کاهش تعهدات برجام قابل برگشت است
جهانگیری: هر صبری دوره‌ای دارد
معاون اول رییس‌جمهوری خطاب به اروپایی‌ها با بیان اینکه «ما ۱۴ ماه است به شما فرصت داده‌ایم؛ در یک هفته قرار است چه اتفاقی بیفتد»، گفت: غربی‌ها و اروپایی‌ها می‌دانند که دوران ۶۰ روزه‌ای که ایران مجدداً به آنها فرصت داده ۱۶ شهریور ماه پایان می‌یابد و این روز آغاز گام دیگری در راستای کاهش تعهدات ایران خواهد بود؛ آنها از این فرصت استفاده کنند تا بتوانیم به یک تفاهم دست یابیم. جهانگیری دیروز در نشست روسای دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی و فناوری با موضوع «هم‌اندیشی دانشگاه و دولت در شرایط تحریم» با تاکید بر اینکه کشور در شرایط حساسی قرار دارد، اظهار کرد: ممکن است تعبیر شرایط حساس برای مردم عادی شده باشد؛ چرا که ما همواره در مقاطع مختلف اعلام کرده‌ایم که شرایط فعلی شرایط حساسی است اما واقعاً در مقطع فعلی شرایط حساسی بر کشور حاکم شده است.
جهانگیری با بیان اینکه هدف اصلی امریکایی‌ها از ایجاد یک جنگ اقتصادی علیه ایران وارد شدن درد و فشار به مردم و تشویق و ترغیب آنها برای سازماندهی حرکتی علیه نظام بود، خاطرنشان کرد: یک سال از خروج امریکا از برجام گذشت و ما در این مدت با چین، روسیه و اروپایی‌ها بحث کردیم و در برجام باقی ماندیم و به همه تعهدات‌مان نیز پایبند بودیم، اما طرف مقابل کمترین تعهدات خود را انجام نداد؛ طبیعی است که هر صبر کردنی، دوره‌ای دارد؛ نهایتاً بر اساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی مقرر شد که ایران برخی از تعهدات خود را بر اساس بندهایی از برجام تعلیق کند. معاون اول رییس‌جمهور با اشاره به تعلیق پایبندی ایران به دو تعهد برجامی خود ادامه داد: ما بر اساس برجام تعهد کرده بودیم که در داخل کشور بیش از ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم نگهداری نکنیم و همچنین غنی‌سازی اورانیوم را در حد ۳.۶۷ درصد نگه داریم اما اعلام کردیم که دیگر به این تعهدات پایبند نیستیم. البته این کاهش تعهدات به شرطی که طرف مقابل تعهدات خود را اجرا کند قابل بازگشت است. معاون اول رییس‌جمهور با اشاره به تماس تلفنی سران برخی کشورها با رییس‌جمهور پیش از اعلام ایران مبنی بر کاهش تعهدات برجامی خود اظهار کرد: گاهی اوقات در مذاکرات تلفنی که سران کشورهای مختلف با رییس‌جمهور کشورمان دارند، خطاب به ایشان اصرار می‌کنند که شما یک هفته یا چند روز به ما فرصت دهید تا تعهدات خود را اجرایی کنیم. وی تأکید کرد: ایران به دنبال تعامل و گفت‌وگو است، در عین حال نیز از حق و حقوق ملت خود کاملاً دفاع می‌کند.
شرایط خاص اقتصادی
معاون اول رییس‌جمهور در بخش دیگری از صحبت‌های خود در نشست روسای دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی با اشاره به وضعیت اقتصادی کشور، اظهار کرد: در مقاطع بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در کشور در حوزه منابع درآمدی دولت کمتر با شرایطی که امروز مواجه هستیم، مواجه بوده‌ایم؛ در دوران جنگ حتی با کسری بودجه ۵۱ درصدی نیز مواجه بودیم، اما الان شرایط منابع کشور در وضعیت خاصی قرار دارد که باید به آن توجه شود.
وی با اشاره به شرایط کنونی منطقه خاورمیانه گفت: امروز شرایط منطقه ما در وضعیت حساسی است؛ از گذشته منطقه خاورمیانه محل درگیری‌های امریکا بوده است. امروز نیز عربستانی‌ها و اسراییلی‌ها با همدستی یکدیگر به تفاهمی برای مقابله با ایران رسیده‌اند. اتفاقات خاصی در منطقه خاورمیانه در حال رخ دادن است که در این شرایط دانشگاهیان حتماً باید فضا را رصد کنند و به موقع به دولت تذکر و هشدار دهند و بگویند که دولت باید در این شرایط چه اقدامی انجام دهد. جهانگیری با بیان اینکه در شرایط خطیر کنونی کشور با محدودیت‌ها و فرصت‌هایی روبه‌رو هستیم، افزود: این محدودیت‌ها و فرصت‌ها به‌طور مستقیم و غیرمستقیم در نهادهای مختلف کشور به ویژه در دانشگاه‌ها تأثیر بسیار جدی و تعیین‌کننده‌ای دارد.
کاهش وابستگی بودجه به نفت
معاون اول رییس‌جمهور با اشاره به وضعیت بودجه اجرایی کشور افزود: تاکنون تصمیمات بسیاری در کشور اخذ شده تا اتکای بودجه به نفت را کاهش دهیم؛ انصافاً در این زمینه کارهای خوبی نیز انجام شده است، اما هنوز بخش زیادی از بودجه دولت به‌طور مستقیم و غیرمستقیم وابسته به نفت است. پیش از اعمال تحریم‌های نفتی، کشور روزانه تا سقف دو و نیم میلیون بشکه نفت صادر می‌کرد. ما برای سال ۹۸ پیش‌بینی صادرات یک میلیون بشکه نفت در روز را انجام دادیم اما در جلسه سران سه قوه این میزان به یک و نیم میلیون بشکه در روز افزایش یافت. جهانگیری با بیان اینکه در ماه‌های بهمن و اسفند ۹۷ صادرات نفت ایران نزدیک به میزان صادرات در دوران قبل از تحریم‌های نفتی بود، خاطرنشان کرد: دولت سقف بودجه سال ۹۸ را ۴۲۷ هزار میلیارد تومان تعیین کرد اما مقام معظم رهبری پس از بررسی لایحه بودجه فرمودند که در این لایحه شرایط سختی که پیش‌بینی می‌شود، مشاهده نمی‌شود. بر همین اساس دولت در جلساتی که با مجلس برگزار کرد سقف بودجه را ۴۰۷ هزار میلیارد تومان تعیین کرد و سازمان برنامه و بودجه نیز اعلام کرد که این رقم کمترین میزانی است که دولت می‌تواند با آن کشور را اداره کند. وی ادامه داد: مجلس رقم بودجه سال ۹۸ را بعد از بررسی‌های مربوطه به ۴۴۷ هزار میلیارد تومان افزایش داد. در این شرایط رهبری تکلیف دیگری تعیین کردند و فرمودند که در چهار ماهه نخست سال ۹۸ باید اصلاحاتی در ساختار بودجه بدون نفت انجام شود. معاون اول رییس‌جمهور با اشاره به سهم درآمدهای نفتی در بودجه سال ۹۸ خاطرنشان کرد: در بودجه امسال رقم ۱۵۰ هزار میلیارد تومان برای درآمدهای مستقیم نفتی تعیین شده است. از سوی دیگر در شورای عالی سران سه قوه در مصوبه‌ای سقف بودجه امسال از ۴۴۷ هزار میلیارد تومان به ۳۶۸ هزار میلیارد تومان کاهش یافت و این موضوع نیز از سوی رهبری مورد تأیید قرار گرفت. با این حال با توجه به وضعیت کنونی حتماً این رقم نیز به‌طور کامل تحقق نخواهد یافت. جهانگیری با بیان اینکه با توجه به وضعیت بودجه با دو راهکار مواجه هستیم، اظهار کرد: یکی از راهکارها خلق منابع جدید غیرنفتی برای اداره کشور است؛ ایران کشور پولداری است و منابع مختلفی در اختیار دارد. راهکار دوم کاهش هزینه‌های جاری کشور است؛ این کاهش باید در همه‌جا اعمال شود و اصلاح ساختار بودجه نیز در این راستا باید انجام گیرد و دانشگاه‌ها باید در اصلاح ساختار بودجه به دولت کمک کنند.
