ماکری، گزینه ناگزیر آرژانتینی‌هاست؟
گروه جهان| طلا تسلیمی|
آرژانتین اواخر سال جاری میلادی انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار می‌کند، اما محدودیت‌های رقابت از همین حالا نمایان شده‌اند. موریسیو ماکری رییس‌جمهوری کنونی از ائتلاف راست میانه «پیش به سوی تغییر» درصدد شرکت مجدد در انتخابات بر خواهد آمد. اگرچه هنوز مشخص نیست که ماکری در این انتخابات با چه کسی رقابت می‌کند، اما شکی نیست که رقیب او یک پرونیست (از حامیان خوان پرون رییس‌جمهوری پیشین آرژانیتن) خواهد بود. در حقیقت، حتی این احتمال وجود دارد که کریستینا فرناندز کرشنر رییس‌جمهوری پیشین به عنوان رقیب او ظاهر شود. اگرچه کرشنر هنوز تمایل خود را به رقابت اعلام نکرده، اما نتایج نظرسنجی‌های کنونی نشان می‌دهد که این دو در صورت نامزدی و شرکت در انتخابات، در رقابتی به‌شدت نزدیک به دور دوم راه خواهند یافت. نظرسنجی‌ها همچنین نشان می‌دهند که علت اصلی محبوبیت هر یک از این دو، تنفر آشکارشان از طرف مقابل است و همین مساله سبب می‌شود رای‌دهندگان بین دو نامحبوب یکی را انتخاب کنند. باتوجه به اینکه ماکری در زمان روی کار آمدن محبوبیت زیادی داشت، عجیب است که آرژانتینی‌ها امسال تا این اندازه برای انتخاب رییس‌جمهوری بعدی با محدودیت مواجه هستند.
به نوشته «فارن پالسی»، پیروزی ماکری در انتخابات سال 2015 نقطه عطفی در فضای سیاسی آرژانتین بود. او اولین رییس‌جمهوری منتخب آرژانتین به شمار می‌رود که وابسته به دو حزب سنتی این کشور یعنی حزب پوپولیستی پرونیستی یا اتحادیه مدنی رادیکال نیست. در ماه دسامبر که دوره فعالیت دولت ماکری به پایان می‌رسد، او به اولین رییس‌جمهوری غیر پرونیستی تبدیل خواهد شد که از 1928 تاکنون موفق شده دوره کامل ریاست‌جمهوری را به پایان برساند. با توجه به گرایشات جناح راستی ماکری، پیروزی او در دور قبلی انتخابات نشانه‌ای حاکی از تغییر سیاست‌های محلی توسط اندیشمندانی است که چرخش به راست را در امریکای لاتین پیش‌بینی کرده بودند. (شواهد متعددی وجود دارد که این فرض را تایید می‌کند. پس از پیروزی ماکری، رهبران جناح راستی دیگر در منطقه روی کار آمدند: در سال 2016 پدرو پابلو کوچینسکی در پرو روی کار آمد و 2017 سباستین پینه‌را در شیلی قدرت را در دست گرفت. ایوان دوک در کلمبیا، ماریو عبدو در پاراگوئه و ژایر بولسونارو در برزیل هم سال 2018 روی کار آمدند.)
اگرچه آغاز به کار ماکری در آرژانتین برای اینکه در تاریخ به خاطر سپرده شود کافی است، اما ادامه کار او در سمت ریاست‌جمهوری چندان قابل‌توجه نبوده است. او در مراسم تحلیف خود وعده‌هایی همچون بهبود اقتصاد محاصره شده، کاهش فقر، پایان دادن به قطب‌سازی‌های سیاسی و بازگرداندن آرژانتین به عرصه جهانی را مطرح کرد، اما هنوز در هیچ یک از این زمینه‌ها اقدام قابل‌توجهی انجام نداده است.
در دور پیشین انتخابات ریاست‌جمهوری، ماکری در حالی روی کار آمد که فرناندز کرشنر دومین دوره ریاست‌جمهوری خود را به پایان رسانده بود و طبق قانون‌اساسی آرژانتین اجازه شرکت در رقابت‌های انتخاباتی را نداشت. همسرش نستور کرشنر هم پیش از او برای دو دوره رییس‌جمهوری آرژانتین بود. 12سال ریاست‌جمهوری کرشنرها با رونق کشاورزی و در نتیجه افزایش صادرات آرژانتین به‌ویژه دانه‌های سویا همزمان بود. کرشنرها از رشد ثابت اقتصادی که با افزایش قیمت کشاورزی همراه بود، استفاده کردند تا دستورکاری جاه‌طلبانه را پیش ببرند. آنها برنامه‌های رفاه اجتماعی را توسعه دادند و توافق‌نامه‌های جمعی را تقویت و بدهی‌های خارجی آرژانتین که از سال 2001 تلنبار شده بود را اصلاح کردند. آنها همچنین حجم بخش دولتی را افزایش دادند و مداخله دولت در اقتصاد را بیشتر کردند که تدابیر حمایت‌گرایانه به‌نفع صنایع داخلی و محدود کردن صادرات برای کاهش قیمت مواد غذایی را نیز شامل می‌شد. از آنجایی که درآمد دولت به‌شدت به مالیات‌های بالا بر صادرات دانه‌های سویا بستگی داشت، کرشنرها با کشاورزان درگیر شدند. اتهامات فساد هم به آشفتگی شرایط افزود. با بالا رفتن نرخ تورم، فرناندز در دور اول ریاست‌جمهوری خود در آمارهای رسمی دست برد و در دور اول در جهت کنترل ارز اقدام کرد.
تا پایان سال 2015 حدود یک سوم جمعیت آرژانتین فقیر بودند، تورم تقریبا 30درصد افزایش یافته و کسری بودجه به 7درصد تولید ناخالص داخلی رسیده بود. نارضایتی اقتصادی، اتهامات فساد و قطبی‌شدن فزاینده جامعه بر انتخابات سال 2015 سایه افکند. ماکری در حالی توانست به پیروزی برسد که حزب پرونیست بین طرفداران و مخالفان کرشنر دچار دو دستگی شده بود.
ماکری اگرچه در انتخابات ریاست‌جمهوری پیروز شد، اما حزب او در هر دو مجلس کنگره در اقلیت است و از این رو، او همواره مجبور بوده برای تصویب قوانین با گروه‌های پرونیستی مختلف مذاکره کند. او دولت خود را در میانه استقبال گسترده عمومی آغاز کرد و توانست مالیات‌ها بر صادرات و نرخ دوگانه ارز مبادلاتی را همزمان و بدون ایجاد وحشت و نگرانی، حذف کند. او از محبوبیت خود برای ترغیب پرونیست‌ها برای حمایت از قوانین پیشنهادی خود استفاده کرد؛ قوانینی که امکان دسترسی او به بازارهای مالی بین‌المللی را فراهم آورد. او از نرخ پایین بهره استفاده کرد تا وام‌های کم‌هزینه برای شرکت‌های مالی فراهم آورد و به‌مرور زمان استراتژی کاهش بدهی‌های عمومی را پیش ببرد. این استراتژی در انتخابات میان‌دوره اکتبر 2017 موفق به‌نظر می‌رسید چراکه ائتلاف حاکم موفق شد سهم خود را در کنگره 40درصد افزایش دهد و کرسی 13منطقه انتخاباتی از مجموع 24منطقه را به دست آورد.
اما روزهای خوش دولت ماکری کوتاه بودند. لایحه اصلاح دستمزدهای بازنشستگان در ماه دسامبر به تظاهرات گسترده عمومی منجر شد و نگرانی از بازگشت روزهای بی‌ثباتی در آرژانتین را تشدید کرد. این مساله نشان می‌داد که دولت هنوز مهارت و حساسیت سیاسی لازم را ندارد. اقدام فدرال رزرو امریکا در افزایش نرخ بهره هم با کاهش تمایل سرمایه‌گذاران به بازارهای نوظهور انجامید که کاهش شدید ارزش پزو ارز ملی آرژانتین را در پی داشت و ماکری را مجبور کرد از صندوق بین‌المللی پول درخواست وام کند. در سال 2018 نرخ تورم آرژانتین به 50درصد رسیده و اقتصاد بیش از 2درصد کوچک شده بود. همانطور که انتظار می‌رود، مشکلات اقتصادی در نظرسنجی‌ها مهم‌ترین مساله برای عموم مردم است. پرونیست‌ها هنوز درگیر اختلافات داخلی هستند، اما فرناندز محتمل‌ترین گزینه آنها برای نامزدی ریاست‌جمهوری به نظر می‌رسد. استراتژی انتخاباتی ماکری همچنان تاکید بر رسوایی‌های فساد کرشنرهاست. در چنین شرایطی میزان عدم محبوبیت این دو نامزد تعیین‌کننده پیروزی دیگری است. شاید اگر نامزد سومی وارد رقابت شود، شرایط اندکی تغییر کند.
