اقتصاد جای صلح را نمیگیرد
گروه جهان|
در آستانه کنفرانس بحرین، کاخسفید طرحی۵۰ میلیارد دلاری را رونمایی کرد که ظاهرا بخشی از طرح دولت ترامپ در قبال اسراییل و فلسطین موسوم به «معامله قرن» است. واشنگتنپست اما در گزارشی با انتقاد از سیاستهای امریکا در این باره نوشته: «فرصتهای اقتصادی جایگزین صلح نیستند، خصوصاً زمانی که صلح با روند سیاسی متوقف شده و نقضها در قوانین بینالمللی به گروگان گرفته شود.»
بهگزارش آسوشیتدپرس، دونالد ترامپ گفته منازعه اسراییل و فلسطین دشوارترین مقوله جهانی است و اگر راهکاری برای آن به دستآید، معامله قرن خواهد بود. بر اساس طرحی که جزییات آن در ۴۰صفحه در وبسایت کاخسفید منتشر شده، سرمایهگذاری در حوزههای عمومی و خصوصی در سرزمینهای فلسطینی دستکم یک میلیون فرصت شغلی ایجاد خواهد کرد. همچنین بنا بر این طرح، مبلغ ۲۷.۵ میلیارد دلار در کرانه باختری و نوارغزه، و مبالغ ۹.۱ میلیارد، ۷.۴ میلیارد و ۶.۳ میلیارد دلار به ترتیب برای فلسطینیان ساکن مصر، اردن و لبنان سرمایهگذاری خواهد شد.
کاخسفید با طرح این ادعا که «چندین نسل از فلسطینیها تحت شرایط مشقتبار و زیانبار زندگی کردهاند اما فصل بعدی زندگی آنان میتواند با آزادی و منزلت قرین شود»، گفته: «این طرح بلندپروازانهترین اقدام بینالمللی برای فلسطینیان تا به امروز است. با این حال جناحهای مختلف فلسطینی بلافاصله این طرح را رد کردند.» حنان عشراوی از مقامات ارشد سازمان آزادیبخش فلسطین، اما این طرح را یک سری وعده غیرعملی خوانده و گفته، تنها یک راهحل سیاسی میتواند به منازعه اسراییل و فلسطین پایان دهد. او در گفتوگو با رویترز، موضع دولت ترامپ در قبال منازعه اسراییل و فلسطینیان را کاملا غلط خوانده و گفته: «آنها میتوانند به اشغالگری پایان ببخشند که این خود اولین پیش شرط رونق و آبادانی است. تحت شرایط اشغال رونق و آبادانی در کار نخواهد بود.» گروه حماس نیز با لحنی تندتر به این طرح حمله کرده و تاکید کرده «فلسطین فروشی نیست.» حازم قاسم سخنگوی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین، گفته: «دولت امریکا باز هم در توهم است و گمان میکند که مردم فلسطین، حقوق خود را در مقابل پول معامله میکنند.»
در ماههای اخیر مقامهای امریکایی تأیید کردهاند که در جریان یک همایش فرصتهای اقتصادی در منامه، از بخش نخست و اقتصادی معامله قرن رونمایی خواهد شد. همایش بحرین قرار است روزهای چهارم و پنجم تیر در منامه برگزار شود. با این حال هنوز روشن نیست که بخش سیاسی «معامله قرن» که بخش اساسی آن است چه زمانی در عرصه عمومی منتشر خواهد شد.
تفکر جاهلانه معامله قرن
نشریه واشنگتنپست در این باره نوشته: توافق به اصطلاح قرن که از دید دولت ترامپ راهکار درگیری فلسطین-اسراییل است، در کنفرانس اواخر ژوئن در بحرین رونمایی خواهد شد، دستکم بخشی از آن. منابع تاکید میکنند یکی از مسائل مورد بحث، آژانس امداد و کار سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی در خاور نزدیک (آنروا) خواهد بود؛ سازمانی که حدود ۷۰سال گذشته به ارایه خدمات حیاتی به میلیونها آواره فلسطینی پرداخته است.
دولت امریکا آنروا را به همیشگی کردن وجود آوارگان فلسطینی متهم میکند و بنابراین بخشی از مشکل میان اسراییل و فلسطین است نه بخشی از راهحل. چنین تفکر جاهلانهای موجب شد امریکا امسال کل کمکهایش به آنروا را که بطور متوسط ۳۶۰ میلیون دلار میشد، قطع کند و هم حکم آنروا و هم حقایق اساسی درباره آوارگان فلسطینی را انکار کند. این امر همچنین موضع امریکا به عنوان عامل بینالمللی مهم در ارایه این کمک انساندوستانه را به خطر انداخت.
با فعالیت در فضایی آغشته به چالش، در بحبوحه رشد تعداد آوارگان و افزایش نابسنده ابزارهای مالی، آنروا قطعاً یک هدف سهل برای دولت امریکاست؛ دولتی که تا سال ۲۰۱۸ تلاش داشت تا اطمینان حاصل کند تنها اندکی از آوارگان میتوانند ادعای بازگشت را داشته باشند. مشروعیتزدایی از آنروا و آوارگانی که به آن خدمت میکنند، قدمی در این راستا است. با این وجود، نگرش دولت ایالات متحده بر این نکته تأکید نمیکند که کشورهای عضو سازمان ملل متحد نتوانستهاند راهحلی برای ریشههای این درگیری پیدا کنند و اینکه آنروا وضعیت سخت آوارگان فلسطینی را تشدید نکرده است.
واقعیت این است که حل مساله آوارگان فلسطینی نیازمند اراده سیاسی است، با حمایت از رویکردی اصولی بر پایه قوانین بینالمللی که همچنین به غلبه بر طرفهای مذاکرهکننده نامتقارن کمک کند. هفتاد سال پس از آنکه فلسطینیان آواره شدند، حمایت از آنروا، همزمان با استفاده از نشستهای سیاسی سازمان ملل که اثرگذارتر و استراتژیکتر میشود، منطقیترین و اخلاقیترین پیامد مسوولیتپذیری بینالمللی در قبال بزرگترین و دنبالهدارترین گروه آوارگان در تاریخ مدرن است.
واشنگتنپست در ادامه نوشته: صحبت درباره معامله قرن ظاهرا اشاره به این دارد که پیشرفت اقتصادی در انتظار فلسطینیان است. اما فرصتهای اقتصادی جایگزین صلح نیستند، خصوصاً زمانی که صلح با روند سیاسی متوقف شده و نقضها در قوانین بینالمللی به گروگان گرفته شود. بعید است که امروز آوارگان یا کشورهای میزبان آنها چشماندازی از فرصتهای اقتصادی شاهد باشند؛ آن هم در غیاب راهکار دایمی برای رسیدگی به حقوق و ادعاهای تاریخی آوارگان. همچنین راهکارهای اقتصادی یک شبه حاصل نمیشود. شرکتکنندگان بهتر است وقت خودشان را در بحرین روی طرحی صرف کنند که راهکاری همیشگی دارد، یک پیشنیاز ضروری برای درک کامل حق تعیین سرنوشت فلسطینیان و یافتن یک راهکار دایمی برای وضعیت آوارگان فلسطینی که در راستای قطعنامههای مرتبط سازمان ملل و قوانین بینالمللی باشد. فرصتهای اقتصادی بدون تحقق حقوق بنیادین چه فایدهای دارد؟