شورایاری، حق مردم به شهر

حسن خلیل‌آبادی

عضو کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران

طبق ‌بندی که مربوط به قانون وظایف شورایاری‌ها است از شورایاری‌ها به عنوان انجمن شورایاری یاد شده و به استناد آن انتخابات شورایاری‌ها را در مناطق تهران، ری و تجریش بر گزار می‌کنیم. شورایارها با مشکلات مناطق ومحلاتی که درآن زندگی می‌کنند، آشنایی دارند و یک پل ارتباطی بین شورا، مسوولان شهرداری و مردم هستند. زیرا آنها از دل محله‌ها برخاسته‌اند و صحیح‌ترین راه دموکراسی برای مشارکت مردم این است که از پایین به سمت بالای حکومت مردم را به نقش آفرینی دعوت کنیم.

با در نظر گرفتن انبوه مشکلات شهر و تعداد اندک اعضای شورای شهر برای یک شهر بالای 10 میلیون نفر جمعیت، ‌شورایاران می‌توانند نقش پر رنگ‌تری نسبت به شوراها داشته باشند و کمک شایانی به حل مشکلات ابرشهر تهران کنند. علاوه بر این هدف دیگر از ایجاد شورایاری‌ها این است که مردم در تصمیم‌گیری‌ها دخیل شوند. مهم‌ترین راه و مکانیزم مشارکت مردم حضور شورایاری‌ها است. علاوه بر این یک‌سری سمن‌ها و دیده بان‌های محلی نیز وجود دارند که می‌توانند در انجمن شورایاری‌ها تجمیع شوند و به افزایش مشارکت‌ها کمک کنند. مردم نیز می‌توانند از طریق شورایارها نقش خود را در تصمیم‌گیری‌های شهری ایفا کنند و در واقع حق شهروندی است که مردم نسبت به شهر دارند تا نظرات شان به مسوولان و تصمیم‌گیران شهری منتقل شود. تجربه سال‌های گذشته نشان از این دارد که شورایارها در رسیدن به اهداف از پیش در نظر گرفته شده برای آنها موفق بوده‌اند. بسیاری مواقع مردم با مراجعه به این افراد مشکلات خود و محله را با آنها درمیان گذاشته و خواهان رفع مشکلاتشان شده‌اند.این به معنای پذیرفتن نقش شورایاری‌ها از سوی مردم است. اکنون مردم برای حل مشکلات خود به شورایارها مراجعه می‌کنند و آنها را می‌شناسند. البته موفقیت شورایارها در محلات مختلف متفاوت است و بسته به توان، سواد، تخصص و انگیزه افراد فرق می‌کند اما واقعیت این است که شورایاران اکثرا افراد دلسوز و علاقه‌مند به مسوولیت‌های اجتماعی هستند و تلاش دارند تا در محل زندگی خودشان با مردم تماس داشته باشند و در جهت رفع مشکلات فعالیت کنند. از سوی دیگر باید دانست که کنترل اجتماعی مسوولان در سطح محله‌ها بسیار آسان‌تر است و وقتی افراد به عنوان معتمد محل انتخاب می‌شوند باید تلاش خود را برای رفع دغدغه‌های مردم محل انجام دهند. ممکن است در برخی محله‌ها شورایاران تخلفاتی نیز انجام داده باشند اما نمی‌توان آن را به کل مجموعه تعمیم داد.تخلف در همه نهادها و سازمان‌ها وجود دارد و خوشبختانه در جمعیت 14 هزار نفری شورایاران درصد تخلف نزدیک صفر است.اصولا قاعده تعمیم کار درستی نیست. بر اساس مطالعات در تهران شورایاری‌ها نهاد موثری در ارتقای سطح زندگی محلات و نیز ارتقای سطح مشارکت مردم در تصمیم‌گیری‌ها بوده‌اند. شاید گفته شود که در شورای پنجم شورای نقش شورایاری‌ها کمرنگ شد اما واقعیت این است که شورای پنجم با مسائل و مشکلات مختلفی رو به رو شد که مهم‌ترین آنها بحران مالی بود. مطالبات طلبکارانی که از دوره قبل از شهرداری طلب داشتند باعث شد تا توجه به شورایاری‌ها کمتر شود. اما با این وجود به دنبال اصلاح آیین نامه‌های شورایاری‌ها بودیم و این کار را در کوتاهترین بازه زمانی ممکن انجام دادیم . دراین مسیر جلسات مختلفی با شورایاران برگزار کرده و نظرات آنها را جویا شدیم.اکنون شرایط به گونه‌ای است که مدیران شهری که به دنبال توسعه و کارآمدی هستند باید از تجربیات و نظرات شورایاران استفاده کنند. اگر اصل مشارکت برای همکاری و پیشرفت وجود نداشته باشد، ‌یعنی هنوز با استانداردهای جهانی فاصله داریم و در گذشته سیر می‌کنیم. در نتیجه باید تلاش کنیم تا مردم برای مشارکت تحریک شوند و فرآیند مدیریت اصلاح شود. در غیر این صورت سیستم مدیریت شهری روند سنتی و ناکارآمد خود را دنبال خواهد کرد. شورای شهر تلاش دارد تا انتخابات شورایاری‌ها به بهترین نحو ممکن انجام دهد در نتیجه این پیام به شهرداری داده می‌شود که شورایاران باید مورد توجه قرار گیرند. اکنون کارکنان شهرداری، شهردار و معاونانش درگیر برگزاری مناسب انتخابات هستند.  از شهروندان نیز انتظار داریم در انتخابات شرکت کنند. شناسایی کاندیداهای شورایاری مانند نامزدهای مجلس وشورای شهر چندان سخت نیست زیرا مردم در محله کنار آنها زندگی می‌کنند و می‌توانند با انتخاب فرد مناسب به افزایش سطح محله خود در زمینه‌های گوناگون شهری، اجتماعی، خدماتی ورفاهی کمک کنند. از شهروندان می‌خواهم سطح مشارکت اجتماعی را خود افزایش دهند.  هر چند در مناطق جنوبی شهر به دلیل وجود مشکلات و بالا بودن همگرایی مردم و نیز وجود همبستگی‌های قومیتی میزان مشارکت بالاتر از سایر نقاط است اما باید بگویم میزان مشارکت در مناطق شمالی تهران نیز خوب بوده است.در بسیاری از مناطق شمالی که دارای بافت‌های قدیمی و اصیل هستند همواره مشارکت بالا بوده است. در مناطق شمالی سطح سواد وآگاهی مردم بالاتر است در نتیجه انتخابات آن نیز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و باید افرادی مناسب در این محله‌ها عهده‌دار امور شوند.گاه شاهدیم به دلیل عدم مشارکت مردم این مناطق، کسانی عضو شورایاری می‌شوند که از سواد کافی برخوردار نبوده و در نتیجه مورد مشورت اهالی قرار نمی‌گیرند بنابراین در خواستم این است که در همه محله‌ها مردم در انتخابات شرکت کنند و به افراد با‌سواد و با‌انگیزه رای دهند تا نتیجه مطلوبی برای محله آنها داشته باشد.