چند درصد زنان ایرانی «خانه‌دار» هستند؟
درحالی که حدود ۶۲.۱ درصد از زنان کشور «خانه‌دار» هستند، تعداد قابل توجهی از زنان، خانهداری را شغلی پرزحمت، یکنواخت و بی‌ارزش تلقی می‌کنند، این درحالی است که امروزه در سطح جهانی درباره ارزش‌گذاری اقتصادی فعالیت خانهداری زنان مطالعاتی انجام شده که نشان می‌دهد ارزش کار خانگی زنان در سال ۸۵، ۲۲ درصد جی‌دی‌پی ایران را تشکیل می‌داده که این رقم در سال ۹۵ به ۳۰ درصد افزایش یافته است.
فعالیت و درآمدزایی دو عنصر اساسی مفهوم شغل محسوب می‌شود و همین مساله موجب شده که زنان خانه‌دار با وجود حساسیت و سنگینی مسوولیتی که بر عهده دارند، جزو دایره افراد شاغل محسوب نشوند. گرچه کار خانهداری زنان که شامل نگهداری، تداوم منابع انسانی و مراقبت از کیان خانواده است دارای ارزش اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است، اما عمدتاً انجام این کار از نظر زنان پنهان و نامحسوس مانده و چندان توجهی به آن نمی‌شود.
نگاهی به آمارهای اطلس وضعیت زنان و خانواده که بر مبنای سرشماری سال ۹۵ تهیه شده است، در مورد وضعیت زنان خانه‌دار کشور نشان می‌دهد که به‌طور میانگین حدود ۶۲.۱ درصد از زنان ۱۰ ساله و بیشتر به جمعیت در سن کار، خانه‌دار هستند. همچنین ۵۹.۷ درصد زنان ۱۰ ساله و بیشتر در نقاط شهری کشور و ۶۸.۳ درصد زنان نقاط روستایی کشور، خانه‌دار هستند.
اما یکی از ابهاماتی که در این نمودار وجود دارد این است که چرا برای نرخ‌گیری جمعیت خانهداری، سن زنان را از ۱۰ سال محاسبه می‌کنند؟ که شهلا کاظمی‌پور، جمعیت‌شناس در این باره به ایسنا می‌گوید: در سرشماری آمار، در جدول وضع فعالیت، سن از ده سال به بالا محاسبه می‌شود که براساس آن افراد به دو گروه فعال و غیرفعال تقسیم می‌شوند، در این جداول گروه فعالان به شاغل و بیکار و غیر فعالان به محصلان و خانه‌داران تفکیک می‌شود.
براساس آمارهای اطلس وضعیت زنان و خانواده که بر مبنای سرشماری سال ۹۵ تهیه شده است، استان همدان بیشترین تعداد و استان سیستان و بلوچستان کمترین تعداد زنان‌خانه‌دار را در بین استان‌های کشور در خود جای داده است؛ به‌طوری‌که استان همدان با نرخ ۶۹.۲۳ درصد در زمینه خانهداری از میان ۳۱ استان کشور رتبه اول و استان سیستان و بلوچستان با نرخ ۴۹.۶۳ درصد رتبه آخر را به خود اختصاص داده است. همچنین به تفکیک سنی از کل جمعیت زنان جوان ۱۵ تا ۲۹ ساله استان‌های کشور، حدود ۵۰.۱ درصد خانه‌دار هستند. در این میان استان همدان با نرخ ۵۹.۱۴ درصد دارای بیشترین زنان جوان خانه‌دار و استان کهگیلویه و بویر احمد با نرخ ۴۰.۱۵ درصد دارای کمترین زنان جوان خانه‌دار است.
کاظمی‌پور در پاسخ به این سوال که چرا تعداد زنان خانه‌دار استانی مانند سیستان و بلوچستان که در حوزه آموزشی چندان پیشرفتی نداشته‌اند، نسبت به سایر استان‌ها از کمترین تعداد زنان خانه‌دار برخوردار است؟ می‌گوید: هر استانی را باید با توجه به ساختار همان استان مقایسه کرد، استان سیستان و بلوچستان نسبت به سایر استان‌های کشور از باروری بالایی برخوردار است.
او با بیان اینکه زنان خانه‌دار در گروه غیر فعالان (طفل، محصل، دارای درآمد بدون کار و بازنشسته) محاسبه می‌شوند، گفت: زمانی که در جامعه‌ای تعداد طفل یا محصل بیشتر باشد به تبع تعداد زنان خانه‌دار کاهش می‌یابد که در این نمودار ساختار سنی در نظر گرفته نشده است.
حدود 46 درصد 15 تا 29 ساله‌های شهرنشین خانه‌دارند
اما مروری بر وضعیت زنان خانه‌دار نقاط شهری نشان می‌دهد که حدود ۵۹.۷ درصد زنان ۱۰ ساله و بیشتر به جمعیت در سن کار در نقاط شهری استان‌های کشور، خانه‌دار هستند، از این میان استان قم با نرخ ۶۶.۴۸ درصد بیشترین زنان خانه‌دار و استان کهگیلویه و بویراحمد با نرخ ۵۱.۱۶ درصد، کمترین زنان خانه‌دار را در خود جای داده است، همچنین از میان کل جمعیت زنان جوان ۱۵ تا ۲۹ ساله ساکن در نقاط شهری کشور حدود ۴۵.۹ درصد خانه‌دار هستند که استان قم با نرخ ۵۴.۷۰ درصد دارای بیشترین تعداد زنان جوان خانه‌دار و استان کهگیلویه و بویر احمد با نرخ ۳۴.۸۴ درصد دارای کمترین تعداد زنان جوان خانه‌دار است. وضعیت زنان خانه‌دار نقاط روستایی کشور نیز حاکی از آن است که ۶۸.۳ درصد زنان خانه‌دار ۱۰ ساله و بیشتر به جمعیت سن در کار در نقاط روستایی کشور، خانه‌دار هستند که از این میان استان همدان با نرخ ۷۹.۱۸ درصد دارای بیشترین زنان خانه‌دار و استان سیستان و بلوچستان با ۴۸.۴ درصد دارای کمترین تعداد زنان خانه‌دار نقاط روستایی است که طبق رتبه‌بندی جمعیت زنان جوان ۱۵ تا ۲۹ ساله ساکن در نقاط روستایی کشور، استان همدان با نرخ ۷۶.۸۹ درصد بیشترین تعداد زنان جوان خانه‌دار و استان سیستان و بلوچستان با نرخ ۴۷.۲۲ درصد کمترین تعداد زنان جوان خانه‌دار را در خود جای داده است.
