کره‌ای‌ها چگونه سیل را مهار می‌کنند؟

کره جنوبی به وسعتی تقریبا کمتر از یک‌صد هزار کیلومتر مربع (معادل حدود یک‌هفدهم ایران) و با جمعیتی بالغ بر 50 میلون نفر در منطقه‌ای قرار دارد که تا اواخر دهه 60 میلادی همواره در معرض طغیان رودخانه‌ها و نیز سیل‌های خطرناک قرار داشت. اما از دهه 60 با اتخاذ سیاست‌های توسعه زیربنایی در این کشور توسط معمار توسعه، «پارک چونگ هی»، برنامه وسیع سد‌سازی و نیز احداث مخازن آب (آبخیز داری) روی 5 رودخانه بزرگ این کشور را آغاز کرد.

این برنامه به گونه‌ای پیش رفت که تا سال 1999 تعداد سدهای کره جنوبی به 1206 سد رسید که از این تعداد 1114 سد با هدف ذخیره آب، 60 سد با هدف استفاده صنعتی و نیز آب آشامیدنی، 16سد با هدف تولید برق، 15 سد چند منظوره و یک سد در مرز دو کره با هدف امنیتی تاسیس شد.

این تعداد سد و مخازن آب با توجه به وسعت کم این کشور و نیز با توجه به استانداردهای بین‌المللی، کره جنوبی را در مقام اول کشورهایی که دارای بیشترین سد و مخازن آب هستند، تبدیل کرده است. همین تحول عظیم که عمدتا روی چهار رودخانه ملی این کشور صورت گرفته، باعث شده که از سال 2007 به بعد گروه‌های حامی محیط زیست با هر گونه سد‌سازی جدید مخالفت کنند و معتقدند ساخت سد بیش از این محیط زیست این کشور را به مخاطره می‌اندازد.

مرتضی سلطانپور ابیانه با بیان این مطلب در دیپلماسی ایرانی افزود: اما آنچه مهم است اینکه؛ هماهنگی در اقدامات منطقی میان اجزای دولت در این کشور به سمت تکمیل ظرفیت سد‌سازی و نیز هماهنگی با دیگر سازمان‌های دولتی مانند محیط زیست است.

از دیگر اقدامات بسیار موثر برای کاهش خسارات احتمالی ناشی از طغیان رودخانه‌ها، عدم اجازه ساخت و ساز در حاشیه 4 رودخانه بزرگ این کشور است. برای مثال رودخانه «هان» از وسط شهر سئول عبور می‌کند. طبق قوانین منع ساخت و ساز در حریم رودخانه‌ها، در سمت چپ و راست این رودخانه به فاصله حدودا صد متر، هر گونه ساخت و ساز ممنوع بوده و بعد از صد متر آپارتمان‌ها تقربیا با ارتفاعی 5 متربالاتر از سطح زمین اجازه ساخت دارند.

 نکته جالب اینجا است که در این محدوده 100متری، پارک‌های کم‌هزینه تاسیس شده است. از دیگر اقداماتی که در این کشور صورت گرفته، توسعه جنگل با درختانی است که ریشه آن باعث پوکی کمتر خاک می‌شود و طراحی به گونه‌ای است که خاک به صورت اسفنجی عمل کند تا آب بیشتری را در خود ذخیره کند.

نکته جالب در این خصوص این است که برای عدم توسعه بی‌قواره شهرهای بزرگ، علاوه بر درختکاری عمومی، مجوز تاسیس دانشگاه‌ها در حومه شهرها و الزام آنان به درختکاری وسیع در دانشگاه‌ها است. که همین امر علاوه بر زیباسازی محیط، باعث رشد فضای سبز در محیط‌های دانشگاهی شده است.

دولت‌های کره جنوبی در چند دهه گذشته علاوه بر اقداماتی که به آن اشاره شد، به لایروبی به عنوانی اصلی مسلم و الزام آور در مسیر رودخانه‌ها می‌نگرند. زیرا خاک این کشور به دلیل شل بودن همواره در حال حرکت در مسیر رودخانه‌ها و قرار گرفتن در مخازن سدهاست.

شاید به جرات بتوان گفت که رودخانه‌های کره، در سال، در فاصله‌های زمانی بسیار کم و نزدیک لایروبی می‌شوند. آنچه بیان شد خلاصه‌ای از اقدامات دولت کره جنوبی در جهت مهار سیل و سیلاب‌ها به شمار می‌رود.

گفتنی است بارش‌های شدید باران و بروز سیلاب در اکثر استان‌های کشور در هفته‌های اخیر هزاران میلیارد تومان خسارت به بار آورد که به گفته یک پژوهشگر حوزه مدیریت ریسک، ایران در شمار 10 کشور نخست دنیا از لحاظ بلایای طبیعی قرار دارد که باید به راهکارهای مقابله با آنها توجه کنیم.

بر اساس گزارش ایرنا، موج نخست بارش شدید باران که از 27 اسفند ماه سال 97 در مازندران شروع شد و تا دوم فروردین ماه امسال ادامه داشت، سبب طغیان رودخانه‌ها در مناطق مرکزی و شرقی این استان شد و به 9 نقطه شهری و بیش از 170 روستا در بخش‌های مختلف خسارت زد. در روزهای آغازین سال جدید هم بارش بیش از 300 میلی‌متر باران در 35 ساعت که با آب ناشی از برف ذوب شده قبلی توامان شد، باعث سرریز شدن سدهای گلستان و بوستان و طغیان رودخانه‌ها شد به طوری که ابتدا شهر گنبد را به زیر آب برد و سپس روانه شهرها و روستاهای شمالی و غربی استان شد.

پنجم فروردین 98 نیز جاری شدن سیلاب در دروازه قرآن شیراز و برخورد خودروها با یکدیگر در محور ورودی شمال این کلانشهر تعدادی کشته و مصدوم برجای گذاشت.

از سوی دیگر بارندگی‌های شدید در مناطق بالادست حوزه‌های کارون، دز و کرخه در دو هفته اخیر تاکنون سبب آبگرفتگی روستاهای و شهرهای حاشیه این رودخانه‌ها در شهرستان‌های دشت آزادگان، شوش، حمیدیه، شوشتر، اهواز و کارون شده است.

همزمان با آغاز موج دوم بارش‌های فروردین، بسیاری از شهرهای و روستاهای استان لرستان نیز درگیر سیلاب‌ شدند. شهرهایی مانند پلدختر، دورود، خرم‌آباد، الیگودرز و... در محاصره سیل قرار گرفتند تا جایی که امکان امدادرسانی هوایی نیز به برخی از روستاها وجود نداشت.