پنج‌شنبه سیاه طلای سیاه
روز پنج‌شنبه آغاز دور تازه جنگ تجاری امریکا و چین موجب سقوط 7 درصدی برنت شد
گروه انرژی|
روز پنج‌شنبه، پس از آنکه دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا اعلام کرد که تعرفه‌های جدیدی را بر کالاهای وارداتی از چین وضع خواهد کرد که از یکم سپتامبر آغاز خواهند شد، قیمت‌های نفت خام بیش از 7 درصد سقوط کردند و شاخص نفت خام امریکا (WTI) بدترین روز خود در بیش از 4 سال گذشته پشت سر گذاشت. روز جمعه اما طلای سیاه با رشد قیمت همراه بود و آمارها درباره تضعیف ذخایر نفتی امریکا باعث شد که نفت نزدیک به 3 درصد بازیابی شود. به نظر می‌رسد تحولات روزهای اخیر قیمت نفت از الگوی یکسانی طی چند ماه اخیر پیروی کرده است که مهم‌ترین جنبه آن نوسان نرخ‌ها است؛ چیزی که فاتح بیرول، رییس آژانس بین‌المللی انرژی فوریه سال جاری پیش‌بینی کرده بود. مرتضی بهروزی فر، کارشناس حوزه انرژی در تحلیل خود از آنچه در بازار می‌گذرد به «تعادل» می‌گوید: عوامل بنیادین بازار نفت در تعادل به سر می‌برند و نوسانات قیمتی از عواملی خارج از بازار تأثیر می‌پذیرند.
ریزش قیمت‌ها در روز پنج‌شنبه، برای شاخص جهانی نفت خام، برنت شدیدترین ریزش نرخ‌های این شاخص در بیش از 3 سال گذشته بود و تأثیر رقابت نفتی مبتنی بر تداوم تضعیف ذخایر نفتی امریکا بر قیمت‌ها را خنثی کرد.
برنت روز پنج‌شنبه 4 دلار 55 سنت یا 6.99 درصد افت کرد و بعد از تجربه قیمت 60 دلار و2 سنتی در هر بشکه که پایین‌ترین سطح قیمتی از 13 ژوئن بود، در نهایت با 60 دلار و 50 سنت در هر بشکه بسته شد. سقوط قیمتی شاخص جهانی نفت خام در روز پنج‌شنبه بزرگ‌ترین درصد افت روزانه قیمتی این شاخص از ماه فوریه سال 2016 بود. اما در روز جمعه برنت یک دلار و 70 سنت یا ۲.81 درصد افزایش پیدا کرد و به ۶۲ دلار و 20 سنت در هر بشکه رسید.
شاخص نفتی وست‌تگزاس اینترمدیت امریکا نیز 4 دلار و 63 سنت یا 7.9 درصد کاهش داشت و بعد از تجربه نرخ 53 دلار و 59 سنت در هر بشکه که پایین‌ترین سطح قیمتی این شاخص از 19 ژوئن بود، در نهایت با 53 دلار و 95 سنت در هر بشکه بسته شد. این سقوط قیمتی، بزرگ‌ترین افت روزانه نرخ‌های این شاخص از ماه فوریه سال 2015 بوده است. بهای معاملات آتی وست تگزاس اینترمدیت امریکا روز جمعه یک دلار و 37 سنت یا 2.54 درصد افزایش یافت و به ۵۵ دلار و 32 سنت در هر بشکه رسید.
اعلام اعمال 10 درصد تعرفه دیگر بر کالاهای چینی به ارزش 300 میلیارد دلار از سوی ترامپ، به تضعیف امیدواری‌ها برای به تفاهم رسیدن نخستین و دومین اقتصادهای بزرگ دنیا انجامید و چشم‌انداز رشد اقتصاد جهانی را کاهش داد. تعرفه‌های ترامپ روی تقریبا کل واردات کالاهای چینی به امریکا، به معنای پایان آتش‌بس تجاری و تشدید جنگ تجاری است که زنجیره تأمین جهانی را مختل ساخته و بازارهای مالی را ملتهب کرده است.
بر اساس گزارش موسسه ریفاینیتیو ایکون، بیش از 836 هزار قرارداد در روز پنج‌شنبه تغییر کرد و تعداد آن از میانگین 623 هزار قرارداد در روز فراتر رفت. وال‌استریت هم پس از گذراندن بیشتر روز پنج‌شنبه به عنوان بهترین روز از ماه ژوئن، پس از توییت‌های ترامپ ناگهان روند کسب سودهای خود را معکوس کرد. قیمت اوراق قرضه هم افزایش یافت و باعث شد که سرمایه‌گذاران برای کسب دارایی‌های ایمن، سودها را کاهش دهند.
جان کیلداف، همکار موسسه «مدیریت مرکزی اگین» بیان کرد: «جنگ تجاری چین و امریکا از قبل به چشم‌انداز جهانی نفت آسیب بزرگی وارد کرده است و تعرفه‌های جدید به نگرانی‌های قبلی اضافه خواهد کرد. جنگ تجاری به وضوح در حال وقوع است.»
نرخ‌های نفت پیش از توییت‌های ترامپ هم به خاطر اخبار روز چهارشنبه درباره وضعیت کاهش نرخ بهره توسط بانک مرکزی امریکا متزلزل بودند و روندی کاهشی از خود نشان می‌دادند. همانطور که انتظار می‌رفت، روز چهارشنبه بانک مرکزی امریکا نرخ‌های بهره را کاهش داد، اما بر خلاف انتظارات، جروم پاول، رییس بانک مرکزی امریکا اعلام کرد این اقدام شروع یک سری طولانی از کاهش نرخ‌های بهره نخواهد بود.
روز جمعه اما آمار ذخایر نفت امریکا بر نرخ‌های بازار نفت اثرگذاری بیشتری داشتند. اداره اطلاعات انرژی امریکا روز چهارشنبه اعلام کرده بود که ذخایر نفت این کشور برای هفتمین هفته متوالی کاهش پیدا کرده و با وجود بهبود تولید و افزایش واردات، به پایین‌ترین سطح از نوامبر رسیده است. ذخایر نفت امریکا در هفته منتهی به ۲۶ ژوئیه، ۸.۵ میلیون بشکه کاهش پیدا کرد که فراتر از کاهش ۲.۶ میلیون بشکه مورد انتظار تحلیلگران بود.
استفن اینس، از شرکای شرکت ونگارد مارکتس به رویترز گفت: افزایش قیمت‌های نفت در روز جمعه نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران در حال ارزیابی اقدامات ترامپ و تأثیرات آن روی بازار هستند. به گزارش رویترز، تحلیلگران انتظار دارند که در روزهای آتی یک ریزش قیمت‌های نفت خام دیگر نیز در زمان اقدام تلافی‌جویانه چین در قبال امریکا اتفاق بیفتد.
بهمن‌ماه سال گذشته، فاتح بیرول، رییس آژانس بین‌المللی انرژی در نشست داووس سال 2019 را سال «نوسان» برای نرخ نفت نام‌گذاری کرد. وی گفت: «من می‌خوام به نشست داووس در سال قبل ارجاع بدهم. در این نشست ما از این صحبت می‌کردیم که نام بازی‌ای که اکنون در بازار نفت خام در جریان است «نوسان» است. در حال حاضر باید بگویم که این بازی به نظرم بیشتر شده است.»
او در تشریح دلایل خود در این زمینه عنوان کرد که «از یک طرف نگرانی‌های ژئوپلیتیک نسبت به سال 2018 بیشتر شده است و از طرف دیگر اقتصاد جهانی با کاهش در میزان رشد روبرو است. هنوز مشخص نیست که اثر این کاهش روی تقاضا برای نفت خام چطورخواهد بود. یکی از مهم‌ترین عناصر آن نیز چین است»
بیرول با تاکید بر اهمیت نقش چین در رشد تقاضا برای نفت خام گفت: «فراموش نکنیم که در طول 10 سال گذشته چین عهده‌دار 50 درصد از کل رشدی بوده است که در تقاضای نفت خام رقم خورده است.»
وی افزایش ظرفیت خطوط لوله نفت خام امریکا را موجب افزایش توانایی واکنش نفت خام شیل و انعطاف آن در برابر نوسان قیمت‌ها عنوان کرد و از مجموع عوامل گفته شده نتیجه‌گیری کرد که سال 2019، سالی «پرنوسان» است.
آژانس بین‌المللی انرژی که رییس آن سالی پرنوسان برای نفت را در 2019 پیش‌بینی کرده بود، برای سال 2020 نیز پیش‌بینی کرده است که این سال «مازاد عرضه نفت» مساله اول این بازار خواهد بود. مرتضی بهروزی‌فر، کارشناس انرژی در پاسخ به این پرسش روزنامه تعادل که دلایل اوج‌گیری تدریجی نرخ نفت و سقوط یک‌باره آن در بازار چیست، بیان می‌کند: «چه بخواهیم و چه نخواهیم، در حال حاضر بازار نفت دچار کمبود عرضه نیست و تحولات قیمتی نفت در این روزها به خاطر عوامل غیربنیادین است و از نظر بنده بازار از نظر مسائل بنیادین دچار عدم تعادل نیست. در کل نوسانات فعلی نفت طبیعی است.»
او می‌گوید: «بازار نفت اکنون دچار کمبود عرضه نیست و با توجه به وضعیت اقتصاد جهانی و جنگ تجاری چین و امریکا، رونق اقتصادی کاهش یافته و تقاضای نفت نیز افت می‌کند. بنابراین پیش‌بینی می‌شود که بازار در آینده نزدیک با کمبود عرضه مواجه نشود و عوامل بنیادین تأثیرگذار بر نرخ نفت در حالت تعادل باقی بمانند.»
