملات را رصد کنیم.
