سرمایه‌گذاری آسان با شناخت کامل ابزارهای مالی
گروه بورس|
روز گذشته همایش بررسی روش‌های سرمایه‌گذاری در بازار سهام در دانشگاه الزهرا برگزار شد. در ابتدای این همایش، محسن خدابخش، مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس در خصوص انواع روش‌های ورود به بازار سرمایه گفت: سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه به دو روش انجام می‌شود؛ در روش اول که به نام روش مستقیم شناخته می‌شود، افرادی باید وارد شوند که تخصص، دانش و تحصیلات مرتبط دارند. اما برای افرادی که دانش کافی ندارند نیز ابزارهای مناسب تدارک دیده شده تا بتوانند از پتانسیل‌های بازار استفاده کنند. ابزارهای مورد نیاز برای افرادی که می‌خواهند به صورت غیرمستقیم وارد شوند، در وهله اول صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک است.
وی افزود: این صندوق‌ها، وجوه افردی که با دانش مالی چندان آشنا نیستند، جذب می‌کنند و به جای آن، یونیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری به آنها فروخته می‌شود. در تعاریفی که در این خصوص برای این نوع صندوق‌ها در نظر گرفته شده، نوعی صندوق مالی است که با جمع‌آوری وجوه، آنها را در ابزارهای مالی سرمایه‌گذاری می‌کند. در سطح جهانی نیز امریکا به لحاظ تاریخی و حجمی پیشتاز است. بطوری که از سال 1924، صندوق‌های سرمایه‌گذاری در امریکا تاسیس شدند و در سال 2018، 300 میلیون نفر در امریکا دارنده واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک بودند.
خدابخش در ادامه به تشریح انواع صندوق‌های فعال در بازار ایران پرداخت و گفت: کم ریسک‌ترین صندوق بازار، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک درآمد ثبات است که باید حداقل ۷۵ درصد از دارایی‌های صندوق در اوراق با درآمد ثابت یا سپرده‌های بانکی سرمایه‌گذاری شود. همچنین حداقل ۵ درصد دارایی‌ها نیز در بازار سهام سرمایه‌گذاری می‌شود.
وی افزود: پس از آن برای افرادی که ریسک پذیرتر هستند و انتظار بازده بیشتری هم دارند، صندوق‌های درسهام مطرح می‌شود. در این صندوق‌ها، باید حداقل ۷۰ درصد از دارایی‌های صندوق در بازار سهام و مابقی در دارایی‌ها با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری شود. حد وسط این صندوق‌ها نیز، صندوق‌های مختلط هستند که باید حداقل ۴۰ درصد و حداکثر ۶۰ درصد از دارایی‌های این نوع از صندوق در بازار سهام و مابقی در دارایی‌ها با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری شود.وی در بیان دلیل اهمیت ورود به این صندوق‌ها، در مقایسه با ورد مستقیم به خرید اوراق گفت: وقتی که تجمیع وجوه در صندوق‌ها صورت می‌گیرد، قدرت چانه‌زنی برای دریافت منافع را بیشتر می‌کند و برای همین است که تفاوت وجود دارد که افراد وارد این صندوق‌ها شوند یا اوراق بخرند. افرادی که در ریسک، میانه رو هستند نیز باید به سراغ صندوق‌های مختلط بروند.
مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس در ادامه به مزایای این صندوق‌ها اشاره کرده و گفت: برخورداری از کارشناسان حرفه‌ای، مهم‌ترین مزیت این صندوق‌هاست که مجوزهای لازم را از سازمان دریافت می‌کنند. سادگی در سرمایه‌گذاری و نقد شوندگی بالا نیز از جمله دیگر منافع این صندوق‌هاست. در همه انواع مختلف صندوق‌ها اعم از در سهام، مختلط و درآمد ثابت قابل مقایسه هستند.
وی افزود: صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک باسرمایه‌گذاری در سهام، گواهی‌های سپرده و اوراق مشارکت، همزمان از ابزارهای بازار پول و بازار سرمایه بهره می‌برند و با متنوع‌سازی پرتفوی سرمایه‌گذاری، ریسک سرمایه‌گذار کاهش پیدا می‌کند. همچنین صندوق سرمایه‌گذاری مشترک (در صورت داشتن رکن ضامن نقدشوندگی) در مقایسه با سرمایه‌گذاری مستقیم در سهام، ریسک نقد شوندگی را کاهش می‌دهد. زیرا افراد هر زمان که اراده کنند می‌توانند واحدهای صندوق را ابطال نمایند، ولیکن در بازار سهام، ممکن است به دلیل بسته بودن نماد سهم یا وجود صف، امکان معامله در هر لحظه وجود نداشته باشد.
وی در ادامه به موضوع سبدگردانی اختصاصی به عنوان مبحث دیگری از سرمایه‌گذاری غیر مستقیم پرداخت و گفت: شرکت‌های سبدگردان یکی از انواع نهادهای مالی هستند که پیرو اجرای قانون جدید بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (مصوب آذر ۱۳۸۴)، به منظور مدیریت حرفه‌ای وجوه اشخاص (اعم از حقیقی و حقوقی) در بازار سرمایه، معرفی شده‌اند. به موجب قرارداد منعقده بین شرکت‌های سبدگردان و مشتریان، سبدگردان تعهد می‌کند که با استفاده از متخصصین حوزه‌های مالی، سرمایه‌گذاری و با توجه به سلایق هر یک از مشتریان، ترتیبی اتخاذ نماید تا وجوه موضوع قرارداد را در راستای کسب بازدهی با تقبل ریسک‌های منطقی به امر سرمایه‌گذاری اختصاص دهد.
وی افزود: مهم‌ترین تفاوت شرکت‌های سبدگردان با سایر نهادهای مالی اداره‌کننده وجوه (مانند بانک‌ها یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک) این است که این شرکت‌ها بیش از محصول‌محور بودن، مشتری‌محورهستند. خدابخش اظهار کرد: در شرکت‌های سبدگردان ابتدا با ارزیابی ظرفیت ریسک‌پذیری و اهداف هر مشتری، نیازهای سرمایه‌گذاری وی مشخص و سپس اقدام به تشکیل سبد اختصاصی برای وی می‌گردد اما شرکت‌های غیر سبدگردان به تمام مشتریان، محصول یکسانی را ارایه می‌دهند و این رویکرد پاسخگوی میزان ریسک‌پذیری و سلایق سرمایه‌گذار نخواهد بود.
بالاترین درجه نقدشوندگی
متعلق به بازار سرمایه است
همچنین مدیرعامل سابق شرکت بورس تهران، بازار سرمایه را برخوردار از بالاترین درجه نقدشوندگی دانست و با اشاره به دیگر مزیت‌های سرمایه‌گذاری در بورس اظهار کرد: افزایش نقدشوندگی، حقوق مالکیت، شفافیت، کاهش ریسک اعتباری، سپر تورمی، مشارکت در توسعه اقتصادی کشور، تنوع‌سازی و مدیریت ریسک از مهم‌ترین امتیازات سرمایه‌گذاری در بورس است.
حسن قالیباف اصل، رییس دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی دانشگاه الزهرا با اشاره به بازدهی بازارهای مختلف در یک دوره ۲۰ ساله گفت: در فاصله سال‌های دهه ۷۰ تا ۹۰ قیمت سکه حدودا ۳۹ برابر، دلار در بازار آزاد ۱۰ برابر، شاخص قیمت مسکن (زمین در مناطق شهری) ۶۲ برابر، و سپرده بانکی یک ساله ۳۵ برابر شده است. این در حالی است که شاخص کل بازار بورس در همین مدت، افزایشی ۱۰۰ برابری را نشان می‌دهد.وی در عین حال خاطرنشان کرد: البته باید به این نکته توجه داشت که خرید ارز، سکه، خودرو و حتی مسکن، سرمایه‌گذاری روی دارایی مولد محسوب نمی‌شود و گران شدن این کالاها به معنای افزایش تورم است.
در اقتصاد تورم زده
مدیریت دارایی اهمیت دارد
در ادامه مهدی رباطی، مدیرعامل کارگزاری بوری بیمه ایران به چگونگی تشکیل سبد بهینه و مدیریت دارایی پرداخت و گفت: همه ما به شکلی دارایی خود در بازار مالی را مدیریت می‌کنیم که در یک بازه زمانی 4 ساله حداقل 10 درصد و حداکثر به اندازه بازده مورد انتظار سرمایه‌گذار بیشتر از میانگین تورم آن دوره زمانی بازدهی کسب شود.
وی افزود: اما از سوی دیگر، می‌دانیم که اقتصاد ایران، اقتصاد گرفتار تورم مزمن همیشگی با دوره‌هایی از تورم‌های شدید است که طبقه متوسط در این دوره‌ها لطمه‌های زیادی می‌خورد. پایش‌های آماری نشان می‌دهد که در هر دوره تورم شدید درصد قابل ملاحظه‌ای از طبقه متوسط به طبقات پایین‌تر سقوط می‌کند و البته برنده این تورم‌ها طبقه ثروتمند و افرادی هستند که بدانند چگونه از این تورم در جهت افزایش ثروت خود استفاده کنند. به همین دلیل در چنین شرایط اقتصادی بر هر فردی لازم هست که به ابزارها و دانش سرمایه‌گذاری مسلط شود یا اگر فرصت این کار را ندارد به نهادهای تایید شده جهت مدیریت دارایی خود اعتماد کند.
رباطی در ادامه گفت: بنابراین اگر کسی بخواهد سبد بهینه دارایی‌های خود را بطور کامل یا بخشی از آن را به بورس بیاورد، دو ابزار در دست خواهد داشت که برای شناخت رفتار بازار و تصمیم‌گیری برای مدیریت دارایی در بازارهای مالی کاربرد دارد و شامل تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال می‌شود.
تحلیل بنیادی به تعیین ارزندگی از مسیر جریان نقد، ارزش جایگزینی، بررسی شرایط سیاسی و اقتصادی و چشم‌انداز صنعت و اقتصاد و فضای کسب و کار و در یک کلام میزان اطمینان از به دردسر نیفتادن پس از خرید یک سهم می‌پردازند. به گفته رباطی، بر خلاف تلقی رایج تحلیل بنیادی آینده‌پژوهانه هوش و دانش بسیار بالایی می‌طلبد که نیازمند تقویت جدی بنیه علمی و مطالعه مستمر است. اینکه متوجه باشید جهت‌گیری آینده اقتصاد و سیاست به کدام سمت است هم دشوار و به همان میزان ثروت آفرین است. وی افزود: اما تحلیل تکنیکال رفتار‌شناسی بازار است و در بحث مدیریت زمان سرمایه فرد بسیار موثر است. ابزارهای متعدد و سبک‌های بسیاری در این مدل تحلیل وجود دارد که هر سرمایه‌گذاری متناسب با روانشناسی خود و استراتژی سرمایه‌گذاری خود می‌تواند بر آن مسلط شود و به فراخود استفاده کند. این سبک تحلیل حیطه وسیعی را در می‌گیرد. این کارشناس بازار سرمایه همچنین به موضوع استراتژی در معاملات بازارهای مالی اشاره کرد و گفت: هر سرمایه‌گذار متناسب با شناختی که از خود کسب کرده است در مرحله اول ورود به بازار، باید حتما جهت مدیریت بهینه دارایی خود در بازار مالی به یک استراتژی سرمایه‌گذاری در تشکیل سبد سهام خود برسد. استراتژی به این معناست که در چه تایم فریم معاملاتی خرید و فروش می‌کنم ؟ متناسب با پاسخ به این سوال فضای تحلیلی فرد هم باید تنظیم شود. چه درصدی از سبد دارایی خود را به سهام کوتاه‌مدت و چه سبدی را به سهام بلندمدت اختصاص می‌دهم؟ چه میزان ریسک را در هر معامله می‌پذیرم و به عبارتی حد ضرر من و حد سود من کجاست؟
اوراق خرید دین، در حال راه‌اندازی
در ادامه این همایش، جواد فلاح، مدیر مطالعات اقتصادی بورس کالا گفت: اوراق خرید دین در حال راه‌اندازی است. این ابزار در شرایط رکودی برای تامین مالی بخش اقتصادی ابزاری کاراست.
مدیر مطالعات اقتصادی بورس کالا، قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله و نیز ابزارهای بازار مالی مانند اوراق سلف استاندارد، گواهی‌های سپرده کالایی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری را مهم‌ترین ابزارهای بورس کالا عنوان کرد و افزود: اوراق گواهی سپرده کالایی یکی از مهم‌ترین ابزارهای بورس کالا برای سرمایه‌گذاران حقیقی است و این ابزارها درواقع سند الکترونیکی هستند که مبین تحویل کالا به انبارهای تحت نظارت بورس هستند.
فلاح وجود بازار ثانویه برای انجام معاملات پیوسته و مکرر و نیز امکان مراجعه به انبار و تحویل کالا در هر زمانی را از دیگر ویژگی‌های اوراق گواهی سپرده کالایی عنوان کرد و گفت: امیدواریم به زودی شاهد از سرگیری مجدد معاملات آتی سکه نیز باشیم.
مدیر مطالعات اقتصادی شرکت بورس کالا همچنین در خصوص اوراق حق امتیاز گفت: این ابزار بورس کالا با محور بازاری شفاف و مبتنی بر کالا طراحی شده است.
وی ادامه داد: این اوراق با رفع تنگنای نقدینگی در کل چرخه و تامین مالی بهینه صنایع بالادستی به هدایت سرمایه‌های عمومی به صنعت داخلی می‌پردازد. این اوراق برای سرمایه‌گذار سود تضمین شده ایجاد می‌کند و نیز امکان معاملات ثانویه و نیز وجود بازارگردان برای تضمین نقدشوندگی این اوراق وجود دارد.
