راه باز میراث ‌فرهنگی برای ثبت «ارواح سنگی»

«وردیج» را شهر آدمک‌ها می‌نامند، روستایی با سنگ‌هایی شبیه به ارواح، که آنقدر بین مردم روستا و آنهایی که به این مناطق علاقه دارند، شناخته شده که امروز تنها نیازش ثبت ملی این محوطه به عنوان یک منطقه طبیعی است. هر چند علم زمین‌شناسی به وجود آمدن این اشکال را ناشی از نوع خاصی از فرسایش بادی به نام هوازگی می‌داند که نمونه‌ای کم‌نظیر و دیدنی را از تغییرات بافت زمین به تصویر کشیده، اما این حرف‌ها برای مردم «وردیج» و روستای بالا دست‌ترش «واریش» امروزقدیمی شده و مهم‌ترین نکته می‌تواند توجه و ثبت این منطقه تاریخی - طبیعی در فهرست آثار ملی باشد تا آن را در کنار این دو روستای قرار گرفته در وردآورد، به منطقه‌ای نمونه گردشگری تبدیل کند. اما زودتر از میراث‌فرهنگی که در حال تهیه پرونده ثبتی این منطقه است، کاسب‌ها پای شان به این منطقه باز شده، آنقدر که از حدود یک سال گذشته، چادرهایشان را پای کوه ارواح سنگی علم کرده‌اند و تا نیمه شب بوی کباب و جگر و سیب‌زمینی ومنقل‌های چایی در فضا می‌پیچد. حتی پیش‌تر از آنها، گروه‌های عکاسی و فیلمبرداری برای تبلیغات مدلینگ خود این نقطه را بهترین مکان می‌دانستند. حالا در کنار همه استفاده‌هایی که مردم بومی و منطقه و آشنا به این محوطه تاریخی از آن می‌کنند، هستند افرادی که پای‌شان برای ساخت حتی اتاقک‌های کوچک چند متر در چند متری هم باز شده و آثاری از حضورشان در منطقه به چشم می‌آید! آدمک‌های سنگینی، هر کدام یک شکل دارند، کله و جمجمه انسان، سرِ حیوان‌های وحشی است که به راحتی می‌توان آنها را تشخیص داد. تا همین ۱۵ سال قبل، «وردیج» و «واریش» دو روستایی بودند که بیشتر از ارواح سنگی، توجه مسافران را به خود جلب می‌کردند، روستاهایی در فاصله نه چندان زیاد اما در شیب جاده، تاریخ‌شان را از روی معماری و نوع ساخت خانه‌ها و قدمت مصالح به کار رفته در آنها می‌شد حدس زد، اما امروز لابه لای آپارتمان‌های در حال ساخت در دل این دو روستای کوچک، هنوز قدیمی‌های منطقه که به حفظ روستای قدیمی‌شان دل‌خوش دارند، یک نشان را حفظ کرده‌اند. آجری که روی آن 1353 حک شده و نشان می‌دهد که قدمت خانه‌ها و آجرهای استفاده برای آنها حداقل متعلق به ۸۰ سال قبل است. اما یکی از مُسن‌های وردیج می‌گوید قدمت برخی خانه‌ها که خانه پدری خودش هم جزو آنها بوده به ۲۰۰ سال هم برمی‌گردد. برخی محلی‌های قدیمی می‌گویند در گذشته، تمام خانه‌های روستا از تکه‌های سنگ‌هایی ساخته شده بودند که از دل کوه کنده شده بود و بافت روستاها بدون استثنا تا کمر سنگی بودند و از کمر به بالا با گِل درست شده بود، باغ‌ها جدا از روستا بودند اما حالا خانه‌ها شکل شهری گرفته‌اند. شاید کافی بود متولیان شهری و میراثی دست‌کم حدود ۱۰ سال قبل به خود می‌جنبیدند تا این منطقه را به راحتی به عنوان یک منطقه نمونه گردشگری تبدیل کنند. اما رفتارهای انجام شده با کوه ارواح سنگی و آدمک‌هایش گرفته تا وردآورد، وردیج و واریش، هیچ‌کدام رفتاری مناسب برای حضور گردشگران نیست، زباله‌ها و غرفه‌های چسبیده به دامنه کوه و حتی زباله‌هایی که جان حیوانات و جانوران پناه گرفته در دل این کوه را هم به راحتی می‌گیرند، برای این محوطه تاریخی و طبیعی، یک مصیبت به حساب می‌آید.