خانه «قبله عالم» به حال خود رها شده است

نام اولش «آقا غلامعلی قبله عالم» بود، خانه‌ای ارزشمند که اوایل دوره قاجار در کرمان ساخته شد، در دو حیاط و با تزیینات و روش‌های خاص معماری ساخته شد، اما حالا که دست چهارمین مالک رسیده، بعد از کمی مرمت، به حال خود رها شده تا ...

تصاویر منتشر شده از خانه همه‌چیز را می‌گوید، خانه‌ای ارزشمند با معماری و تزیینات منحصر به فرد خود که در عین ناباوری در حال ریختن‌اند و تا امروز فقط پایه‌های نگه‌دارنده چوبی و فلزی، حافظ آنها بوده‌اند. نه علم و دست مرمتگرانی که می‌توانند خانه‌ را به همان سال‌های دوره فتحعلی شاه قاجار برگردانند. خانه را

 آقا غلامعلی، از ثروتمندان و خیران مشهور کرمان در دوره فتحعلیشاه قاجار و در بافت تاریخی امروز ساخت. او را به واسطه همین خیر بودن و اینکه نیازمندان به آن رجوع می‌کردند «آقا غلامعلی قبله عالم» می‌نامیدند، نشانه دیگر خیرخواهی او، مسجد آقا غلامعلی در کنج جنوب شرقی میدان ارگ کرمان است که کتیبه مسجد تاریخ ۱۲۲۹ قمری مصادف با اواسط سلطنت فتعلیشاه قاجار را نشان می‌دهد.  هر چند خانه را در

 ۲۸ فروردین ۱۳۸۰ به قدمتِ پهلوی در فهرست آثار ملی به ثبت رساندند، اما برخی از کارشناسان و حتی مالکان بنا، قدمت خانه را دست‌کم متعلق به دوره قاجار می‌دانند. امید ابراهیمی، فعال میراث فرهنگی کرمان، درباره‌ سیر تغییر و تحولاتی که این خانه تاریخی از زمان احداثش تا امروز گذارنده، به ایسنا می‌گوید: «پس از آقا غلامعلی، پسرش حاج اسدالله مشار التجار در این خانه ساکن شد و بخش‌هایی به بنا افزود، بعد از او نیز دامادش «آقا شیخ عباس موحدی»، از مجتهدان و وعاظ بنام کرمان، خانه را از وراث‌اش خریداری کرد و این خانه بعد از آن به «خانه موحدی» شهرت پیدا کرد، در همین دوره «آقا سید حسین خوشرو» به خانه رو به رویی خانه موحدی که هدیه یکی از متمولین زرتشتی بود، آمد و بعد از آن مراسم روضه‌خوانی مشهور خود را در آن‌جا برگزار می‌کرد.  همسایگی آقا سید حسین و آقا شیخ عباس و برگزاری مراسم مذهبی در هر دو خانه و از سوی دیگر مجاورتِ این دو بنای ارزشمند با تکیه‌ها و مساجد این محلات، محله را به مرکز فرهنگی مذهبی برای مردم کرمان تبدیل کرده بود. در سال ۱۳۳۵ شمسی سکونت برادران موحدی تا سال‌ها بعد در این خانه ادامه داشت و حیاط دوم خانه - نوکرخانه و اصطبل- توسط پسر دوم خانواده از بنای اصلی تفکیک و خانه جدیدی در آن ساخته شد. بنای اصلی نیز محل سکونت پسر اول خانواده بود، تا پس از زلزله سال ۱۳۶۰ گلباف و آسیب‌هایی که به جبهه جنوبی بنا وارد شد، این خانه توسط خانواده موحدی فروخته شد.» او با اشاره به اینکه بعد از فروش این بنای تاریخی، آن به مرور متروکه شد، می‌گوید: «با کمال تأسف در سال‌های پس از آن مالکان بنا با قصد تخریب و ساخت ساختمان جدید، به روش‌های مختلف آسیب‌های جدی به بنا وارد کردند. آسیب‌هایی مانند برداشتن و فروختن آجر فرش و آجرهای شرفی بام، سوراخ کردن برخی سقف‌ها، تخلیه نخاله ساختمان‌های مجاور در بنا، خارج کردن تمام درها یا پنجره‌ها از چارچوب سازه تا سرانجام در سال ۱۳۹۴ بنا توسط مالک فعلی خریداری و مرمت بنا آغاز شد.» او با اشاره به اینکه در زمان انجام مرمت‌ها و حفاظت از بنا، شواهدی مبنی بر قدیمی‌تر بودن بنا به دست آمده بودند، اضافه می‌کند: احتمالا آن نشانه‌ها قدمت این خانه تاریخی را حداقل تا دوره صفویه به عقب برمی‌گرداند. ابراهیمی تاکید می‌کند: از مدتی قبل و در زمانی که این بنا در حال مرمت بود، ناگهان به حال خود رها شد و اکنون بخش‌های زیادی از این خانه ارزشمند از بین رفته‌اند!