میراث فرهنگی خلیج فارس در خطر
شاید به خاطر اقلیم بیابانی‌اش، دست و دل‌شان برای هزینه کردن یا صدور مجوزهای باستان‌شناسی و حفاظت از نوار مرزی خلیج‌فارس نمی‌لرزد؛ بیابانی نامدار با بندر دوره ساسانی‌اش که با پایان کار حفاران غیرمجاز، حالا نوبت به شرکت‌های خصوصی و غیرخصوصی‌اش رسیده... نخست حفاران غیرمجاز محوطه را چیزی شبیه به پنیر فرانسوی کردند، آنقدر چاله‌ها عمیق شدند تا در مناطق نزدیک خلیج‌فارس گاه به آب رسیدند و در زمین‌های دورتر، به سازه‌های معماری که دیگر قابل برداشت نبود و حالا شرکت‌های خصوصی با کشیدن دیوارهایی در نقش حصار، به همان زمین‌ها تعرض می‌کنند، زمین‌هایی که حریم «خلیج فارس» ند و این روزها حرف و حدیث پشت سرشان زیاد و چشم‌های طمع به آن دوخته شده است. فرقی نمی‌کند نجیرم باشد، یا بتانه. دیر باشد یا بردستان، بوشهر باشد یا سیراف. امروز دیگر در مرز این نوار آبی و در کتاب‌هایی که به نظر می‌رسد قرار است فقط نام «خلیج فارس» را یدک بکشند، تا چشم کار می‌کند تپه‌های خاکی، اسکلت‌های فلزی از شهرک‌های صنعتی و نخاله‌های ساختمانی ریخته شده‌اند و تنها سرمایه کنونی این مناطق را تکه‌های شکسته سفال، کتیبه‌های از وسط دو نیم شده و سنگ‌های شکسته شده آسیاب و خاکی که بیشتر شبیه نخاله‌های ساختمانی است، تا خاک یک بیابان با سفال‌ها و ظروف شکسته شده روی خاک و سازه‌های نیمه تخریب شده از حفاری‌های غیرمجاز پر کرده است. هر چند در گذشته گاهی اوقات پژوهشکده باستان‌شناسی از محل اعتباراتی که باقی می‌ماند، پروژه‌ای را هم برای کاوش و بررسی مطالعاتی در این محوطه تاریخی اختصاص می‌داد و با عقب‌نشینی‌هایی که معمولاً اداره میراث فرهنگی استان بوشهر دارد به نظر می‌رسید آن خود را از همه داستان‌ها کنار کشیده، اما با اتفاقات و هشدارهای دوستداران میراث فرهنگی، به نظر می‌رسد مدتی است پژوهشکده باستان‌شناسی قصد ورود به وضعیت محوطه‌های باستانی این منطقه را دارد. سیامک سرلک، معاون پژوهشکده باستان‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، بعد از انجام بررسی‌هایی روی محوطه‌های تاریخی این مناطق باستانی به ایسنا می‌گوید: دو دور گزارش تخریب‌های سواحل کرانه شمالی خلیج فارس با تکیه بر سیراف، نجیرم و دیگر محوطه‌ها را حدود دو هفته گذشته (اواخر فروردین) برای معاونت میراث فرهنگی کل کشور ارسال کردیم، اما فعلاً پاسخی دریافت نکرده‌ایم.
او با اشاره به اینکه پژوهشکده باستان‌شناسی در دوره مدیریت جدید این پژوهشکده روی مطالعات خلیج فارس متمرکز شده و تلاش‌هایی نیز در این زمینه در اواخر سال ۹۷ انجام شد، ادامه می‌دهد: سفری به هرمزگان داشتیم و با مسوولان سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان صحبت کردیم، قول‌هایی نیز برای تأمین اعتبار دادند اما عمل نکردند. او همچنین به صحبت‌هایش با مسوولان سازمان مناطق آزاد قشم و بدقولی آنها در این زمینه اشاره می‌کند و می‌افزاید: مسوولان سازمان مناطق آزاد کیش هم وعده‌هایی در مورد شهر «حریره» دادند حتی ما مجوز کاوش هم صادر کردیم اما در نهایت گفتند ما پول نداریم. با سفر رییس پژوهشکده باستان‌شناسی به خوزستان نیز همین اتفاقات افتاد.
او با اشاره به اینکه پژوهشکده باستان‌شناسی برای مطالعات سواحل خلیج فارس و دریای مکران تلاش زیادی کرد، افزود: متأسفانه ما نتوانستیم برای اجرای طرح مطالعات خلیج فارس تأمین اعتبار کنیم و مسوولان ذی ربط در هرکدام از استان‌های ساحل خلیج فارس هم به عناوین مختلف تأمین بودجه نکردند. در حال حاضر نیز با مشکل مالی- اعتباری پژوهشگاه مواجه هستیم. معاون پژوهشکده باستان‌شناسی در توضیح علت بی‌توجهی به صحبت‌های کارشناسان و باستان‌شناسانی که از رها بودن محوطه‌های باستانی خلیج‌فارس و لزوم کاوش در آنها صحبت‌می‌کنند، بیان می‌کند: فاجعه عمیق‌تر از این حرف‌هاست. هرکدام از باستان‌شناسان صرفاً منطقه مورد کاوش خود و اطراف آن را می‌بینند. مساله اصلی و اولویت در محوطه‌های باستانی خلیج فارس حفاظت از این محوطه‌هاست که این کار بر عهده معاونت میراث فرهنگی و دفتر حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی است.
