3 سال توسعه مستمر بازار سرمایه
بازار سرمایه ایران طی سه سال گذشته با جهش‌های قابل توجهی همراه بود. بهبود مدیریت فرآیندها، ایجاد ساز و کارهای جدید، بهبود ابزارها، تلاش برای فرهنگ‌سازی و هم سویی سیاست‌گذاران پولی و بانکی با این بازار می‌تواند از جمله دلایل رشد آن تلقی شود.
حبیب رضا حدادی، مدیرعامل سرمایه‌گذاری امید در گفت‌وگو باسنا عنوان کرد: بازار سرمایه در طول سال‌های اخیر، با تمام فراز و نشیب‌‌هایی که در کلیت اقتصاد کشور به وقوع پیوست، کاملاً در مسیر بهبود و ترقی گام برداشت و با توجه به برخی از آمارهای منتشر شده این موضوع به وضوح قابل مشاهده است. وی ادامه داد: بر اساس آمار، مجموع ارزش بازار بورس و فرابورس در سه سال اخیر (از پایان شهریورماه سال ۱۳۹۵ تا پایان بهمن ماه سال ۹۷) بیش از ۱۰۰ درصد افزایش یافته؛ به‌طوری‌که از رقم ۴,۱۴۱ هزار میلیارد ریال به رقم ۸,۳۶۱ هزار میلیارد ریال رسید.
مدیرعامل تامین سرمایه امید با بیان اینکه تأمین مالی صورت گرفته از ابتدای آبان ماه سال ۱۳۹۵ تا پایان بهمن ماه سال ۹۷ نیز رقمی بالغ ۲,۳۱۶ هزار میلیارد ریال بود، افزود: از این رقم مبلغ ۱,۱۸۳ هزار میلیارد ریال مربوط به انتشار انواع ابزارهای تأمین مالی (اوراق بدهی) است و مانده کل اوراق بهادار منتشر شده نیز از رقم ۲۷۵ هزار میلیارد ریال در ابتدای بازه مذکور به رقم ۸۸۴ هزار میلیارد ریال در ابتدای اسفند ۹۷ رسیده است.
وی افزود: ذکر این آمار و ارقام به عنوان نمونه، گواهی بر بهبود وضعیت بازار سرمایه طی سال‌های اخیر به شمار می‌آید که بی‌شک در سایه تدبیر و تلاش مسوولان و فعالان بازار سرمایه محقق شده است و البته با حل برخی مشکلات موجود می‌تواند با سرعت بیشتری در ادامه مسیر، به حرکت صعودی خود ادامه دهد.
حبیب رضا حدادی با اشاره به اینکه طی سه سال گذشته قیمت سهام شرکتها رشد خیلی خوبی را تجربه کردند، ادامه داد: در طول این مدت، بازار سرمایه متاثر از نوسان نرخ ارز، تغییر نرخ سود بانکی و خروج نقدینگی از بانک‌ها و حرکت به سمت سایر بازارهای مالی، تغییر در سطح عمومی قیمت‌‌ها (تورم)، تغییرات ایجاد شده در سایر بازارها، خروج ایالات متحده از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و بازگشت تحریم ها و موضوعاتی مانند آن بود.
این فعال بورسی افزود: طی سه سال اخیر اقبال به بازار سرمایه از سوی عموم مردم برای سرمایه‌گذاری منابع مالی مازاد، بیشتر شد که یکی از شواهد آن افزایش چشمگیر صدور کدهای بورسی برای اشخاص حقیقی بر اساس آمارهای منتشره از سوی شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه است. علاوه بر این، در سال‌های اخیر سهم بازار سرمایه از تأمین مالی شرکتها و سازمان‌های دولتی و شهرداری‌‌ها روندی کاملاً افزایشی را تجربه کرده است. وی ادامه داد: بر اساس آمار رسمی منتشرشده از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار مجموع میزان تأمین مالی بازار اولیه و ثانویه و همچنین نهادهای مالی در سال‌های ۱۳۹۴، ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ بالغ بر ۳,۲۶۸ هزار میلیارد ریال و در ۱۰ ماهه سال ۹۷، رقمی در حدود ۵۹۶ هزار میلیارد ریال بود. به نظر می‌رسد این رشد در صورت برطرف شدن برخی موانع و کاستی‌‌ها در قوانین و مقررات بازار سرمایه، معرفی ابزارهای نوین مالی و بهبود فرآیند‌های انتشار ابزارهای مالی موجود و عمق بخشی به بازار آنها، با شتاب بیشتری نسبت به گذشته به حرکت خود ادامه دهد.
وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه ورود ابزارهای جدید به بازار سرمایه همچون آتی سهام یا ابزاری مانند وارانت چگونه می‌تواند در افزایش عمق بخشی به این بازار موثر باشد؟ و وجود این ابزارها در بازار سرمایه چه مزایایی دارد؟ گفت: تأمین نیازهای سرمایه‌گذاری و پاسخگویی مناسب به سلایق و ریسک‌پذیری فعالان بازار سرمایه اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی، همواره یکی از اصلی‌‌ترین دغدغه‌‌های مسوولان امر و اندیشمندان حوزه بازار سرمایه بوده است. حدادی افزود: در همین راستا، در سال‌های اخیر انواع مختلفی از ابزارهای مالی برای تأمین نظر حداکثری این دو قشر از بازیگران بازار معرفی و راه‌اندازی شده است. بخشی از ابزارهای مالی که در این سال‌ها به سرعت در حال یافتن جایگاه واقعی خود در بازار سرمایه هستند، انواع مختلف ابزارهای مشتقه بر اساس دارایی‌‌های پایه گوناگون است که از جمله مهم‌ترین آنها، که هم‌اکنون در بازار سرمایه استفاده می‌شود، می‌توان به قراردادهای آتی و اختیار معامله ورقه بهادار و سبد سهام اشاره کرد.
مدیرعامل تامین سرمایه امید ادامه داد: هر چند استفاده از انواع ابزارهای مشتقه از جمله قراردادهای آتی بر پایه دارایی های فیزیکی از جمله سکه طلا و انواع محصولات کشاورزی، چند سالی است که در بازار سرمایه مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما راه‌اندازی قرارداد آتی سهام و سبد سهام و وارانت، موضوعات جدیدی هستند که به تازگی مورد بحث محافل تخصصی مختلف در بازار سرمایه قرار گرفت و ان‌شاالله به زودی شاهد رونق این ابزارها، همچون ابزارهای معرفی شده قبلی خواهیم بود.وی به مزیت‌های این ابزارها نیز اشاره کرد و افزود: این ابزارها همچون بسیاری از ابزارهای موجود در بازار، می‌توانند در جذب هر چه بیشتر سرمایه گذاران موثر باشند؛ چه آنکه طراحی و استفاده از آنها از سویی در تلاش برای پاسخگویی به نیازهای عده‌‌ای از فعالان و علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه است و از سوی دیگر، مانند سایر ابزارهای مشتقه می‌تواند در پوشش ریسک سرمایه‌گذاران مورد استفاده قرار گیرد.
حدادی ادامه داد: ضمن آنکه می‌توان با شرط داشتن مهارت کافی در استفاده از این ابزارها، از اهرم موجود در این‌گونه ابزارها در راستای حداکثر کردن سود سرمایه گذاری با حداقل سرمایه بهره جست. کاهش هزینه های معاملاتی و کارمزد معاملاتی نسبت به معاملات بازار سهام و نقدشوندگی بیشتر ابزارهای مشتقه به دلیل نیاز به سرمایه کمتر و امکان تعدیل ریسک در مقایسه با بازار سهام از سایر مزایای این‌گونه ابزارها در بازار سرمایه است.
مدیرعامل تامین سرمایه امید به چشم‌انداز بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: در سالی که گذشت به دلیل شرایط خاص اقتصادی کشور، به ویژه پس از خروج ایالات متحده از برنامه جامع اقدام مشترک بین ایران و کشورهای ۱+۵ (برجام) و همچنین نوسان نرخ ارز و سایر عوامل، بازار سرمایه مانند بسیاری از بازارهای دیگر دستخوش تغییرات و افت و خیزهایی شد که تحلیل آنها در این مجال نمی‌گنجد؛ اما آنچه اکنون از وضعیت بازار سرمایه قابل استنباط است، حرکت این بازار به ویژه در ماه‌های اخیر به سمت ثبات است.
وی ادامه داد: بی‌شک با تداوم این ثبات در بازار از سویی و انطباق هر چه بیشتر اقتصاد کشور با شرایط جدید (پس از بازگشت تحریم ها) ذیل تدابیر مسوولان کشور در قوای سه گانه و حرکت در مسیر اقتصاد مقاومتی از سوی دیگر، می‌توان شاهد بهبود وضعیت اقتصادی کشور در سال جاری و به تبع آن، وضعیت بازار سرمایه بود. البته تحقق این مهم نیازمند هماهنگی هر چه بیشتر بین مسوولان اقتصادی کشور و اتخاذ تصمیمات اقتصادی مناسب بر مبنای مدیریت اقتضایی و متناسب با شرایط پیش رو است.
