خلیل‌زاد برای چه به کابل می‌رود؟
گروه جهان|
پس از لغو نشست صلح افغانستان که قرار بود یکشنبه در قطر برگزار شود، زلمی خلیل‌زاد نماینده ویژه امریکا به کابل می‌رود تا با دولت و نیروهای سیاسی درباره برنامه‌ریزی مجدد برای یک نشست بینالافغانی در قطر گفت‌وگو کند.
طالبان در آغاز اعلام کردند شمار شرکت‌کنند‌گانی که قرار است از کابل به قطر بروند بسیار زیاد است؛ اما مقام‌های ارشد دولتی در کابل می‌گفتند که برگزارکنند‌گان قطری نشست دوحه به آنان اطلاع داده‌ا‌ند که برای میزبانی از ۳۰۰ شرکت‌کننده آماد‌گی دارند. واقعیت این است که مشکل در آمار نبود. پس از مشخص شدن فهرست افرادی که قرار بود از کابل در نشست قطر شرکت کنند، در دفتر ریاست‌جمهوری نشستی برگزار شد که در آن اشرف غنی رییس‌جمهوری افغانستان، و برخی از سیاستمداران سخنرانی کردند. در این سخنرانی‌ها درباره خطوط قرمز و مذاکره با طالبان گفت‌وگو شد. طالبان از این نشست و کنفرانس‌های خبری مقام‌های دولتی این‌طور برداشت کردند که گویا دولت قصد دارد نشست قطر را جلسه مذاکره میان دولت افغانستان و نمایند‌گان طالبان جلوه دهد. این برداشت در بیانیه طالبان هم بازتاب داشت. این گروه مذاکره با حکومت افغانستان را در حال حاضر خط قرمز خود قرار داده است. به نظر می‌رسد که در حال حاضر انسجام درون‌سازمانی طالبان به همین موضوع بستگی دارد و اگر آنان به مذاکره با دولت افغانستان رضایت نشان دهند، شاید انسجام درون‌سازمانی آنان از بین برود. شاید به همین دلیل بود که طالبان نخواستند این نشست برگزار شود.
هشت صبح افغانستان نوشته، در آخرین شبی که فردای آن باید حدود ۲۴۹ نفر از کابل به دوحه پرواز می‌کردند، دولت قطر به کابل یک فهرست جدید فرستاد. به نظر می‌رسد که قطر در مشورت با نمایند‌گان طالبان در دوحه فهرست کسانی را که از کابل باید به آن امیرنشین پرواز می‌کردند، کوتاه کرده بود. این امر مورد قبول اشرف غنی و شماری از سیاستمداران پرنفوذ کابل قرار نگرفت. دولت افغانستان بر این باور بود که دوحه پا را از گلیم خود درازتر کرده و از جایگاه یک قیم، فهرست شرکتکنندگان نشست قطر را که حق انحصاری دولت و نیروهای سیاسی افغاستان است، تهیه می‌کند. به همین دلیل بود که دفتر ریاست‌جمهوری افغانستان فهرست تهیه شده از سوی دوحه را نپذیرفت و قطر هم نشست را لغو کرد. اما اختلاف‌های کابل و دوحه و خلیل‌زاد در رویدادهای دو ماه پیش ریشه دارد.
برخی از سیاستمداران افغانستان و نمایند‌گان طالبان در نشست فوریه سال جاری در مسکو به توافق رسیدند که نشست بعدی بینالافغانی در دوحه برگزار شود. دیپلمات‌های قطری مقیم مسکو هم در رایزنی‌ها نقش داشتند و تمام شرکتکنندگان نشست مسکو را راضی کردند تا ادامه نشست مسکو را آوریل سال جاری در دوحه برگزار کنند. در برگزاری نشست مسکو، دولت افغانستان دور زده شده بود. نهاد برگزار‌کننده نشست مسکو که حمایت کرملین و وزارت خارجه روسیه را داشت، کارت‌های دعوت را به دفتر حامد کرزای در کابل فرستاده بود و رییس‌جمهور پیشین آن سفر را تنظیم کرد. سفارت روسیه در کابل هم خیلی فعال بود و سفیر روسیه از برخی از سیاستمداران بطور مستقیم خواسته بود تا در نشست مسکو شرکت کنند. در آن نشست از دولت هم دعوت شده بود، اما دفتر ریاست‌جمهوری به‌دلیل اینکه در برگزاری نشست مسکو و تعیین اولویت‌ها و اعضای شرکت‌کننده نقش جدی نداشت، کنار کشید و نماینده‌ای به آن نشست نفرستاد. درآن زمان تقلیل دولت به یک گروه هم مورد قبول رهبران حکومت وحدت ملی نبود، اما فعلا این رهبران در این زمینه کوتاه آمده‌اند و حاضر‌ند که نمایند‌گان دولت را در یک نشست بینالافغانی ولو آنکه در آن نقش دولت در حد یک گروه فرو‌کاسته شود، بفرستند.محمداشرف غنی نمی‌خواست که در نشست دوحه هم مثل نشست مسکو، حکومت هیچ نقشی نداشته باشد. حکومت تلاش کرد که هم در تهیه فهرست شرکتکنندگان و هم در تعیین اهداف آن نشست نقش داشته باشد. به همین دلیل بود که دفتر ریاست‌جمهوری با وجود اصرار قطر و خواهش خلیل‌زاد، فهرستی را که دوحه فرستاده بود، نپذیرفت. خلیل‌زاد در آخرین سفرش به کابل از جانب امریکا یادداشتی مفصل را به دولت افغانستان تسلیم کرد که در آن آمده بود قطر و واشنگتن موافق‌اند که فهرست شرکتکنندگان قطر در کابل تعیین شود؛ به شرطی که همه‌شمول باشد و در آن نمایند‌گان احزاب، شخصیت‌های پرنفوذ، نیروهای سیاسی و فعالان جامعه مدنی حضور داشته باشند. این فهرست را یک کمیته غیر‌حکومتی تهیه کرد و رهبران حکومت هم نام‌های برخی از مقام‌های دولتی را در آن گنجاندند که ظاهرا در آغاز مورد توافق همه قرار گرفت، ولی بعدها محل اختلاف شد. اکنون به‌نظر می‌رسد که خلیل‌زاد به کابل می‌آید تا دوباره همه‌چیز را از نو آغاز کند و همه طرف‌ها را قانع کند تا در نشست قطر شرکت کنند. ایالات متحده در نظر دارد که دوباره روی فهرستی از افراد که باید به قطر بروند، ابتدا یک توافق در کابل ایجاد شود و سپس دوحه و طالبان هم آن را بپذیرند تا نشستی در قطر برگزار شود. نشست‌های بینالافغانی در آینده، در کشورهای دیگر برگزار خواهد شد.
