رشد مثبت در انحصار مصرف دولت!

آیسان تنها|

 آنگونه که مرکز آمار ایران جزییات اجزای هزینه نهایی را منتشر کرده است به جز هزینه مصرف نهایی دولت، باقی بخش‌ها از جمله هزینه‌ نهایی خصوصی، صادرات و واردات و تشکیل سرمایه ثابت منفی بوده است که البته با توجه به تحریم‌ها و مخدوش شدن روابط اقتصادی ایران با جهان بین‌الملل این موضوع قابل پیش‌بینی بود.

به گزارش «تعادل»، مرکز آمار ایران در بخش جزییات رشد منفی 4.9 درصدی سال 1397 اقدام به انتشار جدول رشد محصول ناخالص داخلی فصلی کشور به تفکیک اجزای هزینه‌ نهایی به قیمت‌های ثابت کرده است. بر مبنای این جدول هزینه مصرف خصوصی در کشور در سال 1397 معادل منفی 2.2 درصد بوده است. این عدد به این معنی است که میل نهایی مردم به مصرف کاهش یافته است. این کاهش احتمالا به دلیل کاهش قدرت خرید مردم بر اثر تورم بالا بوده است. این امر به ویژه در کالاهایی وارداتی که بر اثر جهش قیمت ارز با افزایش شدید قیمت روبرو بوده‌اند، اثر داشته است.

گفتنی است این گروه در سال 1396 معادل 7.2 درصد و در سال 1395 معادل 3.4 درصد رشد کرده است.

رشد هزینه مصرف نهایی در سال‌های کاهش نرخ تورم و همچنین اجرای برجام نشان می‌دهد که بر اثر ثبات نرخ تورم و همچنین افزایش میادلات اقتصادی با کشورها، اوضاع اقتصادی خانوار ایرانی بهتر بوده و در نتیجه خرید بیشتری کرده است.

همچنین گرچه رشد این گروه در سال 1397 منفی بوده است ولی سهم آن در GDP از 43 درصد (سل 96) به 44.2 درصد سال (97) رسیده است.

  دولت بزرگ‌تر شد

همچنین هزینه مصرف نهایی دولت تنها بخشی است که در سال 1397 رشد داشته و 4.6 درصد بوده است. این گروه در سال 1396 و 1395 نیز به ترتیب معادل 7.5 درصد و 4.3 درصد رشد گرده است.

سهم این گروه در GDP از 13 درصد به 14.3 درصد رسیده است و به ویژه اگر این افزایش هزینه در بخش اجرایی باشد نشان‌دهنده این است که سهم دولت در اقتصاد بیشتر شده است و به عبارتی سهم دولت در اقتصاد بزرگ‌تر شده است.

همچنین گروه تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در سال 1397 رشد منفی 5.6 درصد داشته است. این موضوع البته قابل پیش‌بینی بود

چرا که با توجه به تحریم‌های گسترده امریکا علیه ایران و همچنین ایجاد مانع در برقراری روابط مالی ایران با جهان بین‌الملل، سرمایه‌گذاری برای بسیاری توجیه نداشته و برنامه‌هایی که از پیش برای سرمایه‌گذاری شده بود نیز تا حدودی در تعلیق است.

گروه تشکیل سرمایه ثابت ناخالص دو بخش دارد: «تشکیل سرمایه در ماشین‌آلات» و «تشکیل سرمایه در ساختمان». هر دو گروه در سال گذشته منفی بوده‌اند.

در گروه ساختمان که در سال 1396 پس از چندین سال رشد منفی، به رشد 3.2 درصدی رسیده بود، بار دیگر رشد اقتصادی کاهش یافته و به 4.5 درصد رسیده است و در بخش ماشین‌الات نیز پس از دو سال تجربه رشد مثبت 1.8 درصد در سال 1395 و 3.6 درصد در سال 1396 به منفی 4.5 درصد در سال 1397 رسیده است.

گرچه مرکز آمار ایران بخش «خالص صادرات کالا و خدمات» را خالی گذاشته است ولی جزییات مربوط به دو بخش صادرات کالا و خدمات و همچنین واردات کالا و خدمات را منتشر کرده است.

  افت محسوس رشد واردات

بر اساس این اطلاعات رشد گروه صادرات کالا و خدمات در سال 1397 معادل منفی 13.5 درصد بوده است. که البته با توجه به تحریم‌های بین‌المللی به ویژه تحریم‌های نفتی کاهش صادرات کالا و خدمات ایران قابل پیش‌بینی بود. تحریم‌ها مانع از آن شدند که از ظرفقیت صادرات کشور استفاده شود.

گفتنی است در سال 1396 نیز رشد این گروه منفی 3 درصد بود ولی در سال 1395 این گروه ناگهان رشد 51.8 درصدی را تجربه کرد که البته عامل آن نیز افزایش چشمگیر صادرات نفت در آن سال بود. سهم این گروه در GDP نیز کاهش یافته و از 30.3 درصد در سال 1396 به 27.5 درصد در سال 1397 رسیده است. واردات کالا و خدمات نیز با رشد منفی چشمگیری روبرو بوده است.

رشد منفی 38.3 درصدی در این گروه به دنبال جهش نرخ ارز و افزایش چشمگیر قیمت‌ها رخ داده است.  این کاهش در حالی رخ داده که رشد این گروه در سال 1396 معادل 13.4 درصد و در سال 1395 معادل 2.7 درصد بوده است. این کاهش واردات اگر درکالاهای واسطه‌ای باشد تاثیر بیشتری نسبت به منفی شدن رشد در بخش کالاهای مصرفی دارد.

که البته مرکز آمار جزییاتی درباره آن منتشر نکرده است. بااین همه سهم این گروه در GDP نیز کاهش یافته و از 8.3 درصد به 5.4 درصد رسیده است.