آغاز به کار بازار متشکل در آینده‌ای نزدیک

تاکید رییس کل بانک مرکزی بر هماهنگی عوامل بازار متشکل ارزی

گروه بانک و بیمه |

محمود شکسته بند مدیرعامل بازار متشکل ارزی با اعلام جزییات جلسه ارزی رییس کل بانک مرکزی با صرافان از آغاز به کار بازار متشکل در آینده‌ای نزدیک خبر داد و افزود: مهم‌ترین موضوع مطرح شده در این جلسه تصمیم‌گیری درباره کاهش حق عضویت از ۱۰۰ میلیون تومان به ۲۵ میلیون تومان بود که در جهت حمایت از صرافی‌های کوچک این تصمیم گرفته شد.

به گزارش «تعادل»، وی درباره جلسه رییس کل بانک مرکزی، مدیران بازار متشکل ارزی و صرافان با محوریت بازار متشکل ارزی، گفت: جلسه ارزی رییس کل بانک مرکزی با کارشناسان و مدیران ارزی بانک مرکزی و بازار متشکل ارزی عصر روز شنبه برگزار شد و در این جلسه که درباره مباحث داخلی شرکت و با حضور مسوولان بانک مرکزی و اعضای کانون صرافان برگزار شد، درباره مباحث مربوط به این بازار، بحث و بررسی شد.

مدیرعامل بازار متشکل ارزی درباره زمان آغاز به کار این بازار که پیش از این خردادماه اعلام شده بود، گفت: آغاز به کار این بازار نیز به زودی انجام خواهد شد.

شکسته بند درباره ثبت نام اعضا گفت: اعضا در حال تکمیل پرونده‌ها هستند و عده کثیری نیز افتتاح حساب کرده‌اند.این تصمیم از سوی رییس کل بانک مرکزی، هیات عامل این بانک، هیات‌مدیره بازار متشکل ارزی و کانون صراف‌ها گرفته شد.

بازار متشکل ارزی قرار است به منظور ساماندهی و توسعه بازار شفاف، منصفانه و کارا تشکیل شود تا ارزها در آن به‌صورت نقد مطابق مقررات در بستر الکترونیکی مورد معامله قرار گیرند. این بازار یک شرکت خصوصی است که متشکل از کانون صرافان، کانون بانک‌های دولتی، کانون بانک‌های خصوصی و فرابورس و با نظارت بانک مرکزی فعالیت خواهد کرد و این بانک با رصد فعالیت‌ها در صورت لزوم برای ایجاد تعادل در بازار دخالت می‌کند و نظارت بانک مرکزی بر این بازار به صورت سیستماتیک و غیر مستقیم خواهد بود.

مدل کلی بازار به نحوی طراحی شده است که در فاز اول، معاملات نقدی ارز (اسکناس) راه‌اندازی و سایر روش‌های معاملات ارزی در مراحل بعد گسترش می‌یابد. بازار کارگزار محور بوده و عملیات مدیریت بازار توسط تشکیل خود انتظام انجام شده و بر اساس دستورالعمل‌های مصوب بانک مرکزی فعالیت خواهد کرد.

ضمناً سیستم سفارشات و معاملات مبتنی بر سفارش خواهد بود و یکی از پیش نیازهای حضور در این بازار ارایه یک حساب ارزی و حساب ریالی به بانک مرکزی و اعطای مجوز برای برداشت از این حساب‌ها به منظور انجام معاملات ارزی است. این بازار یک بازیگر بزرگ یعنی بانک مرکزی دارد که بر حسب وظایف سیاست‌گذاری خود می‌تواند موقعیت خرید و فروش بگیرد.

نرخ‌گذاری در این بازار به این صورت انجام می‌شود که سیستم، پیشنهادهای عرضه از سوی فروشندگان را از پایین‌ترین قیمت به بالاترین و پیشنهادهای خرید را از بالاترین قیمت به پایین‌ترین می‌چیند سپس مظنه‌ها توسط سیستم به یکدیگر مرتبط و با اولین معامله، قیمت ابتدای روز کشف خواهد شد. این روند معاملاتی دقیقا مشابه سایر معاملات بورسی انجام خواهد شد.

از سوی دیگر، برخی مشکلات و پیشنهادات صرافان نیز در این جلسه مطرح شده که بانک مرکزی نیز پس از این مشکلات تصمیم گرفت تا حق عضویت را کاهش دهد. بازار متشکل ارزی قرار است به عنوان کاشف قیمت واقعی ارز در تهران آغاز به کار کند؛ به‌طوری‌که نخستین قیمت اعلام شده در این بازار در هر روز به عنوان قیمت پایه آن روز در نظر گرفته می‌شود. این بازار با ایجاد ساز و کاری از معاملات غیرواقعی جلوگیری کرده و برای ثبت درخواست در این بازار، رقم اعلام‌شده فوراً از حساب ارزی یا ریالی درخواست‌دهنده بسته به نوع سفارش (خرید یا فروش) مسدود خواهد شد.

بازیگران اصلی این بازار، بانک‌ها، صرافی‌های بانکی و صرافی‌های مجاز بانک مرکزی هستند که باید برای ورود به این بازار، مدارک خود را به بانک مرکزی ارایه کرده و کد کارگزاری دریافت کنند. در این بازار تمامی رقم‌های اعلامی از سوی فروشندگان و خریداران روی سیستم قرار گرفته و به ترتیب بر اساس رقم‌های پایین‌تر از بالا به پایین مرتب خواهند شد و سیستم بطور خودکار پایین‌ترین قیمت فروش را به بالاترین پیشنهاد خرید متصل می‌کند.نرخ هر روز بر اساس قیمت بسته شدن بازار در روز قبل با پنج درصد تغییر قابل به روزرسانی است و تغییرات بیشتر باید با مجوز بانک مرکزی انجام شود.

صرافی‌هایی که در این بازار خرید و فروش عمده را انجام می‌دهند، باید یک درصد بالاتر از نرخ بازار متشکل، نیازهای خرد ارزی را براساس فهرست مصارف ۲۴ گانه پوشش دهند.گفته می‌شود که با راه‌اندازی این بازار به جای تعیین نرخ ارز در بازار هرات، سلیمانیه و … این نرخ بر اساس عرضه و تقاضا در بازار متشکل ارزی در تهران کشف می‌شود و به این ترتیب، احتمال ایجاد التهابات و نوسانات، کاهش می‌یابد.

به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، به‌دنبال مباحث مطرح شده در جلسه مدیران بازار متشکل ارزی و صرافی‌ها، عصر شنبه 25 خرداد، جلسه ارزی رییس کل بانک مرکزی با کارشناسان و مدیران ارزی بانک مرکزی و بازار متشکل ارزی برگزار شد و کارشناسان و مدیران ارزی بانک مرکزی و بازار متشکل ارزی در دفتر رییس کل بانک مرکزی موضوعات مطرح شده را مورد بحث و تصمیم‌گیری قرار دادند. همتی رییس کل بانک مرکزی در این جلسه بر هماهنگی کامل بین عوامل مختلف مرتبط با بازار قبل از عملیاتی شدن آن تاکید کرد.

   تقاضای کاذب ارز کاهش می‌یابد

همچنین رییس کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به دو اثر مثبت راه‌اندازی بازار متشکل ارزی، گفت: تقاضای کاذب ارز کاهش خواهد یافت.

محمدرضا پورابراهیمی در گفت‌وگو با ایبِنا درباره تشکیل بازار متشکل ارزی، اظهار داشت: اگر بانک مرکزی بازار متشکل ارزی را به شکل جامع و کامل اجرایی کند، به نظر من دو اثر مثبت بر حوزه بازار ارز در کشور خواهد داشت.

وی افزود: اولین اثر این است که می‌تواند تقاضای کاذب و غیر واقعی در اقتصاد کشور برای واردات کالا را کاهش دهد که بطور حتم بر مدیریت بازار ارز تاثیر خوبی خواهد داشت.

رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی ادامه داد: دومین تاثیر مستقیم تشکیل این بازار این است که طرف عرضه نیز افزایش می‌یابد و کمک می‌کند به اینکه مزیت‌های ارایه ارز برای صادرکنندگان غیر نفتی در کشور افزایش یابد و صادرکنندگان نیز مایل باشند براساس روش‌هایی که به صورت سابق انجام می‌دادند با رویکرد جدید در قالب بازار متشکل ارزی ارایه ارز کنند.

به گفته پورابراهیمی، مفهوم ساده این موضوع این است که در بازاری که طرف تقاضا کاهش و عرضه افزایش می‌یابد قطعا قیمت تعادلی متناسب با شرایط به سمت نزولی سوق پیدا می‌کند و قیمت واقعی ارز در کشور کشف خواهد شد.

وی در ادامه تاکید کرد که ما ضمن استقبال از اقدامات صورت گرفته برای سر و سامان دادن بازار ارز و حمایت از اقدامات بانک مرکزی و تشکیل بازار متشکل ارزی، تقاضای اجرای بازار به صورت جامع و کامل را داریم.

رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، گفت: بنابراین طبق اقدامی که اخیرا بانک مرکزی انجام داده، مقرر شده بخشی از ارز صادراتی بتواند با اختیار صادرکنندگان به روش تحویل در بازار سنا تسویه شود.اگر بتوانیم درباره حواله‌های ارزی نیز به همین روش عمل کنیم و به تدریج بازار نیما را حذف کنیم، به یک سامانه متشکل خواهیم رسید که عملیات مربوط به بازار ارز به صورت یکپارچه مدیریت خواهد شد.

وی در پایان تاکید کرد: تقاضا برای ارز باید مدیریت شود و نرخ ارز نیز بر اساس مکانیزمی خواهد بود که با یک رویکرد تعادلی خود را در اقتصاد کشور نشان دهد و هدف ما این است که تمامی این موارد در بازار متشکل ارزی خود را به نمایش گذارد.

  ویژگی‌های بازار متشکل ارزی

در بازار متشکل ارزی بعد از اسکناس، حواله، معاملات آتی و سکه هم به این بازار خواهد آمد، در این بازار ۱۰ نکته از اهمیت بسزایی برخوردار است.

 بازار متشکل ارزی طی هفته جاری به صورت آزمایشی راه‌اندازی و پس از آن به صورت رسمی عملیاتی می‌شود. در مرحله اول بانک‌ها وارد این بازار می‌شوند. در مرحله نخست، بانک ملی به این بازار می‌پیوندد و به مرور سایر بانک‌های دولتی و خصوصی نیز به آن اضافه می‌شوند. برای این بازار در مجموع چهار فاز شامل ورود اسکناس ارز، حوالجات، معاملات آتی و سکه پیش بینی شده است. در فاز بعدی سامانه نیما با این بازار ادغام می‌شود. راه‌اندازی بازار متشکل ارزی باعث جابه‌جایی و انتقال پایتخت ارزی به تهران خواهد شد. سیستم سفارشات و معاملات مبتنی بر سفارش خواهد بود و یکی از پیش‌نیازهای حضور در این بازار ارایه یک حساب ارزی و حساب ریالی به بانک مرکزی و اعطای مجوز برای برداشت از این حساب‌ها به منظور انجام معاملات ارزی است. نرخ‌ها در بازار متشکل ارزی بر اساس عرضه و تقاضا تعیین خواهد شد و دستوری نخواهد بود. در ابتدا معاملات ۲ یا 3 نوع ارز اصلی (دلار، یورو و درهم) آغاز می‌شود، اما به تدریج به سایر ارزها تسری می‌یابد. این بازار یک شرکت خصوصی و متشکل از کانون صرافان، کانون بانک‌های دولتی، کانون بانک‌های خصوصی و فرابورس و با نظارت بانک مرکزی فعالیت خواهد کرد.

  افزایش نرخ در بازار طلا و ارز

از سوی دیگر، روز یکشنبه 26 خرداد 98 نرخ لحظه‌ای دلار در سامانه سنا با 450 تومان افزایش نسبت به روز شنبه به 13400 تومان و نرخ یورو نیز با 450 تومان افزایش به 15300 تومان رسید. همچنین براساس نرخ میانگین سامانه سنا در روز شنبه نرخ دلار 12990، یورو 14805، درهم 3658، یوآن 1999، پوند 16739، لیر ترکیه 2379 تومان اعلام شد. در صرافی‌های ملی و مجاز بانکی نیز یورو با 250 تومان افزایش با قیمت خرید 14900 تومان و نرخ فروش 15000 تومان و دلار با 150 تومان افزاش با قیمت خرید 13000 و فروش 13100 تومان معامله می‌شود. در بازار آزاد و معاملات نقدی نیز نرخ دلار به 13640 تومان رسید و یورو نیز به نرخ 15350 تومان و درهم 3720 تومان معامله شد.

همچنین در بازار طلا، به دنبال افزایش اونس جهانی در روزهای اخیر، قیمت طلا در روزیک شنبه نیز به هر اونس 1342 دلار رسید و در نتیجه به دنبال افزایش قیمت دلار در بازار آزاد به حدود 13640 تومان، قیمت طلا و سکه نیز افزایش یافته و مظنه یک مثقال طلای 17 عیار یا آبشده به 1 میلیون و 886 هزار تومان، یک گرم طلای18عیار با 3 هزار تومان افزایش به 435 هزار، سکه تمام طرح جدید با 35 هزار تومان افزایش 4 میلیون و 740 هزار تومان، سکه طرح قدیم بهار آزادی 4 میلیون و 550 هزار، نیم سکه 2 میلیون و 500 هزار، ربع سکه 1 میلیون و 700 هزار تومان معامله شد.

  دلار به کانال ۱۳ هزار تومان رفت

دلار با افزایش ۲۵۰ تومانی قیمت نسبت به روز گذشته، بار دیگر در صرافی‌های بانکی به کانال ۱۳ هزار تومان صعود کرد. بانک‌ها قیمت ارز را افزایش دادند؛ به‌طوری که قیمت خرید دلار در بانک‌ها که ۱۲ هزار و ۵۷۶ تومان بود، به ۱۲ هزار و ۷۲۲ تومان رسید. اما قیمت خرید یورو نسبت به هفته گذشته با افزایش همراه شد و شعب ارزی بانک‌ها هر یورو را ۱۴ هزار و ۲۶۷ تومان می‌خرند که قیمت این ارز نیز حدود ۱۵۰ تومان افزایش یافته است. هر پوند انگلیس نیز در شعب ارزی بانک‌ها به قیمت ۱۶ هزار و ۳۴ تومان خریداری می‌شود.

قیمت ارز مسافرتی در بانک‌ها همچنان از قیمت فروش آن در بازار بالاتر است؛ به‌طوری که قیمت فروش ارز مسافرتی در بانک‌ها ۱۴ هزار و ۹۸۵ تومان اعلام شده که با احتساب کارمزد به حدود ۱۵ هزار و ۳۰۰ تومان می‌رسد.

اما صرافی‌های مجاز بانک مرکزی قیمت دلار را نسبت به روز گذشته ۲۵۰ تومان افزایش دادند؛ به‌طوری که قیمت خرید دلار در این صرافی‌ها ۱۳ هزار و ۱۰۰ تومان و قیمت فروش آن ۱۳ هزار و ۲۰۰ تومان است. این صرافی‌ها همچنین، هر یورو را به قیمت ۱۵ هزار تومان می‌خرند و ۱۵ هزار و ۱۰۰ تومان می‌فروشند که این نرخ‌ها نیز نسبت به هفته گذشته ۲۵۰ تومان افزایش داشته است.

   شاخص ارزی هفته را کاهشی آغاز کرد

دلار مسیر افزایشی انتهای هفته گذشته را ادامه نداد. روز شنبه، شاخص ارزی ۱۰۰ تومان از ارزش خود را از دست داد و با پایین رفتن از سطح ۱۳ هزار و ۵۰۰ تومانی روی عدد ۱۳ هزار و ۴۵۰ تومانی قرار گرفت. کاهش قیمت دلار در حالی ثبت شد که شماری از فعالان انتظار داشتند به واسطه جهش هفته گذشته و بالا رفتن تنش‌های منطقه‌ای، در اولین روز هفته نیز رشد این ارز ادامه پیدا کند. با این حال، برخلاف انتظار این گروه نوسان‌گیران از موقعیت خرید عقب‌نشینی کردند و در نتیجه دلار به سمت اعداد پایین‌تر حرکت کرد. فعالان بازار ارز دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به تغییر مسیر دلار داشتند.

عده‌ای نقش بازارساز و افزایش عرضه حواله درهم را عامل افت دلار می‌دانستند؛ حال آنکه عده دیگری خبر تشکیل بازار متشکل ارزی را متغیری می‌دانستند که زمینه‌ساز عقب‌نشینی نوسان‌گیران شد. کارشناسان می‌گویند که دلار مسیر افزایشی انتهای هفته گذشته را ادامه نداد. روز شنبه، شاخص ارزی ۱۰۰ تومان از ارزش خود را از دست داد و با پایین رفتن از سطح ۱۳ هزار و ۵۰۰ تومانی روی عدد ۱۳ هزار و ۴۵۰ تومانی قرار گرفت.  کاهش قیمت دلار در حالی ثبت شد که شماری از فعالان انتظار داشتند به واسطه جهش هفته گذشته و بالا رفتن تنش‌های منطقه‌ای، در اولین روز هفته نیز رشد این ارز ادامه پیدا کند. با این حال، برخلاف انتظار این گروه برخی از نوسان‌گیران از موقعیت خرید عقب‌نشینی کردند و در نتیجه دلار به سمت اعداد پایین‌تر حرکت کرد.  عده‌ای نقش بازارساز و افزایش عرضه حواله درهم را عامل افت دلار می‌دانستند؛ حال آنکه عده دیگری خبر تشکیل بازار متشکل ارزی را متغیری می‌دانستند که زمینه ساز عقب‌نشینی نوسان‌گیران شد.

در این میان، برخی فعالان باور داشتند، نوسان‌گیران با توجه به حضور فعال بازارساز در معاملات تصمیم گرفتند به جای مقابله با او، همراهانه رفتار کنند.