سیل منتظر انتقال سنگنگارههای کوچری میماند؟
در حالی سطح آب در محوطه تاریخی کوچری گلپایگان به مرور بالا میرود که تاکنون بخش زیادی از سنگنگارههای چند هزار ساله این محوطه باستانی، با بالا آمدن آبِ سد به زیر آب رفتهاند و تا یک هفته دیگر کل محوطه به زیر آب میرود.
نخست بحث تخلیه اهالی روستای کوچری در توابع شهرستان گلپایگان در استان اصفهان و جابهجا کردن این روستا مطرح شد و با اجرایی کردن آن، سد «کوچری» را در یکی از محوطههای باستانی گلپایگان در استان اصفهان ساختند، تا امروز که سه سال از زیر آب رفتن و بیرون آمدن هرازگاهی دوهزار بوم سنگنگاره تاریخی میگذرد. حالا علاوه بر همان اتفاقات گذشته، در طول کمتر از یکی دو هفته قبل تاکنون نیز به واسطه بارانهای سیلابی در سراسر کشور، بخشِ زیادی از این سنگنگارهها زیر آب رفتهاند و این هشدار داده شده که تا یک هفته آینده، کل این محوطه به زیرآب میرود و این یعنی تهدید جدی تخریب برای این محوطه چند هزار ساله. شاید هم مسوولان میراثفرهنگی و آب منطقهای، معتقدند سیل آنقدر منتظر میماند تا هر قدمی که مدیریت شهری و فرهنگی میخواهند برای این محوطه تاریخی ۱۷ هزار ساله بردارند و آن را اجرایی کنند و بعد از آن سنگنگارهها را با خود در آب غرق کند!
محسن جمالی - پژوهشگر سنگنگارهها و نویسنده کتاب «سنگنگارههای گلپایگان، گذرگاه تاریخ» - که یکشنبه ۲۵ فروردین این محوطه تاریخی و وضعیت سنگنگارهها را از نزدیک دیده، به ایسنا میگوید: تاکنون تعداد زیادی از سنگنگارهها زیرآب رفتهاند و با توجه به وضعیت سد و زیر آب رفتن جاده قدیم، قطعاً تا ۲۰ روز دیگر همه محوطه هم زیر آب میرود. او با اشاره به صحبتهای منتشر شده از زیر آب رفتن کامل محوطه تا یک ماه دیگر، ادامه میدهد: میراث فرهنگی موفق شد در یکی دو سال گذشته و با حکم دادستانی آبگیری بیش از تراز آب روی سنگنگارهها را متوقف کند، اما در وضعیت کنونی بارندگیها آنقدر شدید شدهاند که سد به سرعت در حال آبگیری است، حتی جاده دسترسی قدیم که تنها امید ما برای حفاظت از سنگنگارهها بود نیز بسته شده است. به گفته او، حدود دو هزار سنگنگاره تاریخی در این منطقه در فهرست آثار ملی به ثبت رسیدهاند که اکنون همه آنها در معرض خطر جدی هستند.
این فعال میراث فرهنگی با اشاره به ایجاد جاده جدید برای تردد در این محوطه و بستن جاده قدیم، اظهار میکند: از یک سو تعدادی از سنگ نگارهها در مسیر ساخت جاده جدید از بین رفتند و از سوی دیگر جاده جدید از نظر موقعیت جغرافیایی در تراز سطح قرار گرفته و به گونهای ساخته شده که سد هم بطور کامل آبگیری شود، هیچ آسیبی به جاده وارد نشود.
او همچنین با اشاره به صحبتهای انجام شده در طول یکی دو سال گذشته برای ایجاد یک پایگاه پژوهشی یا حتی انتقال مهمترین سنگنگارهها به منطقهای دیگر، بیان میکند: فقط در این زمینه صحبتهایی مطرح شد، اما هیچ اقدام عملی انجام نشد. مثلا پژوهشگاه میراث فرهنگی با انجام بررسیهای میدانی با شرکت آب و منطقهای تهران، طرح جابهجایی سنگنگارهها را مطرح کردند که در نهایت شنیده شد به دلیل پرداخت نشدن هزینههای انتقالِ سنگنگارهها این طرح نیز اجرایی نشد.
جمالی با اشاره به اعتراضهای دوستداران میراث فرهنگی به فرمانداری، نماینده مجلس و مسوولان میراث فرهنگی نسبت به این اتفاق، اظهار میکند: تاکنون حتی سنگنگاره نفیس «صورت فلکی خرچنگ» که در حالت عادی ۵۰ متر بالاتر از تراز آب بود، نیز زیرآب رفته است.