نقش موثر تامین مالی جمعی در رشد استارتاپ‌ها و اشتغال زایی

با توجه به رشد فزاینده استارتاپ‌ها و نقش بسزای آنها در اشتغالزایی به خصوص در ایران، می‌­توان با استفاده از تامین مالی جمعی اتفاقات مثبتی را در این زمینه رقم زد.

سیاوش وکیلی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با شرکت‌های تامین سرمایه، کارگزاری و شرکت‌هایی که موضوع فعالیت اصلی آنها سبدگردانی یا مشاوره سرمایه‌گذاری است را نهادهای مالی مجاز به فعالیت به عنوان عامل تامین مالی جمعی عنوان کرد و در ادامه به مزایای این روش تامین مالی برای سرمایه‌گذاران پرداخت.

وکیلی توضیح داد: تامین مالی جمعی با داشتن پلتفرم‌هایی به عنوان سکوی اجرایی به عنوان ابزار بازاریابی عمل می‌کند که به این ترتیب روش نسبتا ارزانی برای افزایش سرمایه است؛ همچنین، از طریق این پلتفرم‌ها بازخوردها به طرز راحت‌تری دریافت می‌شوند. وی در ادامه به معایب تامین مالی جمعی اشاره و تصریح کرد: این روش اغلب در مقدار جذب سرمایه محدودیت وجود دارد؛ همچنین به دلیل در معرض عموم قرار دادن پروژه، ریسک کپی‌برداری از آن وجود دارد و ممکن است سرمایه‌ها در معرض مقررات امنیتی قرار بگیرد. این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که تامین مالی جمعی تا چه حد به مقوله ریسک و بازگشت سرمایه در طرح‌ها توجه دارد، گفت: ویژگی منحصربه‌ فرد تامین مالی جمعی این است که سرمایه‌گذاران می‌توانند از میان تمام پروژه‌های تعریف شده، طرح مورد نظر خودشان را انتخاب کنند و برای تامین مالی آن پروژه اقدام کنند. وی افزود: اما واضح است که در صورت عدم موفقیت یا شکست هر پروژه‌ای، حامیان مالی نمی‌توانند هیچ ادعایی داشته باشند؛ با این حال، هر پروژه‌ای که برای تامین مالی شدن عمومی می‌شود اغلب از مجموعه فیلترهایی گذشته است که این ریسک‌ها را به حداقل می‌رساند. وکیلی، «تقلیل ارزش مالکیت» را خطر دیگری دانست که در مورد سرمایه‌گذاری جمعی سهامی وجود دارد و اظهار کرد: تامین مالی انجام شده از جانب شرکت‌های سرمایه‌گذار خطرپذیر اغلب شامل قانون حفاظت در برابر تقلیل ارزش می‌شوند؛ یعنی اگر سهام در آینده به قیمتی پایین‌تر از زمانی خریداری شود که شرکت VC در دور قبلی سرمایه‌گذاری پرداخت کرده (که عموماً به عنوان «راند پایین» مورد اشاره قرار می‌گیرد)، سهم مالکیت شرکت VC با آن مطابقت داده می‌شود، اما این قانون در مورد بسیاری از پویش‌های سرمایه‌گذاری جمعی سهامی رعایت نشده و از این رو، خطری مضاعف را متوجه سرمایه‌گذاران جمعی می‌کند. وی در حال حاضر این روش تامین مالی را تنها برای استارتاپ‌ها و طرح‌های کوچک کاربردی دانست و گفت این روش برای طرح‌های کلان مناسب نیست.

مدیرعامل شرکت «توسعه گوهران امید» مقررات و اعتمادسازی را دو ابرچالش اصلی در تامین مالی جمعی عنوان کرد که برای تسهیل کردن آن باید تمهیداتی انجام شود.  وکیلی افزود: تامین مالی صنایع بزرگ، کوچک و متوسط همواره یکی از چالش‌های اساسی کشور بوده و البته تامین مالی کارآفرینان و استارتاپ‌ها به مراتب پیچیده‌تر و چالش برانگیزتر است و با توجه به مگاروند رشد استارتاپ‌ها و نقش بسزای آنها در اشتغالزایی به خصوص در ایران، می‌توان با استفاده از تامین مالی جمعی اتفاقات مثبتی را در این زمینه رقم زد. وی درخصوص ضرورت حضور فرابورس در این عرصه توضیح داد: تامین مالی جمعی یکی از ابزارهای تامین مالی مطرح است؛ از طرفی تامین منابع مالی به ویژه منابع مالی بلندمدت از جمله موضوعاتی است که نه تنها در ایران که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته به‌طور روزافزون مورد توجه قرار گرفته و خود را به یکی از مباحث چالش‌برانگیز و جذاب بازارهای مالی بدل کرده است. این کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: در عرصه‌ ملی و بین‌المللی به‌طور سنتی، سیستم بانکی بخش اصلی تامین منابع مالی بلندمدت را بر دوش داشته است. با بروز بحران‌های مالی بزرگ مانند آنچه در سال‌های ۸-۱۹۹۷ میلادی در شرق آسیا رخ داد و بحران مالی وسیعی که اروپا و ایالات متحده امریکا را در سال‌های ۸-۲۰۰۷ میلادی درگیر خود ساخت، بازنگری در ساختارهای مالی تبدیل به ضرورتی انکارناپذیر شد. وی تصریح کرد: توجه بیشتر به ریسک فعالیت سنتی سیستم بانکداری در امر سپرده‌پذیری و وام‌دهی و تاکید بیشتر بر الزامات کفایت سرمایه‌ بانک‌ها و تقویت نظام کنترل درونی و بیرونی آنها از جمله پیامدهای بحران‌های مالی یادشده بودند که به نوبه‌ خود توان تامین مالی از مسیر سیستم بانکی را کاهش دادند.