مهندسی پارس جنوبی در مرحله پایانی

گروه انرژی| فرداد احمدی|

ظهر روز شنبه عملیات نصب سکوی B فاز 14 پارس جنوبی انجام شد و ابرسازه 2 هزار و 450 تنی ساخت مهندسان ایرانی به دست مهندسان ایرانی روی پایه‌های خود در میدان گازی مشترک میان ایران و قطر قرار گرفت. سکوی B سومین سکوی نصب شده از چهار سکوی فاز 14 است و با نصب سکوی D که پیش‌بینی می‌شود تا پایان تابستان امسال به انجام برسد، عملیات نصب سکوهای فاز 14 به پایان می‌رسد. به این ترتیب، عملیات توسعه پارس جنوبی به جز فاز 11 به پایان رسیده و تا پایان فصل پاییز، انتقال گاز از دو سکوی B و D آغاز خواهد شد.

هوا هنوز تاریک بود که به همراه حدود 50 نفر از اصحاب رسانه به دل دریا زدیم و با یک شناور تندرو به سمت فاز 14 پارس جنوبی حرکت کردیم. برنامه کمی تغییر کرده بود و پروژه مهندسی نصب سکوی B این فاز که پیش‌بینی شده بود ساعت 14 روز شنبه (22 تیرماه) به اجرا درآید، به خاطر شرایط آب و هوایی به 5 ساعت زودتر، یعنی ساعت 9 صبح موکول شد. در دریا آب و هوا حرف اول را می‌زند و انسان‌ها باید برنامه‌های خود را با آن تنظیم کنند؛ مخصوصأ اگر قرار باشد عملیاتی حساس، سخت و پیچیده همچون نصب یک سازه 2450 تنی روی پایه‌ای انجام شود که لوله‌های پرفشار حاوی گاز ترش، مستقیم از عمق 3 کیلومتری زمین به آن متصل باشد.

در گرگ‌ومیش طلوع خورشید گله‌های دلفین کنجکاو به قایق نزدیک می‌شدند و هم‌پای آن حرکت می‌کردند و خالق صحنه زیبایی از حیات خلیج فارس بودند. شناور آب‌ها را با قدرت می‌شکافت و ردی از دود غلیظ پشت سر خود بر جای می‌گذاشت. روی عرشه بوی گازوییل هوا را پر کرده بود. قرار بود قایق 4 ساعت تمام در دل خلیج فارس براند تا ما را رأس ساعت 9 صبح به مقصدمان در 105 کیلومتری ساحل یعنی محل نصب سکو برساند.

ساعت‌ها سپری شدند و ما به موقع به مقصد رسیدیم. بارج انتقال‌دهنده یا همان شناور حامل سکو در محل خود قرار داشت و جرثقیل 5 هزار تنی، بازوی عظیم خود را بر بالای سر سکو گرفته بود. چند نفر در حال باز کردن جوش‌های پایه‌های سکو از شناور بودند. این مرحله بیش از دو ساعت زمان برد و پس از آن، جرثقیل در فرآیندی 1 ساعته سکوی B را کم‌کم بالا کشید. پس از آن چند قایق، شناور جدا شده از سکو را از زیر آن بیرون کشیده و از محل دور کردند. 1 ساعت دیگر زمان سپری شد تا جرثقیل، آرام‌آرام به پایه‌های نصب شده در دریا نزدیک شده و سکو را دقیق بالای سر آن نگه دارد. متصدیان جرثقیل بطور مداوم به شناورهای متعدد حاضر در صحنه (از جمله ما) هشدار می‌دادند که فاصله ایمنی را از سکو حفظ کرده و چندصدمتر دورتر بایستند، زیرا همیشه باید احتمال خطا را در نظر گرفت و اگر به هر دلیلی مشکلی در اجرا ایجاد شود، ممکن است ابرسازه سکو به داخل آب سقوط کند و با گرداب عظیمی که جرم آن ایجاد خواهد کرد، هر شناوری که فاصله ایمنی را رعایت نکرده باشد با خود به عمق آب خواهد کشید.

مرحله پایانی، نشاندن سکو بر پایه‌ها و عملیات جوشکاری بود که بیش از نیم ساعت به طول انجامید و در ساعت 2 بعد از ظهر شنبه 22 تیر کار نصب آن تمام شد. بدین‌ترتیب یکی از آخرین سکوهای میدان گازی پارس جنوبی به دست مهندسان ایرانی ساخته شد و به دست مهندسان ایرانی در محل خود قرار گرفت . پیش‌بینی می‌شود که تا پایان شهریورماه با نصب سکوی D فاز 14 که سکوی فرعی پروژه B به حساب می‌آید، شرکت نفت و گاز پارس عملیات مهندسی دریایی میدان گازی مشترک پارس جنوبی را به جز فاز 11 (که نیازمند پمپ تقویت فشار است و به دلیل وضع تحریم‌ها از سوی امریکا و کنار کشیدن مجریان خارجی طرح یعنی شرکت فرانسوی توتال از پروژه با تأخیر مواجه شده است) به اتمام برساند.

به گفته محمدمهدی توسلی‌پور، مجری فاز 14، این فاز قرار است 56 میلیون متر مکعب در روز به حجم برداشت گاز از میدان پارس جنوبی اضافه کند. بخش اجرایی این پروژه در دریا 92 درصد و در خشکی (پالایشگاه این فاز) 81 درصد پیشرفت داشته است و در مجموع با 84.5 درصد پیشرفت قرار است تا پایان پاییز 98 بهره‌برداری روزانه 56 میلیون مترمکعبی این فاز به مرحله تحقق برسد. توسلی‌پور که پس از انجام مرحله نصب سکو در شناور محل استقرار خبرنگاران حاضر شد تا در نشست خبری به سوالات آنان پاسخ دهد، هزینه ساخت

4 سکوی این فاز را 550 میلیون دلار ذکر کرد که برای نخستین‌بار در تاریخ ساخت و سازهای پارس جنوبی، پایین‌تر از سقف قرارداد 570 میلیون دلاری تعیین شده بود و با اتکا به مهندسان ایرانی در ساخت و نصب، معادل 150 میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی در ساخت 4 سکوی فاز 14 انجام شد.

اما ارزش کار کارکنان پروژه‌های میدان گازی پارس جنوبی زمانی بیشتر آشکار می‌شود که تفاوت دو کشور ایران و قطر در بهره‌برداری از گاز این میدان در نظر گرفته شود. تلاش مهندسان ایرانی در آب و هوای شرجی و دمای طاقت‌فرسای خلیج فارس سبب شده است که فرآوری و شیرین‌سازی گاز ترش در داخل کشور انجام شده و با ایجاد ارزش افزوده، درآمد حاصل از فروش گاز شیرین و دیگر محصولات جانبی بیشتر از درآمد قطر از فروش سهم خود از این میدان باشد. دو سوم میدان گازی مشترک پارس جنوبی در خاک قطر است و این کشور گاز خود را به صورت خام و ترش در همان محل چاه‌ها می‌فروشد.