صادرات خدمات فنی و مهندسی به‌دلیل گرفتاری‌های داخلی فراموش شده است

توسعه صادرات غیرنفتی از مسیر بازار کشورهای همسایه، یکی از اولویت‌های اصلی در سال جاری است. ایران حدود ۲۴ میلیارد دلار به ۱۵ کشور همسایه صادرات دارد، عددی که نشان‌دهنده سهم حدود ۲ درصدی از مجموع واردات کشورهای همسایه است. با توجه به نیاز اساسی افغانستان به بازسازی زیرساخت‌های خود، صادرات خدمات فنی و مهندسی بیش از قبل موردتوجه قرارگرفته است و مسوولان بر این باورند که صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی باید از این فرصت به نفع خود استفاده کنند و از طرفی با تقویت این بخش می‌توان به رشد صادرات غیرنفتی کشور کمک کرد.

بااین‌حال صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی نتوانسته‌اند با توجه به ظرفیت‌های صادراتی خود در بازارهای افغانستان نقش‌آفرینی کنند. نکته‌ای که در آمارها هم مشخص است؛ بطوری‌که صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران از 5 میلیارد و 200 میلیون دلار در سال 95 به 400 میلیون دلار در سال 97 رسیده است.

در این زمینه محمدرضا انصاری رییس انجمن خدمات فنی و مهندسی تأکید می‌کند که صادرات خدمات فنی و مهندسی به کشورهای دیگر به‌خصوص کشورهای همسایه تقریباً فراموش‌ شده است. انصاری حل این مشکل و توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی را در گرو حل 3 مساله می‌داند: حل شدن مساله ضمانتنامه‌ها، مشوق‌های صادراتی و رفع تنگناهای داخلی برای صادرکنندگان.

او توضیح می‌دهد: ظرفیت صادرات خدمات فنی مهندسی از ایران به کشورهای همسایه که در رأس آن عراق، افغانستان و قطر قرار دارد بسیار بالاست؛ اما ازآنجایی‌که صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی درگیر مسائل داخلی خود در داخل کشور شده‌اند، بنابراین دیگر فرصتی برای تمرکز بر توسعه بازارهای صادراتی و گسترش مراودات تجاری باقی نمی‌ماند.

به اعتقاد انصاری با حمایت دولت و حل موانع داخلی، صادرات خدمات فنی و مهندسی سالانه به 5 تا 6 میلیارد دلار خواهد رسید.

رییس انجمن خدمات فنی و مهندسی در توضیح مهم‌ترین مشکلاتی که صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی درگیر آن هستند، ابتدا به حل نشدن مشکل ضمانتنامه‌ها اشاره و بیان کرد: به دلیل مشکلات ناشی از اعمال تحریم‌ها، ضمانت‌های بانکی ایرانی در خارج از کشور اعتبار ندارد. در همین زمینه می‌توان ضمانتنامه‌های ایرانی را از صندوق ضمانت صادرات دریافت کرد که حل شدن این موضوع می‌تواند تا چندین میلیارد دلار صادرات خدمات فنی و مهندسی را افزایش دهد.

به گفته انصاری، مشوق‌های صادراتی تأثیر زیادی در موفقیت صادرات خدمات فنی و مهندسی دارد. با وجود اینکه مشوق‌های صادراتی در سال 96 و 97 هم بودجه داشت اما به آن عمل نشد و بودجه آن‌ به خزانه برگشت خورده است. به گفته انصاری، اگر شرکت‌ها بدانند که درصدی از فعالیت‌هایشان را به‌صورت جایزه از دولت دریافت می‌کنند، تخفیف‌های لازم را برای فروش محصولاتشان لحاظ می‌کنند و نهایتاً در عرصه رقابت تقویت می‌شوند.

رییس انجمن خدمات فنی و مهندسی با تأکید بر پرداخت مشوق‌های صادراتی افزود: خیلی از شرکت‌ها به امید این مشوق‌ها در سال‌های گذشته اقدام به ارایه تخفیف کرده‌اند.

او همچنین خاطرنشان کرد: صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی با تنگناهایی مواجه هستند که سازمان‌های مختلف مانند مالیات و بیمه به وجود آورده‌اند. تا این‌ مسائل حل نشود نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که صادرکنندگان پایشان را از داخل کشور فراتر بگذارند.

تأکید بر بهره‌مندی از ظرفیت‌های بخش خصوصی در شرایط جنگ اقتصادی دیگر موضوعی بود که محمدرضا انصاری نایب‌رییس اتاق ایران به آن پرداخت و تصریح کرد: دولت تلاش می‌کند تا مستقیماً با تحریم‌ها مقابله کند اما این کار نه منطقی است و نه شدنی. در شرایط تحریم هیچ سوراخ بزرگی وجود ندارد که دولت به‌راحتی بتواند از آن عبور کند؛ در مقابل بی‌نهایت منافذ‌ریزی وجود دارد که هیچ‌کس جز فعالان اقتصادی، صادرکنندگان و واردکنندگان که بر مسائل خود واقف هستند، نمی‌توانند آنها را شناسایی کنند و برای حل آنها راهکار ارایه دهند. دولت در این شرایط از وظیفه خود یعنی حمایت نباید غافل شود.