عرضه ٢٧.٥ میلیارد دلار در سامانه نیما طی یک‌سال گذشته
گروه بانک و بیمه |
عبدالناصر همتی رییس کل بانک مرکزی با اشاره به تعمیق تدریجی سامانه نیما اعلام کرد: طی یک‌سال گذشته و از مردادماه سال گذشته تاکنون معادل ۲۷.۵ میلیارد دلار ارز درسامانه نیما عرضه شده است که ۳ میلیارد دلار آن واردات در مقابل صادرات خود و غیر بوده است.
به گزارش «تعادل»، وی با بیان اینکه این حجم از عرضه ارز با ۷۴ هزار مورد عرضه در سامانه تحقق یافته است، افزود: این حجم از عرضه ارز عمدتاً توسط صادرکنندگان موجب ۱۰۸ هزار مورد تامین واردات به میزان حدود ۲۲ میلیارد دلار شده است و بقیه نیز صرف تسویه تعهدات بانک‌ها شده یا در جریان اقدام برای تامین است.رییس کل بانک مرکزی تصریح کرد: بیش از ۴۶ میلیارد دلار مبادله در سال اول فعالیت سامانه نیما نقش مهمی به این سامانه در مبادلات تجارت خارجی کشور داده است
رویای ۵ ساله ارزی تعبیر می‌شود؟
یورونیوز به عنوان رسانه رسمی اتحادیه اروپا با اشاره به راه‌اندازی بازار متشکل ارزی در ایران نوشت: در حالی که نرخ فروش دلار در سامانه رسمی نظارت ارز (سنا) به ۱۲ هزار و ۵۰ تومان کاهش یافت، معاملات روز دوشنبه بازار آزاد تهران شاهد نوسان اندک قیمت‌ها بود، بطوری که در پایان داد و ستدهای این روز، بهای عرضه دلار همانند روز یک‌شنبه، ۱۲ هزار و ۱۰۰ تومان بود. در آستانه راه‌اندازی بازار متشکل ارز، بهای عرضه دلار تثبیت شده است. رسانه رسمی اروپا از راه‌اندازی این بازار به عنوان تعبیر رویای پنج ساله ایران نام برده است. در آستانه راه‌اندازی بازار متشکل ارز، بهای عرضه دلار تثبیت شده است. رسانه رسمی اروپا از راه‌اندازی این بازار به عنوان تعبیر رویای پنج ساله ایران نام برده است.
در بازار جهانی نیز هر یورو در مقابل ۱.۱۱۲۵ دلار مبادله شد که نشان از تقویت دلار داشت. با این وجود در سامانه رسمی سنا هر یورو به ارزش ۱.۱۳۶۹ دلار و به نرخ ۱۳ هزار و ۷۰۰ تومان عرضه شد. این در حالی است که بر پایه دلار ۱۲ هزار و ۵۰ تومانی و نرخ برابری جهانی، هر یورو معادل ۱۳ هزار و ۴۰۵ تومان ارزش دارد.این گزارش می‌افزاید: همزمان با برقراری آرامش نسبی در بازار ارز ایران، بانک مرکزی این کشور بار دیگر از راه‌اندازی زودهنگام بازار متشکل ارز خبر داده است. بنا بر اعلام نهاد ناظر بازار پول ایران، بازار متشکل ارز تا دو هفته دیگر و تا روز ۲۱ مردادماه آتی افتتاح خواهد شد.
مطالعات اولیه در مورد راه‌اندازی بورس ارز ایران اوایل دهه ۹۰ خورشیدی از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار و شرکت بورس کالای ایران آغاز شد. طرح راه‌اندازی این بازار متشکل بر پایه تجربه‌های جهانی و نیز بازار آتی سکه طلا در سال ۱۳۹۳ نهایی شد اما به دو دلیل راه‌اندازی آن طی ۵ سال گذشته مدام به دست‌اندازهای پیاپی افتاده است. اختلاف نظر در مورد تعیین نهاد ناظر بر این بازار میان سازمان بورس و بانک مرکزی از یک سو و نگرانی از دمیدن بورس ارز بر تنور رشد قیمت‌ها از سوی دیگر موجب شد تا راه‌اندازی بازار متشکل ارز حداقل تا تثبیت حاکمیت بانک مرکزی بر آن به تعویق بیفتد.بازار متشکل ارز در پی برقراری ساز و کار مبادله ارز مشابه آن چیزی است که در بورس‌های کالایی رایج است. بدین صورت که حجم بالایی از ارز بر پایه نرخ پایه پیشنهادی در سیستم معاملاتی برخط (آنلاین) بازار متشکل عرضه می‌شود. این نرخ پایه می‌تواند بر اساس دستورالعمل نهاد ناظر بازار به صورت نسبتی از نرخ‌های پایانی معاملات روزگذشته تعیین شود.در مقابل، خریداران نیز میزان تقاضای مورد نیاز و قیمت مدنظر خود را در سیستم معاملاتی بازار ثبت می‌کنند. بدین‌ترتیب در پایان حراج‌های پیوسته یا ناپیوسته که از سوی نهاد ناظر بازار مدیریت می‌شود، در صورت تطبیق حجم و قیمت دو طرف، معامله انجام می‌شود. اما اگر قیمت پیشنهادی خریداران پایین‌تر از بهای مدنظر فروشنده باشد، یا فروشنده باید قیمت عرضه را کاهش دهد یا خریداران قیمت مدنظرشان را افزایش دهند یا دو طرف از انجام معامله انصراف دهند.همچنین در صورتی که حجم ارز متقاضی از حجم عرضه کمتر باشد ولی قیمت مدنظر او با نرخ مدنظر فروشنده همسان باشد، ابتدا به میزان مورد خواست متقاضی اول، معامله انجام می‌شود و سپس برای خرید ارز باقیمانده، سایر متقاضیان با یکدیگر رقابت قیمتی خواهند کرد.
مطابق اعلام بانک مرکزی، صرافی‌های مجاز، بانک‌ها و صرافی بانک‌ها نهادهای فعال در این بازار خواهند بود. لذا متقاضیان خُرد و صرافی‌های کوچک، واسطه‌های بازار آزاد ارز جایی در معاملات کلان بازار متشکل ارز ندارند. همچنین تمام بازیگران این بازار باید حساب ارزی و ریالی به بانک مرکزی معرفی کنند و ضمانت‌های لازم را ارایه کنند تا پس از انجام هر معامله بلافاصله تسویه نقدی معاملات از طریق حساب‌های آنها انجام شود و در صورت نُکول هر یک از طرفین از معامله‌ای ضمانت‌های لازم برای ایفای تعهدات و اخذ جرایم در اختیار نهاد ناظر قرار داشته باشد.
در واقع نرخ معاملات ارز که بر پایه مبادلات عمده ارز تعیین می‌شود، به اصطلاح «کشف نرخ» گفته می‌شود. دولت و بانک مرکزی ایران امیدوارند که با راه‌اندازی این بازار تهران به مرکز کشف نرخ برابری دلار امریکا و ریال ایران بدل شود و این نرخ از اولین دقایق شروع روز کاری اقتصاد ایران مشخص باشد.در حال حاضر، این کشف نرخ در بازارهای منطقه ازجمله دوبی، سلیمانیه و استانبول صورت می‌گیرد و اعمال آن در بازار ایران تا حدود ۱۱ صبح به طول می‌انجامد. این گزارش می‌افزاید: اما نگرانی متولیان این بازار از تغییرات قیمت در آن و آستانه تحمل پایین آنها در قبال نمودار شدن تاثیر واقعی شوک‌های اقتصادی و سیاسی بر روند معاملات این بازار مساله‌ای است که بدل شدن بازار متشکل ارز به یک بورس شفاف، رقابتی و کارآمد را تهدید خواهد کرد. آنگونه که در پی شوک ارزی سال ۱۳۹۲ و ۱۳۹۷ دولت‌های وقت اولین انگشت اتهام را با تعطیلی یا محدودسازی معاملات به سمت بورس سکه طلا نشانه رفتند، بورسی که یکی از الگوهای طراحی بازار متشکل ارز بوده است.البته متولیان این بازار امیدوارند با اعمال دامنه محدود نوسان روزانه نرخ در بازار متشکل، بتوانند از بروز شوک‌های قیمتی در آن جلوگیری کنند. ولی گذشته از اینکه نرخ‌گذاری مصنوعی در این بازار می‌تواند بازار آزاد ارز را پُررونق از گذشته نگاه دارد، کارایی بالای بورس‌های ارز توانایی آنها در پوشش ریسک از طریق عرضه و معامله ابزارهای مدرن مالی همچون معاملات اوراق آتی و اختیار معامله است که فعلا جای آنها در بازار متشکل ارز ایران خالی خواهد بود.
پیش‌بینی تداوم روند کاهشی نرخ ارز
از سوی دیگر، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس پیش‌بینی کرد که روند کاهشی نرخ ارز ادامه‌دار باشد.به گزارش خبرگزاری خانه ملت، محمدرضا پورابراهیمی گفت: در بحث سیاست‌های ارزی در داخل کشور در چند حوزه اقدامات خوبی انجام شد؛ نخست مدیریت تقاضا در بازار ارز بود که در ارتباط با این موضوع، تصمیم شورای عالی هماهنگی اقتصادی کشور در سال گذشته مبنی بر محدودیت برای واردات تعداد قابل توجهی کالا موثر بود.عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه این لیست بخشی از نیاز ارزی کشور را به خود اختصاص می‌داد، توضیح داد: خوشبختانه جایگزینی تولید به جای واردات و حذف کالاهای غیرضرور باعث شد تقاضا در بازار ارز مدیریت شود؛ بدان معنا که بازار ارز افسار گسیخته که به هر کالایی ارز داده می‌شد، کنترل شود.
وی همچنین به موضوع «امکان واردات» اشاره و تصریح کرد: سیاست غلط ارزی که برای واردات ارز محدودیت ایجاد کرده بود، برداشته و این امکان فراهم شد که بخش خصوصی بتواند به روش‌های مختلف نسبت به تسویه تعهدات خود اقدام کند.پورابراهیمی ادامه داد: تصمیمات بانک مرکزی و حرکت به سمت تثبیت و ایجاد بازار متشکل پیام مهمی به حوزه اقتصاد داد زیرا مفهوم بازار متشکل آن است که بتوان بازار کشور را با یک نرخ تعادلی مدیریت و از چند نرخی بودن ارز جدا کرد و از این رهگذر بازار غیر رسمی را سامان داد.
وی تاکید کرد: بها دادن به صرافی‌ها برای مدیریت بازار ارز که پیش از این حذف شده بودند اقدام مهم دیگری به شمار می‌رود. این نماینده مجلس گفت: ایجاد بازار متشکل ارزی کمک می‌کند که عرضه بهتر انجام شود؛ اکنون فضایی ایجاد شده که تمام کسانی که به تعهدات قبلی خود عمل نکردند، اعلام آمادگی کردند که با نرخ ارز منطقی نسبت به ارایه ارز خود اقدام کنند.پورابراهیمی همچنین افزود: بازار متشکل ارزی کفه عرضه را تقویت خواهد کرد. ضمن آنکه با وجود همه تحریم‌ها که کمر به نابودی اقتصاد کشور بسته بودند، تراز تجاری ایران در سال ۹۷ مثبت بود و نشان داد اقتصاد ایران توانایی مقابله با تحریم را دارد.وی که معتقد است نظارت دقیق بر تراکنش‌های بانکی به عنوان ابزار مدیریت بازار ارز، اقدامی بسیار کارا و هوشمندانه بود و افزود: با وجود آنکه از سال‌های قبل به بانک مرکزی برای اجرای این امر تاکید می‌شد ولی خوشبختانه تصمیم بانک مرکزی در مدیریت تراکنش‌های بانکی و تسلط بر نحوه نقل و انتقال پول در بازار ارز به‌شدت اثر مثبت بر مدیریت ارزی گذاشت.عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: فضای جدیدی در کشور برای مواجهه با تحریم‌ها شکل گرفت؛ به ویژه اقدامات شورای عالی امنیت ملی در کاهش تعهدات برجامی برای رسیدگی به مطالبات اقتصادی اعم از فعال شدن مراودات بانک‌های ایرانی و اروپایی و امکان تجارت در بخش‌های مختلف.وی ادامه داد: با تعریف دوره زمانی برای کاهش تعهدات برجامی، انعطاف اروپایی‌ها و کشورهای دیگر در موضوع حق قانونی جمهوری اسلامی ایران، فضای جدیدی ایجاد کرده و این پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که دست پر در حوزه مطالبات اقتصادی در اختیار ایران است؛ ضمن آنکه آن فضای تخصصی نیز اثر خود را در مراودات اقتصادی ایران گذاشته است.پورابراهیمی تاکید کرد: عدم هماهنگی کشورهایی همانند روسیه، چین، ترکیه و برخی از کشورهای منطقه در همراهی با امریکا در تحریم ایران باعث شکسته شدن دیوار تحریم و پیوستن به تدریج سایر کشورها در مراودات اقتصادی شده که نشان از عدم موفقیت امریکایی‌ها دارد.وی توضیح داد: مجموع این عوامل نشان‌دهنده آن است که بعضی عوامل اقتصادی، سیاسی و روانی در حال کنترل است و مدیریت این فضا استمرار خواهد داشت. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: پیش‌بینی ما روند کاهشی نرخ ارز است؛ البته اولویت اصلی، ایجاد ثبات در بازار ارز خواهد بود و قطعاً بانک مرکزی با این مسیر می‌تواند اقدامات خوبی را در پیش گیرد و نکته دیگر اینکه بطور طبیعی برخی از دلایل دیگر برای تعدیل نرخ ارز وجود دارد که برای جلوگیری از سوءاستفاده دشمنان بیان نمی‌شود، اما موارد مذکور نیز پیگیری می‌شود.
قیمت سکه، طلا و ارز
در صرافی‌های مجاز بانک مرکزی قیمت دلار ثابت بود؛ بطوری که قیمت خرید دلار در این صرافی‌ها ۱۱ هزار و ۹۵۰ تومان و قیمت فروش آن ۱۲ هزار و ۵۰ تومان است. این صرافی‌ها هر یورو را به قیمت ۱۳ هزار و ۶۰۰ تومان می‌خرند و ۱۳ هزار و ۷۰۰ تومان می‌فروشند که نسبت به روز گذشته ۱۵۰ تومان تغییری نداشته است.
در شرایطی که نرخ دلار به 12050 و یورو به 13700 تومان در صرافی‌ها و سامانه سنا رسیده و در بازار آزاد نیز دلار 12100 تومان معامله شده، و نرخ هر اونس طلا نیز به 1420 دلار رسیده، قیمت طلا و سکه کاهش اندکی داشته است.
قیمت انواع سکه، روز سه شنبه 8 مرداد 98 در بازار کاهش اندکی نسبت به روز قبل تجربه کرد در حالی که بانک‌ها قیمت دلار را افزایش دادند. قیمت سکه تمام بهار آزادی طرح جدید به چهار میلیون و ۱۸۰ هزار تومان رسیده که کاهش ۱۵ هزار تومانی داشته است. هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز ۴۱۰ هزار و ۴۵۱ تومان قیمت دارد. سکه طرح قدیم با قیمتی معادل چهار میلیون و ۱۰۰ هزار تومان داد و ستد می‌شود که بدون تغییر بود. این در حالی است که قیمت نیم‌سکه دو میلیون و ۳۰۰ هزار تومان، ربع سکه یک میلیون و ۴۵۰ هزار تومان (افزایش ۱۰ هزار تومانی نسبت به روز دوشنبه) و سکه گرمی ۹۸۰ هزار تومان معامله شد.
در ساعات عصر سه شنبه نیز مظنه مثقال 17 عیار یا طلای آبشده، به 1 میلیون و 771 هزار، گرم 18 عیار به 409 هزار تومان، سکه به 4 میلیون و 180 هزار، نیم سکه 2 میلیون و 300 هزار، ربع سکه 1 میلیون و 500 هزار و سکه گرمی 980 هزار تومان داد و ستد شد. بانک‌ها قیمت دلار را افزایش دادند؛ بطوری که قیمت خرید دلار در بانک‌ها که در روز گذشته ۱۱ هزار و ۷۰۲ تومان بود، امروز به ۱۱ هزار و ۹۵۰ تومان رسید.شعب ارزی بانک‌ها هر یورو را ۱۳ هزار و ۶۰۰ تومان می‌خرند که در مقایسه با قیمت ۱۳ هزار و ۲۳ تومانی روز دوشنبه، قیمت این ارز نیز افزایش یافته است. هر پوند انگلیس هم در شعب ارزی بانک‌ها به قیمت ۱۴ هزار و ۴۴۸ تومان خریداری می‌شود. قیمت ارز مسافرتی در بانک‌ها همچنان از قیمت فروش آن در بازار بالاتر است؛ بطوری که قیمت فروش ارز مسافرتی در بانک‌ها ۱۳ هزار و ۶۷۸ تومان اعلام شده که با احتساب کارمزد به حدود ۱۴ هزار تومان می‌رسد.
پوند در سرازیری سقوط قرار گرفت
همچنین همزمان با اظهارات بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا در حمایت از خروج بدون توافق این کشور از اتحادیه اروپا، ارزش برابری پوند در مقابل دلار امریکا به پایین‌ترین حد در ۲۸ ماه گذشته رسید.به گزارش یورونیوز، جانسون با انتقاد از مخالفت اتحادیه اروپا با مذاکره مجدد با بریتانیا، ضمن متهم کردن این اتحادیه به یک‌دندگی، تاکید کرد که کشورش راهی جز خروج بدون توافق از اتحادیه اروپا نخواهد داشت.بسیاری از سرمایه‌گذاران معتقدند که خروج بدون توافق بریتانیا از اتحادیه اروپا نه تنها اقتصاد و بازارهای جهان را با شوک مواجه خواهد کرد، اقتصاد بریتانیا را نیز وارد دوره‌ای از رکود می‌کند و لندن نیز جایگاه خود را به عنوان مرکز مالی اروپا از دست خواهد داد.در چنین شرایطی در معاملات روز دوشنبه بازارهای مالی جهان، هر پوند با ۱.۲۴ درصد افت در برابر ۱.۲۲۳۸ دلار امریکا مبادله شد. این نرخ روز برگزاری رفراندوم خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۶ میلادی ۱.۵ بود.نرخ برابری پوند در برابر دلار امریکا تنها از سه‌شنبه گذشته تاکنون و در پی انتخاب نخست وزیر جدید بریتانیا ۰.۰۲ درصد تضعیف شده است. آقای جانسون امیدوار است تا با تهدید به خروج بدون توافق بتواند قدرت‌های اصلی اتحادیه اروپا یعنی فرانسه و آلمان را به موافقت با برگزاری دور تازه مذاکرات با بریتانیا وادار کند.ژان کلود یونکر، رییس کمیسیون اروپا نیز هفته گذشته به بوریس جانسون گوشزد کرد که توافق جدایی که پیش از این با ترزا می، نخست وزیر سابق بریتانیا به دست آمده بهترین راه کنار آمدن با اتحادیه اروپا بر سر مساله برگزیت است. مطابق این توافق، بریتانیا باید تا ۳۱ اکتبر روند خروج از اتحادیه اروپا را کاملا نهایی کند.
