بازتاب تغییر رویکردهای مدیریتی در مصوبه‌های شهری
گروه راه و شهرسازی|آزاده کاری |
اردیبهشت سال گذشته در جریان انتخابات شوراهای شهر و روستا لیست امید اصلاح‌طلبان به شکل یکپارچه آرای شهروندان تهرانی را به خود اختصاص دادند و از ابتدای شهریور 96 رسما فعالیت خود را در شورای شهر آغاز کردند. اعضای شورای پنجم بعد از روی کار آمدن محمدعلی نجفی را به عنوان شهردار انتخاب کردند. نجفی بعد از روی کار آمدن در اولین نشست خبری خود در گزارشی با نام سند تحویل و تحول از تخلفات دوره گذشته رونمایی کرد؛ قراردادهایی که صرف انتخابات شد، خیانت در صندوق ذخیره کارکنان شهرداری و ماجرای استخدام ۱۳ هزار نفری در شهرداری موضوعاتی بودند که شهردار وقت تهران از آنها پرده برداشت. اما پر از مدتی استعفا کرد، البته اعضای شورای شهر ابتدا استعفای او را نپذیرفتند، اما در نهایت استعفای نجفی پذیرفته شد.شهردار منتخب بعدی محمدعلی افشانی از اعضای شورای مرکزی حزب اعتماد ملی بود. افشانی روز ۲۳ اردیبهشت ۹۷ در رقابت با مکارم حسینی، با اخذ ۱۹ رای شهردار تهران شد.اما فقط چند هفته پس از شهردار شدن او بود که زمزمه‌هایی مبنی بر بازنشسته بودن شهردار و خروج او از شهرداری شروع شد.همزمان قانون منع به کارگیری بازنشستگان در سازمان‌های دولتی و نهادهای عمومی توسط مجلس تصویب شد و با وجود تلاش‌های اعضای شورای شهر و حتی برگزاری جلسه با نمایندگان مجلس محمد علی افشانی مجبور به ترک شهرداری شد و اعضای شورای شهر روز یک‌شنبه 22 آبان عباس آخوندی را با ۱۶ رای و پیروز حناچی را با ۱۱ رای به عنوان دو گزینه نهایی شهرداری تهران انتخاب کردند که در نهایت، عباس آخوندی با ۱۰ رای از رقابت برای دستیابی به این سمت بازماند. بعداز انتخاب حناچی گمانه زنی‌هایی برای تایید و عدم تایید او وجود داشت و در نهایت 7 آذر سال جاری با حکم تایید وزارت کشور پیروز حناچی رسما فعالیت خود را در شهرداری تهران آغاز کرد.بنابراین طی یک سال و شش ماه گذشته شهرداری تهران شرایط بی‌ثباتی را تجربه کرد که در مدیریت شهر نیز بی‌اثر نبود و لیست امید آن طور که تهرانی‌ها انتظار داشتند نتوانستند رضایت مردم را جلب کنند. البته این بدان معنا نیست که عملکرد شورای شهر کاملا منفی بوده است. لغو مصوبه برج باغ‌ها را می‌توان به عنوان نقطه عطف تصمیم‌گیری‌های شورای پنجم برشمرد. مصوبه‌ای که در شورای دوم به تصویب رسید و منجر به نابودی بیش از 128 هزار هکتار از باغ‌های تهران شد. به گزارش «تعادل»، تصویب برنامه 5 ساله سوم توسعه و نیز بررسی لایحه بودجه سال 98 از دیگر فعالیت‌های شورای پنجم است که هر دو در ماه‌های پایانی سال صورت گرفت.
توسعه فضاهای عمومی و تفرجگاهی
محمد سالاری رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر در گفت‌وگو با «تعادل» به بیان مهم‌ترین اقدام‌ها و تصمیم‌های شورا و شهرداری طی سال جاری در حوزه شهرسازی و معماری پرداخت و گفت: ما در طول یک سال گذشته در کمیسیون شهرسازی و معماری سعی کردیم در راستای تحقق ماموریت‌های حوزه شهرسازی و معماری تصمیم‌های خوبی را اتخاذ کنیم. یکی از این تصمیم‌ها این بود که در فرایند تدوین و تصویب برنامه 5 ساله سوم شهرداری تهران که قرار است به عنوان یک سند فرادست در مدیریت شهری ملاک عمل قرار بگیرد، همه ماموریت‌های حوزه شهرسازی به خصوص ماموریت‌های اولویت‌دار با رویکرد توسعه انسان محور در شهر تهران، احکام و سرفصل‌های خوبی را بگنجانیم. از جمله این رویکردها توجه جدی به فضاهای عمومی، میدانگاه‌ها و عرصه‌های سبز و باز در محدوده شهر تهران بوده است. در این خصوص شهرداری تهران را ملزم کردیم به منظور افزایش دامنه اختیارات شهروندان و جامعه شهری دراستفاده از فضاهای عمومی شهر نسبت به مناسب‌سازی و تجهیز و تبدیل به عرصه‌های تفرجگاهی اقدام‌های لازم را انجام دهد.
توجه به زیست شبانه
او با بیان اینکه یکی دیگر از رویکردها الزام شهرداری تهران به ظرفیت‌سازی و بستر‌سازی لازم برای تحقق زیست شبانه تهران است، تصریح کرد: امروزه در دنیای معاصر حیات شبانه به یکی از پارادایم‌های جدی و غالب در شهرها تبدیل شده است. همچنین به دلیل افزایش قابل توجه جمعیت شهری مجموعه شهروندان ساکن در شهرها و نیز گردشگران انتظار دارند مدیریت شهری و سایر نهادهای تصمیم‌گیر در این حوزه بستر‌سازی لازم را به منظور استفاده شهروندان از فرصت زمانی شب‌ها آن هم در محدوده‌هایی از شهر که دارای اماکن تاریخی و میراثی هستند یا عرصه‌های باز سبز و محل‌هایی که شهروندان می‌توانند از آن استفاده کنند، توجه کنند.
سالاری یکی دیگر از رویکردهای مورد توجه در برنامه 5 ساله سوم شهر را بازنگری طرح‌های توسعه شهری دانست و گفت: از جمله طرح تفضیلی که حدود 6 سال از اجرایی شدن آن می‌گذرد و با توجه به طول مدت 6 سال، مدیریت شهری ابتدا باید نسبت به آسیب‌شناسی و بررسی تبعات مثبت و منفی آن اقدام شود و در مرحله بعد نسبت به بازنگری مبتنی بر مطالبات شهروندان و اولویت‌هایی که کمیسیون شهرسازی و معماری مشخص کرده است، اقدام کند.
ایمن‌سازی شهر تهران
به گفته رییس کمیسیون معماری و شهرسازی ایمن‌سازی ساختمان‌ها و ایمن‌سازی شهرتهران از موضوعات بسیار جدی بوده است که هم در جلسات کمیسیون، هم در طرح‌هایی که کمیسیون شهرسازی به صحن ارایه کرد و به مصوبه تبدیل شد و هم در برنامه 5 ساله به آن توجه شده است. سالاری در این باره توضیح داد: یکی از ماموریت‌هایی که در شهر تهران مغفول مانده است، ایمن‌سازی شهر و عدم توجه جدی به پیوست‌های مطالعاتی مربوط به پدافند غیر عامل و نیز مقررات مربوط به استانداردهای ایمنی در فرایند ساخت و سازها بوده و هست. در این خصوص هم تصمیم‌های خوبی اتخاذ شد و اکنون شهرداری تهران در فرایند صدور پروانه به این موضوع توجه بسیار جدی دارد.
ساماندهی باغات کن و فرحزاد
یکی از موضوعات مهم دیگری که کمیسیون معماری و شهرسازی در راستای رفع مشکلات زیست محیطی شهر و نیز در جهت تحقق ماموریت‌های شهرسازی انجام داد، حفاظت و صیانت از باغ‌های شهر تهران بود. او در این باره گفت: ما از شورای چهارم در حال پیگیری بودیم تا باغات انبوه و بهم پیوسته شهر تهران را ساماندهی کنیم که در این دوره این امر محقق شد و طرح موضعی ساماندهی صیانت و حفاظت از باغ‌های چندصد هکتاری کن و فرحزاد با پیگیری شورای عالی شهرسازی و معماری کشور به تصویب رسید و ابلاغ شد.با اقدام‌های شهرداری تهران که قرار است ذیل این سند انجام شود شاهد ایجاد فضای تفرجگاهی بسیار بی‌نظیر در شهر تهران برای استفاده شهروندان از این باغات انبوه خواهیم بود.
او ادامه داد: لغو مصوبه برج باغ‌ها نیز اتفاق مثبت دیگری بود که دراین شورا انجام شد. بیش از 10 سال اجرای این مصوبه باعث شده بود تا باغ‌های ارزشمند شهر تهران از بین برود .با وجود اینکه نیت تصمیم‌گیران در این خصوص حفظ باغ‌ها بود اما اتفاقاتی که در فرایند اجرا به وجود آمد عملا منجر به از بین رفتن باغ‌ها شد و تبعات سوء آن باعث شد که در شورای پنجم با همکاری کمیسیون محیط زیست و سلامت طرحی را مبنی بر لغو این مصوبه ارایه و مصوبه خانه باغ را با رویکرد حفاظت حداکثری از درختان و باغ‌ها جایگزین آن کردیم تا حداقل بارگذاری ممکن در باغ‌ها انجام شود که به‌شدت مورد استقبال شهروندان قرارگرفت.
او با بیان اینکه یکی دیگر از موضوعات مهم که در سال جاری در کمیسیون معماری و شهرسازی مورد بررسی و پیگیری قرار گرفت بحث مقررات ملی ساختمان بود، گفت: در این خصوص سعی کردیم با همکاری سازمان نظام مهندسی در راستای رعایت مقررات ملی ساختمان در فرایند ساخت و ساز تصمیم‌های خوبی را اتخاذ و ابلاغ کنیم.
توقف صدور هولوگرام کار درستی بود
یکی از تصمیم‌های مهمی که در دوره مدیریت نجفی بر شهر تهران در مبارزه با فساد اتخاذ شد؛ منع صدور هولوگرام بود.سالاری در این باره توضیح داد: توقف فرایند صدور هولوگرام تصمیم بسیار درستی در آن مقطع زمانی بود. از ابتدا عنوان کردم که هولوگرام و کارگزاری‌ها در اصل فی‌نفسه ابزارهای بدی برای مدیریت شهری نیستند اما ساز و کاری که در دوره گذشته و به خصوص سال‌های آخر دوره گذشته اتخاذ شده بود، منجر به این شد که شاهد حجم گسترده‌ای از فساد، رانت و انحراف از مسیر اصلی فرایندهای عملیات مالی باشیم. همین امر باعث شد که آن ساز و کار متوقف شد. قاعدتا مدیریت شهری برای آنکه بتواند از ظرفیت منابع غیر نقدش استفاده کند و مشکلات پیمانکاران طلبکار از شهرداری را با صدور هولوگرام و انجام تهاتر حل کند، آیین نامه‌ای را به شورای شهر ارایه داد و شورای شهر با ملاحظات بسیار جدی و کارشناسی به تصویب آیین نامه نحوه عملیاتی کردن منابع غیر نقد اقدام کرد. بنابراین صدور هولوگرام مجددا در دستور کار شهرداری قرار گرفته است و تحت عنوان برگه‌های الکترونیکی به متقاضیان واگذار می‌شود. در واقع سازوکارها به نحوی در شورا تصمیم‌گیری شد که دیگر شاهد رانت و فساد گذشته نباشیم و بتوانیم از ظرفیت کارگزاری‌ها در کمک به مدیریت شهری در تامین نقدینگی مالی استفاده کنیم.
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که وظیفه شهرداری پرداختن به کارهای اجتماعی و فرهنگی نیست و شهرداری‌ها فقط باید به شهر و شهرسازی توجه کنند. اما سال‌هاست که شهرداری‌ها درست یا نادرست به این حوزه ورود پیدا کرده‌اند و هر چند در دوره مدیریت قالیباف بسیاری از تخلفات نیز در این حوزه روی داده بود اما مدیریت شهری کنونی نیز معتقد به انجام کارهای اجتماعی وفرهنگی در شهر است. البته اعضای شورای شهر در بررسی لایحه بودجه 98 میزان بودجه فرهنگی را کاهش دادند . موضوعی که با انتقاد کمیسیون فرهنگی شورا مواجه شد و محمد جواد حق شناس رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی در این باره عنوان کرد: لایحه بودجه شهرداری تهران در سال 97 یک لایحه کاملا غیرفرهنگی بود و متاسفانه همین بی‌توجهی در لایحه بودجه 98 شهرداری شکل گرفته است بطوری که در برخی از ماموریت‌های شهرداری تهران اعتبارات در لایحه بودجه سال آینده، 24 درصد رشد داشته است اما در دو سال اخیر بودجه فرهنگی کاهش پیدا کرده است.قانون به صورت شفاف و روشن این مساله را بیان کرده است که حداقل باید 8 درصد از بودجه کل شهرداری به حوزه فرهنگی اختصاص پیدا کند اما متاسفانه این روند در سال قبل به 6 درصد و امسال به 5 درصد کاهش پیدا کرده است.
فعالیت‌های فرهنگی شهرداری
حق شناس در گفت گو با «تعادل» به بیان عمده فعالیت‌های فرهنگی شهرداری و شورای شهر طی سال جاری پرداخت و گفت: توجه به طرح‌های گردشگری و نیز پهنه‌های فرهنگی یکی از رویکردهای کمیسیون فرهنگی شوراست. سعی کردیم تا این موضوع را به عنوان مطالبه شهروندان دنبال کرده و با انجام مطالعات مورد نیاز طرح‌ها را مصوب کنیم.این روند با پیگیری‌های انجام شده در محور پهنه رودکی به نتیجه خوبی رسید و حتی این توفیق را پیدا کردیم در کنار پهنه رودکی، پهنه سرخه حصار، خلیج فارس و پارک ولایت، پارک رازی و شهرری در جنوب و باغ فردوس در شمال شهر و پهنه بازار در مرکز، گذر صنایع دستی را در منطقه 6، گذر کتاب در مناطق 11 و 6 را تصویب کنیم و این موارد در لایحه 98 نیز آورده شده است. خوشبختانه رویکرد کمیسیون در5 سال آینده در این حوزه‌ها مشخص است و به دنبال عملیاتی کردن این موارد هستیم.
او ادامه داد: به نظرم این موارد تا حدودی سمت و سوی شهر را می‌تواند ترسیم کند و امیدوارم شهرداران مناطق و سازمان زیباسازی و سازمان پارک‌ها وظایف خودشان را در این حوزه انجام دهند تا به نتیجه مطلوب برسیم. البته شهرداری در حوزه آسیب‌های اجتماعی نیز تا حدودی ورود پیدا کرده است و گرمخانه‌های شهرداری در روزهای سرد سال پذیرای تعداد زیادی از افراد بی‌خانمان است.
بدون شک یکی از مهم‌ترین اتفاق‌های سال جاری که پایه آن در سال 96 گذاشته شد تغییر طرح ترافیک است. بعد از اینکه طرح ترافیک در سال 96 دچار تغییرات عمده‌ای شد امسال نیز اضافه کردن محدوده طرح زوج و فرد به ترافیک اصلی به محل اختلاف کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر با شهرداری تبدیل شده بود و ظاهرا هنوز هم ادامه دارد. البته اختلافات رییس کمیسیون عمران با معاون حمل و نقل شهرداری ریشه‌دار است و فقط محدود به طرح ترافیک نمی‌شود.اخیرا نیز ارسال پیامک به رانندگانی که وارد طرح زوج و فرد شدند مبنی بر پرداخت عوارض در محدوده طرح زوج و فرد به محل مناقشه این دو تبدیل شده است. محسن پور سیدآقایی معاون حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران در این باره اعتقاد دارد که اخذ عوارض قانونی است و اگر خودرویی پلاکش زوج است و در روز زوج در محدوده زوج و فرد تردد می‌کند، هیچ هزینه‌ای پرداخت نمی‌کند اما اگر در روز مخالف حرکت کند، باید عوارض پرداخت کند.او با بیان اینکه اگر کسی در روز مخالف پلاک خود در محدوده زوج و فرد تردد کند بر اساس مصوبه شورا باید عوارض پرداخت کند، گفت: در ماده 8 مصوبه شورا ذکر شده که شهرداری باید نسبت به وصول عوارض خود اقدام کند و پلیس هم باید جداگانه جریمه خود را دریافت کند. این در حالی است که علیخانی رییس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تاکید دارد اخذ این عوارض غیرقانونی است. او با تاکید بر اینکه بر اساس مصوبه شورای شهر تهران، اخذ عوارض صرفاً از محدوده طرح ترافیک قانونی است، گفت: شاید در سال آینده بر اساس پیشنهاد ارایه شده از سوی شهرداری تهران در این زمینه بررسی‌های لازم صورت گیرد اما تا این لحظه هیچ برنامه‌ای برای اخذ عوارض از محدوده طرح زوج و فرد نداریم.
البته رویکرد شهرداری تهران در زمینه پروژه‌های عمرانی بر اتمام پروژه‌های نیمه کاره است و ظاهرا پروژه عمرانی جدیدی در شهر آغاز نخواهد شد. در ایام دهه فجر نیز پیروز حناچی از افتتاح ۴۹۵ پروژه در مقیاس محلی و در محلات مختلف تهران خبر داد و تصریح کرد: این پروژه‌ها شامل پارک‌های محلی، سرویس‌ها و خدمات محلی، مجتمع خدماتی و پارک‌های بزرگ مثل پارک هرندی است.
لغو مصوبه برج باغ‌ها، یک اقدام انقلابی
زهرا صدراعظم نوری رییس کمیسیون محیط زیست، سلامت و خدمات شهری نیز در گفت‌وگو با «تعادل» مهم‌ترین اقدام‌های این حوزه را اینگونه بر شمرد: امسال اقدام‌های خوبی در حوزه محیط زیست، سلامت و خدمات شهری انجام گرفت و کارها به خوبی پیش می‌رود و امید آن می‌رود که در سال 98 کارها ارتقاء پیدا کرده و کیفی‌تر شود.
او ادامه داد: در سال جاری در حوزه صیانت از باغات اقدام‌های خوبی صورت گرفت و مهم‌ترین اقدام شورا و کمیسیون هم بعد از لغو مصوبه برج باغ‌ها، تدوین مصوبه جایگزین آن موسوم به ماده 14 قانون زمین شهری بود که یک اقدام انقلابی محسوب می‌شود زیرا از سال 83 تاکنون یعنی حدود 14 مصوبه برج باغ‌ها باعث شد تا بیشترین بارگذاری را در باغات شاهد باشیم .در این مدت 128 هکتار از اراضی سبز و مشجر شهر تهران نابود و تبدیل به محل‌های مسکونی، اداری و تجاری شد. در این زمان بیشترین میزان بارگذاری 9 طبقه بود و بعضا تا 15 طبقه تخلف انجام می‌گرفت. سطح اشغال 30 درصد گاه به 45 درصد می‌رسید و طبق قانون فقط اجازه ساخت 3 طبقه زیر زمین وجود داشت اما درهمان سطح اشغال 40 درصد تا 7 طبقه زیر زمین گودبرداری می‌شد که نتیجه آن از بین رفتن باغات شد. اما در مصوبه جایگزین 9 طبقه به حداکثر 3 طبقه کاهش یافت .سطح اشغال 30 درصد به 15 درصد و زیر زمین هم از 3 طبقه به یک طبقه کاهش پیدا کرد و به همین دلیل می‌گویم که مصوبه جایگزین برج باغ‌ها مصوبه بسیار ارزشمندی است.
بررسی 20هزار پرونده در کمیسیون ماده 7
رییس کمیسیون محیط زیست و سلامت با اشاره به فعالیت کمیسیون ماده7 گفت: کمیسیون ماده 7 موظف است وضعیت درختان در تمامی املاک را فارغ از مساحت عرصه بررسی کند. این کمیسیون بیش از 20 هزار پرونده را در تمام مناطق شهر تهران مورد رسیدگی قرار داد. علاوه بر این سامانه کمیسیون ماده 7 راه‌اندازی شد. همچنین پرونده‌هایی که نیاز به نوسازی دارد باید از کمیسیون ماده 7 استعلام بگیرد.این امر باعث می‌شود تا درختان به واسطه ساخت وساز از بین نروند. پرونده‌های بالای 2 هزار متر در کمیسیون ماده 7 با حساسیت و دقت بیشتری مورد بررسی قرار می‌گیرد تا به پرونده‌هایی که ماهیت باغ دارند اجازه بارگذاری داده نشود.خوشبختانه در صحن شورا نیز این موارد به شکل شفاف بررسی می‌شود که این نتیجه پیگیری‌های کمیسیون بوده است.معتقدم در حوزه فضای سبز و صیانت از باغات عملکرد خوبی داشته‌ایم.
اودر ادامه به حوزه ایمنی و مدیریت بحران اشاره کرد و گفت: سال جاری امکانات سازمان آتش نشانی را تجهیز کردیم تا در عملیات‌ها به خصوص اطفای حریق با آمادگی بیشتری حاضر شوند. امسال 21 دستگاه نردبام بلند وارد کردیم و نیاز آتش نشانی برای خدمات رسانی به ساختمان‌های بلندمرتبه تا حدودی بر طرف شد. علاوه بر این ردیفی را در بودجه برای سازمان آتش نشانی تعریف کردیم و قراراست سازمان آتش نشانی به شکل 100 درصدی از محل عوارض ایمنی ساختمان‌ها برای تجهیز امکانات خود استفاده کند .همچنین افزایش ایستگاه‌های آتش نشانی را متناسب با پراکنش در سطح تهران انجام شد تا آتش نشانان در کمترین زمان ممکن بتوانند به محل حادثه برسند.
در حوزه محیط زیست نیز بحث آلودگی هوا را داشتیم که با پیگیری‌های کمیسیون و با حمایت از طرح ترافیک و طرح زوج و فرد و نیز معاینه فنی خودروها میزان آلایندگی ناشی از منابع متحرک کاهش یافت.تلاش بر این بود تا خودروهای غیراستاندارد که نمی‌توانند معاینه فنی را پاس کنند به محدوده طرح ورود پیدا نکنندکه این مورد انجام شد. خوشبختانه در سال جاری هیچ روزی را نداشتیم که به دلیل آلودگی هوا تعطیل شود و آلودگی هوا از مرز هشدار عبور نکرد. البته بخشی از این امر مربوط به شرایط جوی و بارش باران و برف بود اما بخشی از آن هم به واسطه اقدام‌های خوبی بود که در شهرداری انجام شد و کمیسیون از آن حمایت کرد.
او با اشاره به اینکه فعالیت‌هایی نیز در خصوص آب انجام گرفت، توضیح داد: سازمان بوستان‌ها را ملزم کردیم تا کاشت چمن را در پارک‌ها و بوستان‌ها حذف کنند و حتما از گونه‌های گیاهی که نیاز به آبیاری کمتری دارند استفاده کند.همچنین این سازمان در بودجه سال 98ملزم شد با انجام کار تحقیقاتی گونه‌های گیاهی متناسب با آب و هوای شهرتهران را شناسایی کند. در خصوص بازچرخانی آب نیز با همکاری سازمان آب و فاضلاب تصمیم‌هایی اتخاذ و قرار بر این شد تا از تصفیه خانه‌های آبفا و فاضلاب آن جهت آبیاری فضای سبز استفاده شود.
کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر که نقش مهمی در تدوین برنامه سوم توسعه و نیز بررسی لایحه بودجه 98 داشت اما اعضای این کمیسیون حاضر به صحبت ومصاحبه نشدند .اعضای کمیسیون اصرار بر این داشتند رییس کمیسیون درباره عملکرد کمیسیون صحبت کند اما مرتضی الویری رییس کمیسیون برنامه و بودجه اصولا میانه خوبی با خبرنگاران ندارد و در جلسات علنی نیز بلافاصله بعد از تمام شدن جلسه صحن شورا را ترک می‌کند.
