نوسان قیمت سیب‌زمینی فعلا ادامه دارد
در روزهای پایانی سال گذشته، قیمت سیب‌زمینی روند افزایشی به خود گرفت که مسوولان امر به منظور تنظیم بازار، صادرات را ممنوع اعلام کردند و همین امر موجب شد تا نرخ این محصول روند نزولی به خود بگیرد؛ اما ماجرا تنها به این جا ختم نمی‌شود، چرا که از نیمه اردیبهشت امسال، قیمت سیب‌زمینی مجدد سر به فلک کشید که هر یک از مسوولان امر دلایل خاصی برای این گرانی‌‌ها مطرح کردند.
بسیاری از مسوولان بر این‌باورند که رفع ممنوعیت صادرات، وقوع سیل، کاهش سطح زیر کشت محصول به سبب متضرر شدن کشاورزان در سال ۹۶ همگی دست به دست یکدیگر داده تا عرضه نسبت به تقاضا کاهش یابد.
بررسی‌ها از سطح بازار نشان می‌دهد که با افزایش مجدد قیمت سیب‌زمینی، نرخ این محصول در خرده فروشی‌ها به ۸ تا ۹ هزار تومان رسیده است که بنابر اظهارات مسوولان نوسانات قیمت همچنان تا اواخر مرداد و اوایل شهریور همزمان با عرضه محصول نو در بازار استمرار دارد که این امر مشکلات متعددی در شرایط فعلی اقتصاد برای خانوار‌ها ایجاد کرده است. با توجه به آنکه برخی مسوولان صادرات را بی‌ارتباط با گرانی سیب‌زمینی در بازار مطرح می‌کنند؛ اما در مقابل رییس اتحادیه بارفروشان صادرات را یکی از عوامل نوسان قیمت می‌داند، به همین دلیل از مسوولان ذی‌ربط انتظار داریم که تدابیری برای تنظیم بازار و کاهش قیمت این محصول در سبد خانوار بیندیشند. حال به سراغ مسوولان ذی‌ربط می‌رویم تا از آخرین وضعیت تولید، عرضه، دلایل نوسان قیمت و راهکارهای موثر در تنظیم بازار با خبر شویم:
گرانی سیب‌زمینی ارتباطی به صادرات ندارد
رضا نورانی، رییس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی با اشاره به اینکه گرانی سیب‌زمینی ارتباطی به صادرات ندارد، اظهار کرد: بنابر آمار و ارقام گمرک، بعد از رفع ممنوعیت، به سبب نبود کیفیت لازم سیب‌زمینی‌های تولیدی، صادراتی نداشتیم. وی افزود: اگرچه بخشی از سطح زیر کشت سیب‌زمینی در استان گلستان به زیر سیل رفت، اما با جایگزینی استان‌های دیگر پیش بینی می‌شود که قیمت سیب‌زمینی همانند پیاز در ۲ الی ۳ هفته آتی در بازار به تعادل برسد. نورانی ادامه داد: امسال قیمت پیاز و سیب‌زمینی در بازار به حدی بالا بود که کشاورزان زیادی اقدام به کشت این ۲ محصول کردند. رییس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی با اشاره به اینکه قیمت فعلی سیب‌زمینی با نرخ‌های جهانی همخوانی ندارد، بیان کرد: هم‌اکنون قیمت هر کیلو سیب‌زمینی در بازار‌های جهانی حدود ۳۰ تا ۳۲ سنت است که با احتساب ارز نیما، قیمت آن حدود ۳ تا ۳ هزار و ۵۰۰ و با ارز آزاد ۴ هزار تومان بوده که نرخ ۶ هزار تومانی سیب‌زمینی در بازار بیانگر عدم رقابت در بازار‌های جهانی است. وی با بیان اینکه سیب‌زمینی فعلی موجود در بازار کیفیت صادراتی ندارد، افزود: در چند روز آینده با عرضه سیب‌زمینی اصفهان و سایر استان‌ها در صورت افزایش تولید و کنترل قیمت، امکان صادرات وجود دارد. نورانی با انتقاد از اتخاذ تصمیمات یک شبه مسوولان مبنی بر ممنوعیت و رفع ممنوعیت صادرات گفت: ممنوعیت صادرات منجر به از دست دادن مشتریان بازار‌های هدف و بی‌اعتباری کتاب مقررات صادرات و واردات می‌شود چرا که صادرکنندگان زمانی که وارد بازار تجارت می‌شوند، تجار خارجی برای واردات کالا روی ما حساب باز می‌کنند.
رییس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی حفظ بازار‌های هدف را مهم‌ترین رکن دانست و افزود: این در حالی است که مسوولان ذی ربط هر از گاهی بنا به دلایل مختلف همچون افزایش یک‌باره قیمت و کمبود در بازار داخل، صادرات را ممنوع اعلام می‌کند که این امر منجر به از دست دادن بازار‌های هدف می‌شود. وی ادامه داد: در حال حاضر عدم شناسنامه‌دار بودن صادرات، زمینه را برای استفاده از کارت‌های یک‌بار مصرف رواج داده است و حتی در برخی موارد شاهدیم که تجار ترکیه با ورود در میدان مرکزی میوه و تره بار، اقدام به خرید می‌کنند که این امر زمینه را برای افزایش قیمت آن محصول در بازار فراهم می‌کند، به همین دلیل شناسنامه‌دار شدن صادرات ضرورت به شمار می‌رود.
آمار دقیقی از میزان کشت در دسترس نیست
محمدرحیم نیازی، رییس هیات‌مدیره انجمن ملی سیب‌زمینی با اشاره به دلایل گرانی قیمت سیب‌زمینی در بازار اظهار کرد: هم‌اکنون هر کیلو سیب‌زمینی درجه یک با نرخ ۴ تا ۵ هزار تومان سر مزرعه به فروش می‌رسد که متاسفانه به سبب کمبود و نبود نظارت دستگاه‌های متولی، فاصله قیمت از مبدا تا مقصد بسیار چشمگیر است.
وی افزود: در ۱۰ تا ۱۵ روز آینده با ورود سیب‌زمینی نو از مناطق مختلف کشور همچون اصفهان، طارم، زنجان، شیراز، همدان و عجب شیر قیمت‌ها بر مدار کاهشی در بازار قرار می‌گیرد که تا پاییز این روند استمرار خواهد داشت.
نیازی بارندگی‌های شدید، وقوع سیل و سرما در استان‌های خوزستان، گلستان و سایر مناطق را عامل اصلی تاخیر در زمان کاشت و کاهش عرضه سیب‌زمینی به بازار دانست و گفت: امسال کشاورزان استان گلستان به سبب زیان سال گذشته رغبت چندانی به کشت نداشتند که در نهایت تمامی این عوامل دست به دست یکدیگر داد تا قیمت سیب‌زمینی با نوساناتی در بازار روبرو شود.
این مقام مسوول با اشاره به اینکه عرضه و تقاضا تعیین‌کننده قیمت سیب‌زمینی در بازار به شمار می‌رود، بیان کرد: در ۱۰ تا ۱۵ روز آینده با ازدیاد عرضه محصول از مناطق مختلف، بازار به تعادل می‌رسد به طوری که برای تولیدکننده و مصرف‌کننده مقرون به صرفه است.
رییس هیات‌مدیره انجمن ملی سیب‌زمینی با بیان اینکه قیمت تضمینی سیب‌زمینی جوابگوی هزینه‌های تولید نیست، اظهار کرد: با توجه به افزایش هزینه‌های حمل و نقل، تورم و نهاده‌های کشاورزی همچون سم، کود، ماشین آلات کشاورزی، بذر، اجاره زمین، هزینه سردخانه و نگه داری، قیمت‌های تضمینی برای کشاورزان صرفه اقتصادی ندارد.
وی با اشاره به اینکه کشت سیب‌زمینی در برخی مناطق سردسیری همچنان ادامه دارد، افزود: سیب‌زمینی به انداز کافی در کشور تولید و به مرور وارد بازار خواهد شد. اما آمار نهایی تولید و سطح زیر کشت ظرف ۱۰ روز آینده در کشور اعلام می‌شود.
عوامل موثر بر کمبود عرضه و گرانی
حسن صابری، رییس اتحادیه بارفروشان میدان مرکزی میوه و تره‌بار صادرات را یکی از علل گرانی سیب‌زمینی دربازار اعلام کرد و گفت: مساله صادرات در کنار شرایط جوی و وقوع سیل در استان‌های گرگان و آق‌قلا باعث شد، عرضه نسبت به تقاضا کاهش یابد. وی تصریح کرد: اگرچه در سال‌های گذشته در همین مقطع زمانی تا عرضه سیب‌زمینی نو به بازار دچار کمبود بودیم، اما امسال مساله سیل بر کاهش عرضه دامن زد.
صابری نرخ کنونی هر کیلو سیب‌زمینی نو در میدان مرکزی میوه و تره بار را ۵ هزار و ۵۰۰ تا ۶ هزار و سیب‌زمینی کهنه را ۳ هزار و ۵۰۰ تا ۴ هزار تومان اعلام کرد و افزود: تا عرضه سیب‌زمینی همدان از اواخر مرداد و اوایل شهریور، نوسانات قیمت همچنان در بازار ادامه خواهد یافت.
رییس اتحادیه بارفروشان میدان مرکزی در پایان کاهش تولید سیب‌زمینی و سطح زیر کشت محصول را یکی دیگر از دلایل افزایش قیمت در بازار اعلام کرد و گفت: درصدی برای این کاهش قیمت نمی‌توان در بازار اعلام کرد، چرا که آمار دقیقی از میزان تولید، سطح زیر کشت و سرانه مصرف نداریم و همین امر موجب شده تا در یک سال تولید محصول به قدری بالا رود که برداشت آن برای کشاورز صرفه اقتصادی نداشته باشد و در یک سالی به حدی تولید کاهش یابد که مصرف‌کنندگان با قیمت‌های بالا اقدام به خرید محصول کنند.
