تکمیل ادغام به جای تشکیل وزارت
گروه بنگاه‌ها|
کارشناسان بر این باورند که تفکیک وزارت صنعت یک تصمیم خلق‌الساعه نبوده و بر این اساس کمیته اقتصاد مقاومتی مجلس نیز با تشکیل مجدد وزارت بازرگانی مخالف است. کمیته اقتصاد مقاومتی کمیسیون اقتصادی مجلس با حضور اعضای کمیسیون‌های تخصصی مجلس، اتاق بازرگانی، مسوولان و روسای تشکل‌های تولیدی اقدام به بررسی طرح تشکیل وزارت بازرگانی و ابعاد آن کرد.
در ابتدای جلسه رحیم زارع، رییس کمیته اقتصاد مقاومتی با اشاره به طرح اخیر برخی از نمایندگان مجلس در خصوص تشکیل وزارت بازرگانی گفت: این طرح طی سال‌های اخیر چندین بار در مجلس بررسی شده بود و نمایندگان مجلس با آن مخالفت کرده بودند.
وی اظهار داشت: اخیراً برخی از نمایندگان مجلس با توجه به درخواست‌های مکرر دولت اقدام به تهیه چنین طرحی کردند و این موضوع در مجلس در حال بررسی است. کمیته اقتصاد مقاومتی مجلس نیز به منظور بررسی نظرات تشکل‌های مختلف اقدام به تشکیل چنین جلسه‌ای کرده است.
در ادامه محمود دودانگه، معاون وزارت بازرگانی سابق با اشاره به دلایل ادغام بخش بازرگانی در وزارتخانه‌های تولیدی گفت: در اقتصاد ایران باید توجه شود که ساختارها هدف نیستند بلکه ابزاری برای دستیابی به اهداف هستند. بنابراین با استفاده از ساختارها باید به هدف دست پیدا کرد.
دودانگه اظهار داشت: رشد اقتصادی و تولید رقابتی دو هدف اصلی در اقتصاد ایران است که این دو هدف برگرفته از سیاست‌های کلی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری است. مجلس باید مشخص کند چه ساختاری باعث دستیابی بهتر دولت به این اهداف می‌شود.
وی افزود: ادغام بخش بازرگانی در وزارتخانه‌های تولیدی نیز پس از سال‌ها جلسه کارشناسی و برای دستیابی به اهداف مذکور انجام شد. با ادغام بخش بازرگانی در وزارتخانه‌های تولیدی شرایط برای مقابله با تحریم سال‌های ۹۰ و ۹۱ فراهم شد.
معاون سابق وزارت بازرگانی تصریح کرد: پیش از ادغام وزارتخانه‌ها تعارض بسیاری بین وزارت صنایع و وزارت بازرگانی وجود داشت که این تعارض در راهبردها باعث جلوگیری از تصمیم‌گیری بهینه می‌شد. بررسی‌ها نشان می‌داد وزارت بازرگانی تصدی‌گری بسیاری در بخش بازار داشت و این موضوع باعث فراهم آمدن آسیب‌های بسیاری به تولید و تجارت می‌شد.دودانگه در خصوص طرح تشکیل وزارت بازرگانی نیز گفت: باید در مقطع کنونی آسیب‌شناسی جدی بر بحث ادغام وزارتخانه‌ها انجام شود و نباید با تفکیک وزارت بازرگانی مدیریت متمرکز در شرایط تحریم را از دست داد.
نباید به خاطر ویژگی‌های فردی مدیران تغییر ساختار انجام شود
در ادامه مجیدرضا حریری، عضو اتاق بازرگانی ایران با اشاره به لزوم تعیین تعاریف متناسب با اقتصاد ایران گفت: باید نقش وزارتخانه‌ها به عنوان هدف یا ابزار مشخص شود. با مشخص شدن این تعاریف، بررسی مدل ادغام یا تفکیک نیز راحت‌تر خواهد شد.
عضو اتاق بازرگانی ایران افزود: در شرایط جنگ اقتصادی نباید وزارت بازرگانی تفکیک شود بلکه با تشکیل یک اتاق جنگ اقتصادی به مقابله با تحریم‌های دشمن رفت. از سوی دیگر نباید برای واگذاری پست یک وزارتخانه به یکی از اشخاص، ساختار کشور را برهم ریخت. حریری تاکید کرد: از سوی دیگر باید وزیران منتخب برای وزارتخانه‌های صمت و جهاد کشاورزی تخصص مناسب در حوزه تولید و تجارت داشته باشند. در حال حاضر هیچ کدام از وزرا متناسب با شرح وظایف خود تخصص ندارند.این فعال اقتصادی افزود: با توجه به شرایط اقتصادی ایران و در حالت ثبات اقتصادی باید بخش‌های تولید و تجارت به دلیل عدم شکل‌گیری زنجیره تولید و تا عرضه از یکدیگر جدا شوند تا تصمیمات اقتصادی صحیح‌تری اتخاذ شود.
تشکیل وزارت بازرگانی
برخلاف تجارب جهانی
در ادامه حبیب‌الله انصاری، دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی ایران نیز در ادامه نشست با اشاره بر لزوم ادغام بخش بازرگانی در وزارتخانه‌های تولیدی گفت: تصمیم‌گیری در حوزه تولید بدون توجه به امور تجارت امکان پذیر نیست. وی اظهار داشت: پس از ادغام بخش بازرگانی در وزارتخانه‌های تولیدی باید ساختارهای وزارت صمت چابک می‌شد؛ اما این اتفاق رخ نداد و در شرایط کنونی ساختارهای این وزارتخانه سنگین شده است. نماینده بخش تولیدکنندگان در این جلسه افزود: در شرایط کنونی هیچ دلیل مناسبی برای توجیه وزارتخانه‌ها وجود ندارد و تفکیک بخش تولید و تجارت برخلاف تجارب جهانی است.
لزوم اصلاح ساختارهای عریض و طویل وزارت صمت
امانی، رییس یک گروه صنعتی نیز در این جلسه با اشاره به سال رونق تولید گفت: تلاش دولت و نمایندگان مجلس باید برای حمایت از تولید ملی باشد و با تصویب قوانین مناسب از به حاشیه رفتن تولید داخلی جلوگیری کند. این تولیدکننده بخش صنعتی اظهار داشت: با توجه به ساختارهای عریض و طویل وزارت صمت و ناکارآمدی این وزارتخانه باید مجلس چاره‌ای برای این موضوع بیاندیشد. با تشکیل وزارت بازرگانی این انتظار وجود دارد تا وضعیت تجارت خارجی بهبود یابد.در ادامه بهرام شکوری، رییس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی ایران نیز در خصوص ادغام یا تفکیک بخش بازرگانی از وزارتخانه‌های تولیدی گفت: بررسی تجارب سایر کشورهای پیشرفته صنعتی نشان‌دهنده ادغام بخش بازرگانی در وزارتخانه‌های تولیدی است.
رییس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی گفت: تعیین استراتژی مناسب برای اقتصاد کشور بسیار مهم است و با تعیین استراتژی مناسب می‌توان کشور را از شرایط تحریم نجات داد. وی خاطرنشان کرد: در صورتی که ساختارهای وزارت صمت سنگین و عملکرد این وزارتخانه ناکارآمد شده است باید به جای تشکیل وزارت بازرگانی مسیر ساده‌تر تکمیل، ادغام و پیگیری شود.
مدیران کنونی ناتوان از مدیریت یکپارچه تولید و تجارت هستند
محمدرضا کلامی، مدیرکل دفتر تنظیم بازار وزارت صمت در ادامه این جلسه با اشاره به شرایط کشور قبل و پس از ادغام وظایف بازرگانی در وزارتخانه‌های تولیدی گفت: بهینه‌سازی سیاست‌های تجاری و انتخاب مدیران مناسب برای نظارت در زنجیره تأمین دو هدف اصلی از ادغام بوده است.
این مقام مسوول در وزارت صمت تصریح کرد: در شرایط کنونی هیچ‌کدام از اهداف مدنظر در وزارتخانه صمت به دلیل ساختارهای موجود قابل دسترسی نیست و برای مدیریت بهتر کشور باید بخش تولید و تجارت از یکدیگر جدا شود.
کلامی خاطرنشان کرد: برای مدیریت بهتر وزارت صمت در شرایط ادغام باید مدیران توانمند و با پتانسیل در این وزارتخانه حضور داشته باشند، حال آنکه مشابه چنین مدیرانی در کشور کمیاب بوده و تربیت نشده است.مدیرکل دفتر تنظیم بازار وزارت صمت اظهار داشت: با تفکیک بخش بازرگانی از وزارتخانه‌های تولیدی به دلیل تعارض منافع ایجاد شده رنگ و بوی تصمیم‌گیری‌ها بهتر و پخته‌تر خواهد شد. شکل‌گیری رشد اقتصادی و تولید رقابتی نیز در گروی تشکیل وزارت بازرگانی است.
وجود ۱۱ دلیل برای ادغام بخش بازرگانی در وزارتخانه‌های تولیدی
علیرضا شجاعی، معاون اسبق وزارت صمت نیز در ادامه با اشاره دلایل و نتایج حاصل از ادغام بخش بازرگانی در وزارتخانه‌های تولیدی گفت: ادغام وزارت بازرگانی از سال ۸۶ در کشور و از حوزه تجارت کلید خورد. پیش از ادغام وزارت بازرگانی ۱۱ دلیل برای ادغام این بخش‌ها وجود داشت.
شجاعی بیان داشت: ۳۲ گام برای ادغام اصولی بخش بازرگانی در وزارتخانه‌های تولیدی تعریف شده بود و شرح وظایف جدید وزارت صمت در سال ۹۱ ابلاغ شد که متأسفانه از سوی مجلس پیگیری نشد.معاون اسبق وزارت صمت تصریح کرد: سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی بر لزوم یکپارچه‌سازی حوزه‌های تولید و تجارت تاکید دارد و مجلس نباید با تشکیل وزارت بازرگانی بر خلاف قوانین و سیاست‌های بالادستی عمل کند.
عدم کوچک‌سازی دولت
با ادغام وزارتخانه‌ها
نایب‌رییس انجمن حمایت از مصرف‌کنندگان نیز در این جلسه با اشاره به شرایط حاکم بر اقتصاد کشور گفت: با توجه به وضعیت اقتصادی و ساختارهای دولت باید وزارت بازرگانی از وزارتخانه‌های تولیدی تفکیک شود.
نجف پور اظهار داشت: پس از ادغام وزارت بازرگانی ساختارهای دولتی عریض و طویل شد و وزارت صمت نتوانست عملکرد بهتری در حوزه مسائل مربوط به خود داشته باشد. باید پس از ادغام وزارت بازرگانی بسیاری از وظایف دولتی به بخش خصوصی واگذار می‌شد که این اتفاق رخ نداد.
اجرای ناقص قانون تمرکز
دلیل اصلی گرانی کالاهای اساسی
رییس نظام صنفی کشاورزی کشور نیز در خصوص طرح اخیر مجلس برای تشکیل وزارت بازرگانی گفت: متأسفانه دولت و مجلس شرایط لازم برای رونق تولید داخلی را فراهم نمی‌کنند.
محمد شفیع ملک‌زاده اظهار داشت: متأسفانه تولیدکنندگان به دلیل بررسی مکرر طرح تشکیل وزارت بازرگانی در مجلس نگران و خواستار به پایان رسیدن همیشگی این موضوع در مجلس هستند.
ملک‌زاده تصریح کرد: با اجرای ناقص قانون تمرکز وظایف بازرگانی در وزارت جهاد کشاورزی دستاوردهای بسیاری در حوزه تولید و تجارت محصولات کشاورزی حاصل شد. از سوی دیگر بررسی‌ها نشان می‌دهد به دلیل اجرای ناقص این قانون مشکلات بسیاری در تنظیم بازار محصولات اساسی پیش آمده است. نیاز است تا با ادغام کامل بخش بازرگانی در وزارت جهاد کشاورزی ساختارهای عریض و طویل وزارت صمت چابک‌تر شود.
لزوم توجه بیشتر به تجارت خارجی
طی سال‌های آینده
در ادامه معصومی نماینده سازمان توسعه تجارت در این جلسه با اشاره به تجارب کشورهای پیشرفته در زمینه ادغام وزارت بازرگانی گفت: در بسیاری از کشورها با ادغام بخش تولید و تجارت به سمت رشد اقتصادی حرکت کردند.
وی تصریح کرد: این در حالی است که شرایط اقتصادی ایران با کشورهای توسعه یافته متفاوت بوده و باید برای حل مشکلات کنونی وزارتخانه جدید برای بهبود شرایط تجاری کشور تشکیل شود.
لزوم انتخاب مسیر جایگزین به جای تشکیل وزارت بازرگانی
زارع، رییس کمیته اقتصاد مقاومتی مجلس در پایان این جلسه اظهار داشت: با توجه به فضای موجود کشور و نظر کارشناسان تشکیل وزارت بازرگانی کمکی به بهبود شرایط اقتصادی کشور نخواهد کرد و باید مسیر دیگری برای حل مشکلات اقتصادی طی شود.
رییس کمیته اقتصاد مقاومتی مجلس خاطرنشان کرد: برای بهبود شرایط اقتصادی کشور دولت باید توجه ویژه‌ای در انتخاب مدیران مربوط به وزارتخانه‌های صمت و جهاد کشاورزی داشته باشد. در شرایط فعلی با توجه به عمر کوتاه باقیمانده از دولت، تفکیک وزارت بازرگانی باعث بهبود شرایط کشور نخواهد شد بلکه باری بر مشکلات قبلی اضافه خواهد کرد.
