جغرافیای پمپاژ پول به تولید

گروه صنعت |

رصد ترزیق منابع مالی به بنگاه‌های تولیدی تا پایان دی‌ماه 97 نشان از حرکت حلزونی اجرای طرح رونق تولید دارد. بنابرآمار اعلامی وزارت صنعت، تسهیلات پرداختی بانک‌ها و موسسات اعتباری در بازه زمانی مورد اشاره، به بخش‌های اقتصادی حدود 538 هزار میلیارد تومان گزارش می‌شود، که سهم بخش صنعت و معدن با افزایش 14.7 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن به 153.8 هزار میلیارد تومان رسیده است. اما جزییات آماری، حاکی از این است  که از مجموع ۲۰۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات پیش‌بینی شده تا پایان دی ماه سال 97 تنها رقمی بالغ بر 27.9 هزار میلیارد ریال تسهیلات در فرآیند رونق به یک هزار و 125 نفر متقاضی دریافت تسهیلات، پرداخت شده است. البته مجموع پرداختی‌ها در این دوره زمانی با انتقالی‌های سال 96 که 18 هزار و 835 مورد بوده، به 124 هزار و 572 میلیارد ریال رسیده که این آمار همچنان از کندی روند اجرای طرح رونق تولید حکایت دارد. از آنسو، جغرافیای دریافت وام رونق تولید نیز نشان از این دارد که بیشترین درخواست برای دریافت تسهیلات طرح رونق تولید از سوی استان‌های «سمنان، قم، اصفهان، مازندران و گیلان» بوده است. در همین حال، تحلیل آماری گویای این است که بیشترین تسهیلات پرداختی با احتساب انتقالی‌های سال 96 به استان‌های «تهران»، «گلستان»، «البرز»، «آذربایجان غربی» و «کرمان» اختصاص داشته است.

   آمار تزریق منابع مالی به تولید

براساس آمار منتشر شده از سوی وزارت صنعت، تسهیلات پرداختی بانک‌ها و موسسات اعتباری تا پایان دی ماه 1397 به بخش‌های اقتصادی حدود 538 هزار میلیارد تومان است که سهم بخش صنعت و معدن با افزایش 14.7 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن به 153.8 هزار میلیارد تومان رسیده است. در بخش بازرگانی نیز 74.2 هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شده که رشدی برابر با 15 درصد را نشان می‌دهد. سهم تسهیلات در بخش صنعت و معدن 28.6 درصد و در بخش بازرگانی 13.8 درصد بوده است. اما سهم تسهیلات پرداختی در قالب «سرمایه در گردش» در تمام بخش‌های اقتصادی در 10 ماهه نخست سال 1397 حدود 316.1 هزار میلیارد تومان است که معادل 58.8 درصد از کل تسهیلات پرداختی است. این رقم در مقایسه با دوره مشابه سال 1396 حدود 28.7 هزار میلیارد تومان معادل 10 درصد افزایش داشته است. تسهیلات پرداختی در قالب «سرمایه در گردش» در بخش صنعت و معدن حدود 121.3 هزار میلیارد تومان معادل 78.8 درصد از کل تسهیلات اعطایی به این بخش است.

   وام رونق به روایت آمار

ارزیابی کارنامه طرح رونق تولید تا پایان دی‌ماه سال 1397 از حرکت کند اجرای این طرح حکایت دارد. براساس آخرین آمار اعلام‌‌شده از روند اجرای طرح «تامین مالی بنگاه‌های تولیدی کوچک و متوسط» و «طرح‌های نیمه‌تمام با پیشرفت فیزیکی بالای ۶۰ درصد» نشان‌دهنده آن است که از مجموع ۲۰۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات پیش‌بینی شده برای این دو بخش تا پایان دی ماه سال 97 تنها رقمی بالغ بر 27.9 هزار میلیارد ریال تسهیلات در فرآیند رونق به یک هزار و 125 نفر متقاضی دریافت تسهیلات، پرداخت شده است. البته مجموع پرداختی‌ها در این دوره زمانی با انتقالی‌های سال 96 که 18 هزار و 835 مورد بوده است به 124 هزار و 572 میلیارد ریال رسیده که این آمار همچنان از کندی روند اجرای طرح رونق تولید حکایت دارد.

براساس هدف‌گذاری صورت گرفته برای سال‌ گذشته مانند سال 96 پرداخت ۳۰۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات در راستای «استمرار رونق تولید، حفظ اشتغال فعلی، ‌ایجاد اشتغال جدید و افزایش رشد اقتصادی کشور» در قالب سه نوع وام در دستور کار قرار‌ گرفت. نحوه توزیع این وام‌‌‌ها برای «تامین سرمایه در گردش» مورد نیاز برای ۱۰هزار بنگاه‌ اقتصادی به میزان ۱۰۰هزار میلیارد ریال و «تامین منابع مالی» مورد‌نیاز ۶ هزار طرح‌ نیمه ‌تمام با پیشرفت فیزیکی بالای ۶۰درصد به میزان ۱۰۰ هزار میلیارد ریال در نظر گرفته شد. علاوه بر این، تامین مالی مورد نیاز برای «بازسازی و نوسازی» ۵ هزار واحد اقتصادی به میزان ۱۰۰هزار میلیارد ریال نیز تعیین شد. با نگاهی به آمار اعلامی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌توان گفت بانک‌های عامل تنها دلیل کندی اجرای طرح رونق تولید محسوب نمی‌شوند و روند اجرای این طرح در پیچ اول که به بررسی پرونده متقاضیان مربوط می‌شود، با گره همراه است. داده‌های اعلام شده بیانگر آن است که تا پایان دی‌ماه سال گذشته، در مجموع 9 هزار و 114 متقاضی برای دریافت تسهیلات ثبت نام کرده‌اند که از این تعداد 4 هزار و 768 متقاضی به بانک‌های عامل معرفی شده‌اند. کندی در اجرای طرح رونق تولید در حالی است که در شرایط کنونی واحدهای تولیدی بیش از گذشته نیاز به تسهیلات پیش بینی شده دارند و افزایش ظرفیت واحدهای تولیدی و بالا بردن بهره‌وری بنگاه‌های تولیدی تا حدودی به تزریق این تسهیلات گره خورده است.در این میان، معاون طرح و برنامه وزیر صنعت هم معتقد است که نظام بانکی کشور تناسبی با رونق تولید ندارد و تنها به حفظ وضعیت موجود کمک می‌کند. به گفته سعید زرندی، بر اساس اولویت بندی‌های مشخص شده، «کمبود نقدینگی» و «فشار مالیاتی» بیشترین اثر را بر میزان تولید دارند. او با بیان اینکه جریان حیاتی تولید با نقدینگی می‌چرخد گفت: با تغییراتی که در حوزه ارز داشتیم هزینه تولید برخی از بنگاه‌ها حدود 3 برابر شده است. به گفته زرندی، در کل 28 درصد از تسهیلات کشور در حوزه صنعت و معدن وارد شده، در صورتی که مجلس 40 درصد تصویب کرده است.

   روند پرداخت تسهیلات

کارنامه پرداخت تسهیلات از طریق طرح رونق تولید نشان‌دهنده آن است که تا پایان دی ماه سال 1397 در مجموع 9 هزار و 114متقاضی برای دریافت بیش از 116هزار و 619 میلیارد ریال تسهیلات ثبت نام کرده‌اند که از این تعداد 4هزار و 768 متقاضی به بانک‌های عامل معرفی اما تنها یک هزار و 125 نفر در فرآیند رونق تولید موفق به دریافت حدود 28 هزار میلیارد ریال تسهیلات شده‌اند. البته بررسی مجموع تسهیلات پرداختی با انتقالی‌های سال 96 نیز نشان‌دهنده آن است که در این دو دوره زمانی در مجموع 18هزار و 835 متقاضی موفق به دریافت بیش از 124هزار و 572 میلیارد ریال تسهیلات شده‌اند. کندی در روند تخصیص تسهیلات به طرح رونق تولید در حالی است که این نوع تسهیلات در سال‌های گذشته سریع‌تر از انواع دیگر تسهیلات پرداخت می‌شد، اما به نظر می‌رسد، در سال 97، روند پرداخت تسهیلات به متقاضیان طرح رونق تولید هنوز روی ریل نیفتاده است.

   کدام استان‌ها بیشترین درخواست را داشتند؟

بنابرآمار اعلامی وزارت صنعت، بیشترین درخواست برای دریافت تسهیلات طرح رونق تولید از سوی استان‌های «سمنان، قم، اصفهان، مازندران و گیلان» ثبت شده است. براساس آمار اعلام شده، استان «سمنان» تا پایان دی ماه سال 97 در مجموع 912 درخواست برای دریافت تسهیلات ثبت کرده است که از این تعداد 376 درخواست به بانک معرفی شده است و تنها 141 درخواست موفق به دریافت 2 هزار و 545 میلیارد ریال تسهیلات شده‌اند. مجموع تسهیلات پرداختی به متقاضیان این استان با انتقالی‌های سال 96 نیز بیش از 3 هزار و 490 میلیارد ریال تسهیلات برای 255 متقاضی بوده است.

درخواست ثبت شده برای استان «قم» نیز برابر با 826 فقره تا پایان دیماه سال 1397 بوده که از این تعداد 334 درخواست به بانک‌های عامل معرفی شده و در مجموع تسهیلات به 181متقاضی تخصیص یافته است. اما تسهیلات پرداختی به این استان در دوره زمانی مورد بررسی برابر با هزار و 698 میلیارد ریال بوده است. مجموع پرداخت تسهیلات طرح رونق تولید به این استان با احتساب انتقالی‌های سال 96 نیز 5 هزار و 300میلیارد ریال ثبت شده که به 693 متقاضی تسهیلات پرداخت شده است. استان «اصفهان» نیز به عنوان سومین استان پرمتقاضی دریافت تسهیلات در مدت زمان مورد بررسی در مجموع 822 درخواست را برای دریافت تسهیلات طرح رونق تولید بنگاه‌های تولیدی فعال در این استان ثبت کرده است که از این تعداد 58 درخواست موفق به دریافت 529 میلیارد ریال تسهیلات شده‌اند. مجموع تسهیلات پرداختی به این استان نیز با درخواست‌های ثبت شده در سال 96 برابر با 5 هزار و 901 میلیارد ریال بوده که به 491متقاضی پرداخت شده است.

اما استان «مازندران» نیز به عنوان چهارمین استان در مدت زمان مورد بررسی در مجموع 645 درخواست را برای دریافت تسهیلات طرح رونق تولید ثبت کرده که از این تعداد 217 درخواست به بانک‌های عامل معرفی شده‌اند. اما با توجه به داده‌های اعلام شده از مجموع درخواست‌های ثبت شده در این استان در مجموع 15 متقاضی موفق به دریافت 393 میلیارد ریال تسهیلات شده‌اند. بررسی مجموع تسهیلات پرداختی به این استان با احتساب درخواست‌های ثبت شده در سال 96 نیز بیانگر آن است که در مجموع 641 متقاضی در این دوره زمانی موفق به دریافت تسهیلات 3 هزار و 256 میلیارد ریالی شده‌اند.

بنگاه‌های متقاضیان استان «گیلان» نیز در این مدت در مجموع 607 درخواست برای دریافت تسهیلات طرح رونق ثبت کرده‌اند که از این تعداد تنها 243 درخواست به بانک‌های عامل معرفی شده‌اند و 3 متقاضی نیز توانسته‌اند به تسهیلات 27 میلیارد ریالی دسترسی پیدا کنند. بررسی تسهیلات ثبت شده در این استان با انتقالی‌های سال 96 بیانگر آن است که در دوره زمانی مورد بررسی در مجموع 570 متقاضی موفق به دریافت ۲ هزار و 460 میلیارد ریال تسهیلات در این استان شده‌اند.

   کدام استان‌ها بیشترین تسهیلات  راگرفتند؟

اما بنابرآمار منتشر شده، بیشترین تسهیلات پرداختی با احتساب انتقالی‌های سال 96 به استان‌های «تهران»، «گلستان»، «البرز»، «آذربایجان غربی» و «کرمان» اختصاص داشته است. بررسی مجموع تسهیلات پرداختی به «استان تهران» با احتساب درخواست‌های ثبت شده در سال 96 بیانگر آن است که در مجموع 625 متقاضی تا پایان دی ماه سال 1397، موفق به دریافت تسهیلات 11هزار و 371 میلیارد ریالی شده‌اند. پس از آن، استان «گلستان» در رتبه دوم استان‌ها با بیشترین سهم دریافت تسهیلات قرار گرفته است و در مجموع 2 هزار و 113 متقاضی در این دوره زمانی موفق به دریافت تسهیلات 11هزار و 313 میلیارد ریالی شده‌اند. اما استان «البرز» در رتبه سوم این رده‌بندی قرار دارد. مجموع پرداخت تسهیلات طرح رونق تولید به این استان با احتساب انتقالی‌های سال 96 برابر با 10 هزار و 973میلیارد ریال ثبت شده که به 396متقاضی تسهیلات پرداخت شده است.

اما حال این پرسش قابل طرح است که آیا تزریق نقدینگی به واحدهای تولیدی می‌تواند راهگشای رونق تولید شود؟ یک فعال حوزه تولید در پاسخ به چنین پرسشی بر این باور است که بحران نقدینگی و سرمایه در گردش، در صدر مشکلات واحدهای تولید قرار گرفته و توان تولیدی کشور را با چالش مواجه کرده است. بنابه گفته اظهارات رییس کیمسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران، آنگونه که آمارها هم نشان می‌دهد، سهم تسهیلات پرداختی بانک‌ها در قالب سرمایه در گردش در بخش صنعت و معدن ۷۹.۶ درصد از کل تسهیلات اعطایی به این بخش و معادل مبلغ ۱۰۹.۵ هزار میلیارد تومان بوده است. بهرام شکوری در گفت‌وگوی خود با خبرگزاری مهر، نیاز امروز واحدهای تولیدی را بیش از نقدینگی، «مقررات‌زدایی و سهولت کسب‌وکار» می‌داند. به گفته او، اگر بسترهای کسب‌وکار مهیا باشد و هزینه بنگاه‌ها صرف موارد نامتعارف نگردد، بنگاه‌ها خود قادر به تأمین هزینه‌های روزمره‌شان خواهند بود. شکوری می‌گوید: اگر دولت بسترهای لازم برای واردات ماشین‌آلات و مواد اولیه مورد نیاز خطوط تولید را تسهیل کند و معافیت‌های گمرکی بیشتری را برای واردات این قبیل محصولات در نظر بگیرد، نه تنها بنگاه دچار هزینه اضافه پرداخت حقوق گمرکی سنگین نخواهد شد، بلکه خط تولید بنگاه قادر خواهد بود با ظرفیت کامل و به دور از نگرانی جهت تأمین مواد اولیه، به کسب‌وکار خود ادامه دهد.