گام نخست تشکیل دولت غیرنظامی
گروه جهان|
نظامیان حاکم بر سودان و رهبران جنش اعتراضی توافقنامه‌ای را برای تقسیم قوا در دوران انتقال قدرت به امضاء رساندند. این توافق نخستین گام برای تشکیل دولت غیرنظامی در سودان است، امری که خواست اصلی معترضان در طول هفت ماه تظاهرات است که در نهایت آوریل به سرنگونی عمر البشیر رییس‌جمهوری سودان، انجامید. به‌گزارش یورونیوز، طرفین اصلی پس از حصول این توافق که پنجم جولای به دست آمد صبح چهارشنبه در پی یک شب مذاکره برای نهایی کردن آخرین بندهای توافق، سندی که از آن به عنوان «بیانیه سیاسی» نام برده شده را امضاء کردند. بر اساس این توافق که پس از میانجی‌گری اتحادیه آفریقا حاصل شد، شورای حاکم با ترکیبی از نیروهای نظامی و غیرنظامی به مدت سه سال قدرت را در سودان در دست خواهد گرفت. این شورا یازده عضو خواهد داشت که شش عضو آن را غیرنظامیان تشکیل می‌دهند. محمد حمدان دقلو، مرد شماره دو شورای نظامی انتقالی پس از اتمام مذاکرات از امضای سند نهایی به عنوان «لحظه تاریخی» نام برده است. ابراهیم الامنی از رهبران جنبش اعتراضی نیز گفته: «ما امروز بر سر یک بیانیه سیاسی به توافق رسیدیم اما برای نهایی کردن سند قانونی از جمعه گفت‌وگوها را از سر خواهیم گرفت.»
جزییات بیانیه سیاسی
شبکه الجزیره با اشاره به جزییات این سند نوشته: بیانیه توافق سیاسی شامل ۲۲ بند در شش فصل است که بر اصول هدایت‌کننده، مقدمات گذار، شورای قانون‌گذاری، کمیته تحقیقات، ماموریت مرحله گذار و یاری منطقه‌ای و بین‌المللی تمرکز دارد. درباره مقدمات دوره انتقالی سند بر تشکیل دو شورا اول شورای حاکمیتی و دوم کابینه اشاره دارد. طبق این سند، شورای حاکمیتی شامل ۱۱عضو است که پنج تن نظامی هستند که شورای نظامی آنها را انتخاب می‌کند در حالی که پنج تن دیگر که غیرنظامی هستند را هم گروه‌های آزادی و تغییر و شخصیت‌های مدنی به اتفاق تعیین می‌کنند. توافق مربوطه چرخشی بودن ریاست شورای حاکمیتی را که طی سه سال در دوره گذار حکومت خواهد کرد، بررسی کرده است. در سند توافق سیاسی آمده، به مدت ۲۱ ماه در راس شورای حاکمیتی نظامیان و سپس به مدت ۱۸ ماه غیرنظامیان قرار خواهند گرفت.
درباره کابینه گروه‌های آزادی و تغییر نخست وزیر را تعیین خواهند کرد تعداد وزیران دولت ۲۰ تن خواهد بود که آنها را نخست‌وزیر تعیین می‌کند اما دو پست وزیر دفاع و کشور را نظامیان در شورای حاکمیتی تعیین می‌کنند. سند سیاسی اما اختیارات شورای حاکمیتی و کابینه را تعیین نکرده اما ذکر کرده بیانیه قانون اساسی که روز جمعه امضا می‌شود آنها را مشخص خواهد کرد.
شورای حاکمیتی همچنین اذعان کرده، جایز نیست کسی پستی در شورای حاکمیتی، کابینه، استانداری‌ها و فرمانداری‌ها دارد برای انتخابات نامزد شود. درباره فصل سوم یعنی «شورای قانون‌گذاری» درباره میزان عضویت اختلاف وجود دارد و توافق کرده‌اند در شورای حاکمیتی درباره آن تصمیم بگیرند و تشکیل آن طی ۹۰ روز از تاریخ شورای حاکمیتی انجام بگیرد. درباره فصل چهارم یعنی کمیته تحقیقات در سند تنظیم شده آمده، تشکیل کمیته مستقل باید بعد از تشکیل دولت انتقالی باشد تا درباره وقایع سرکوب تحصن‌ها مقابل وزارت دفاع در سوم ژوئن و دیگر حوادث تحقیق کند. کمیته ملی نیز درخواست هرگونه حمایت آفریقایی درباره کمیته تحقیقات را در صورت نیاز مجاز دانسته است.
گفته شده، یکی از مهم‌ترین این موارد مساله مصونیت کامل نظامیان از هرگونه محاکمه قضایی به‌دلیل خشونت و بدرفتاری با معترضان است. معترضان به حاکمیت شورای نظامی با طرح این درخواست مخالفت کرده و خواستار پیگرد قضایی علیه عاملان اصلی خشونت بر ضد معترضان شده‌اند. توافق صورت گرفته شامل مسائل مرحله گذار هم هست اما بیانیه قانون اساسی را دربرنمی‌گیرد.
منابع موثق در ائتلاف مخالفان به الجزیره گفته‌اند، حصول توافق سیاسی در سودان بی‌ارتباط با سفر فرستاده امریکا به این کشور نیست. به گفته این منابع، ایالات متحده احتمالاً فشارهایی را بر امارات و عربستان برای تسهیل راه‌های دستیابی به توافق وارد کرده تا آنها دست از حمایت از شورای نظامی انتقالی و تقویت این شورا در مقابل مخالفان بردارند.
پس از آنکه ارتش سودان، به سه دهه حضور عمر البشیر در قدرت در این کشور پایان داد، نظامیان یک دوره انتقالی دو ساله را تعیین کردند تا پس از آن انتخاباتی آزاد در کشور برگزار شود. دوره طولانی گذار که از همان ابتدا مورد نقد جدی مخالفان دولت قرار گرفت.
شورای نظامی انتقالی مسوولیت قدرت را در این دو سال بر عهده گرفت. این شورا که تحت رهبری عوض بن عوف، وزیر دفاع و معاون رییس‌جمهوری بود با خشم عمومی مردم مواجه شد و به بن عوف به دلیل ارتباطاتش با رژیم البشیر به‌شدت مورد انتقاد قرار گرفت. به همین دلیل او بیشتر از ۲۴ ساعت در قدرت نماند و از سمت خود کنار رفت. بعد از آن صلاح عبدالله محمد صالح که رییس دستگاه اطلاعات و امنیت ملی سودان بود هم بعد از عوف از سمت خود استعفا کرد. صلاح هم یکی از کسانی بود که شدیدا از سوی معترضان مورد انتقاد قرار گرفته بود.
پس از مرحله نخستین استعفاها، عبدالفتاح برهان به عنوان رییس شورای نظامی، جایگزین عوف شد. برهان کسی بود که رهبری نیروهای سودانی در جنگ یمن را بر عهده داشت. جنگی که در آن سودان از سال ۲۰۱۵ میلادی و در تغییر سیاستی آشکار تصمیم گرفت در جبهه عربستان سعودی قرار گیرد. به همراه برهان، معاونش، یعنی محمد حمدان دقلو هم که نیروهایی بود که در دارفور می‌جنگید هم به میدان آمد. محمد حمدان دقلو فرماندهی یک گروه شبه نظامی به نام حمیدتی را بر عهده داشت که در کشتار دارفور نقش پررنگی داشتند. امارات متحده عربی و عربستان سعودی نخستین کشورهایی بودند که از به قدرت رسیدن برهان حمایت کردند. عربستان بلافاصله اعلام کرد که کمک‌های فراوانی از جمله، گندم، سوخت و دارو به این کشور تحت کنترل برهان ارسال می‌کند. امارات هم با استقبال از تغییر قدرت در سودان اعلام کرد که سریعا کمک‌های خود را روانه این کشور می‌کند. مصر دیگر کشوری بود که اعلام آمادگی کرد در تثبیت ثبات در سودان یاری رسان برهان و حمدان خواهد بود.
