مدیریت ریسک سیل از طریق بازار سرمایه

به گفته یک کارشناس بازار سرمایه، استفاده از ابزار اوراق بهادار فاجعه‌آمیز یکی از راه‌حل‌های عبور از بحران‌هایی مانند سیل و زلزله است که هم به مدیریت ریسک برای شرکت‌های بیمه و دولت کمک می‌کند، و هم اینکه سهامداران و مردم حادثه‌دیده از آنها سود می‌برند.

زهرا منشوری در گفت‌وگو با تسنیم با اشاره به اینکه طی روزهای اخیر و در آغاز سال 98 شاهد خسارات‌های سنگینی بر جان و مال هموطنانمان بوده‌ایم، گفت: این خسارات‌ها هزینه‌های بالایی بر دولت و شرکت‌های بیمه وارد کرده که ممکن است برای تامین هزینه‌ها و خسارت‌های آن، متحمل شرایط سخت شوند.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: در این زمینه استفاده از ابزار اوراق بهادار فاجعه‌آمیز یا همان cat bond یکی از راه‌حل‌های عبور از بحران‌های اینچنینی است.

وی اضافه کرد: سازوکار اوراق فاجعه‌آمیز به نحوی است که ریسک ناشی از حوادث طبیعی از جمله سیل، زلزله، افزایش مرگ و میر ناشی از بیماری‌های واگیردار، خسارت‌های وارده بر زمین‌های کشاورزی و ... را به بازار سرمایه منتقل می‌کند؛ به عبارت دیگر این اوراق ابزار مدیریت ریسک برای شرکت‌های بیمه و حتی دولت‌ها است.

منشوری با اشاره به اینکه بسیاری از شرکت‌های بیمه و بیمه‌های اتکایی در دنیا از این اوراق برای کنترل ریسک خود استفاده می‌کنند، ادامه داد: Cat bondها مهم‌ترین و پرانتشارترین اوراق بهادار مربوط به بیمه هستند که در این رابطه در 3 ماهه اول 2019 بالغ بر 2.8 میلیارد دلار در موضوعات متفاوت منتشر شده است. ضمن اینکه این اوراق ضعف‌های بیمه اتکایی را نیز ندارد که از جمله آن به ناکارایی بیمه اتکایی زمانی که ریسک‌های با هم هم‌بسته باشند می‌توان اشاره کرد.

وی گفت: علاوه بر این، اوراق بهادار فاجعه‌آمیز به خاطر داشتن همبستگی صفر با دیگر فاکتورهای بازار سرمایه (بتای صفر) برای سرمایه‌گذاران به منظور تنوع‌بخشی سبد سهام جذاب است.به گفته این کارشناس بازار سرمایه، اوراق فاجعه‌آمیز از نظر هزینه در مقایسه با بیمه‌ اتکایی سنتی، برای ریسک‌های با احتمال کم و شدت زیاد، برای پوشش تکمیلی و معاملات بزرگ مناسب هستند. همچنین این اوراق اگر به‌درستی ساختار‌دهی شود، می‌توانند ریسک اعتباری (خطر ورشکستگی) که در ذات سیاست‌های بیمه اتکایی است، را بطور قابل توجهی کاهش یا حتی از بین ببرند.

وی تصریح کرد: در خصوص اوراق فاجعه‌آمیز ذکر این نکته نیز لازم است که مکانیزم طراحی آن به‌گونه است که سرمایه‌گذاران در صورت پایدار بودن و کاهش یافتن نرخ خسارت وارده، به سود دست خواهند یافت و در صورت افزایش نرخ خسارت متضرر خواهند شد.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: متقابلا از منظر شرکت بیمه‌ صادرکننده اوراق، در صورت پایدار بودن یا کاهشی بودن نرخ خسارت، باید سود سرمایه‌گذاران را پرداخت کنند که این سودبخشی از حق بیمه‌ای‌ است که از قراردادهای بیمه‌ای اخذ می‌شود و در صورت افزایش خسارت شرکت بیمه‌، از سود حاصل از این اوراق، ضرر ناشی از افزایش خسارت بیمه‌نامه‌ها را جبران می‌کند.وی اذعان کرد: انتشار این اوراق نیاز به تاسیس نهاد واسط SPV دارد که به عنوان امین بین سرمایه‌گذار و شرکت بیمه عمل می‌کند و عمر این نهاد وابسته به عمر اوراق منتشره است.

منشوری در خصوص فرآیند اوراق بهادارسازی بیمه نیز گفت: این فرآیند شامل دو اصل است؛ نخست تبدیل جریان نقدی تعهدات (بیمه‌گر) به اوراق بهادار مالی قابل معامله و دیگری انتقال ریسک تعهدات بیمه‌گر به بازار سرمایه از طریق معاملات این اوراق بهادار.

این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: با توجه به مزایای انتشار این اوراق در پوشش ریسک حوادثی مانند سیل و زلزله و نیز تجربه دنیا در این زمینه، لازم است نهادهای ذی‌ربط از جمله سازمان بورس اوراق بهادار با همراهی نهادهای سیاست‌گذار و ناظر خسارات‌های حوادث طبیعی را از طریق بازار سهام مدیریت کند، ضمن اینکه این اتفاق به معرفی یک ابراز جدید به بازار سرمایه و همچنین افزایش بیشتر عمق بازار سهام نیز کمک می‌کند.